Business στους δρόμους της ανάκαμψης

Καθώς η πρωτοφανής οικονομική κρίση πλησιάζει στο τέλος της έχοντας αφήσει πίσω της εκατοντάδες χιλιάδες κλειστές επιχειρήσεις κάθε είδους και μεγέθους, περισσότερο από ένα εκατομμύριο άνεργους, μειωμένα εισοδήματα και συντάξεις περίπου κατά 30% και σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, ένα νέο επιχειρηματικό τοπίο ξεπροβάλλει στον ορίζοντα.
Σε αυτό το τοπίο μπορεί κανείς να διακρίνει ακόμη μερικούς από τους παλιούς ισχυρούς επιχειρηματίες -κάποιοι είναι δυναμωμένοι, κάποιοι άλλοι σοβαρά τσαλακωμένοι- αλλά  και αρκετούς ανερχόμενους, επιχειρηματίες όχι πολύ παλιούς που κατάφεραν να επιβιώσουν, να φτιάξουν νέα σχέδια και οράματα, να επιβιώσουν στην κρίση και να έχουν τόσο τις φυσικές αντοχές όσο και τις δυνάμεις για να εκτοξευτούν στο νέο επιχειρηματικό περιβάλλον.

Το νέο αυτό περιβάλλον θα σχετίζεται αναγκαστικά με το εξωτερικό, τις διεθνείς αγορές και τους διεθνείς κανόνες, αφού η Ελλάδα πλέον μη έχοντας αρκετό χρήμα για να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη στρέφεται αναγκαστικά στη διεθνή αγορά κεφαλαίου, ενώ τους κανόνες λειτουργίας της εγχώριας αγοράς τούς θέτει η τρόικα, η οποία αναγκάζει το ελληνικό πολιτικό σύστημα να υιοθετήσει τους ευρωπαϊκούς κανόνες - ενώ δεν θέλει.
Ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων, δηλαδή η χρηματοδότηση από το εξωτερικό και οι διεθνείς κανόνες που επιβάλλονται στην εγχώρια αγορά, καθορίζει και το ποιοι επιχειρηματίες θα καταφέρουν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν στο μέλλον.



Ο Μιχάλης Σάλλας πέτυχε να βάλει την Πειραιώς στην πρώτη θέση των ελληνικών τραπεζών

Ο Γιάννης Κωστόπουλος κατάφερε μέσα στην κρίση να διατηρήσει ισχυρή την Alpha Bank αλλά και να την αναπτύξει

Η αρχή έγινε από τις δύο μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες, την Πειραιώς και την Alpha Bank, που κατάφεραν με εντυπωσιακό τρόπο να αντλήσουν συνολικά περίπου 3 δισ. ευρώ σε αυξήσεις κεφαλαίου. Ο «μάγος» Μιχάλης Σάλλας κατάφερε να βάλει την Πειραιώς στην πρώτη θέση των ελληνικών τραπεζών από άποψη μεγέθους και να δημιουργήσει μέσα στην κρίση μια εξαιρετικά ισχυρή από απόψεως κεφαλαίων τράπεζα, η οποία χαίρει της εμπιστοσύνης των διεθνών επενδυτών που συνωστίζονται στην ουρά για να επενδύσουν στις μετοχές της. Το ίδιο επιτυχημένες ήταν και οι κινήσεις του «παραδοσιακού» τραπεζίτη Γιάννη Κωστόπουλου, που κατάφερε μέσα στην κρίση να διατηρήσει ισχυρή την Alpha Bank  και να την αναπτύξει. Οι δυο αυτές τράπεζες με τις αυξήσεις κεφαλαίου τους, πρώτον, επιβεβαίωσαν το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και, δεύτερον, άνοιξαν τον δρόμο για αυξήσεις κεφαλαίου όχι μόνο των άλλων τραπεζών, αλλά και των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων. Η Ελλάδα ξαναμπαίνει στις αγορές με πρώτες τις τράπεζες και αναμένεται να ακολουθήσουν οι μεγάλες επιχειρήσεις και το Δημόσιο. Και αυτό είναι μια πολύ ουσιαστική βελτίωση διότι σημαίνει ότι διευκολύνονται οι συναλλαγές κάθε είδους, από τις εισαγωγές και τις εξαγωγές μέχρι τις χρηματοδοτήσεις και την κατανάλωση. Είναι η αρχή της ανάπτυξης της οικονομίας, η οποία αναμένεται να επιταχυνθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια.
Στο νέο επιχειρηματικό σκηνικό θα υπάρξουν πολλοί νέοι επιχειρηματίες που βρίσκονται σήμερα στα σπάργανα, που δεν έχουν εντοπιστεί ούτε από τους τραπεζίτες ούτε από τους χρηματιστές, αλλά έχουν ξεκινήσει δουλειές κυρίως στον χώρο της νέας τεχνολογίας και πάντα με το ένα μάτι -αν όχι και τα δύο- στραμμένο στο εξωτερικό. Αυτοί θα αρχίσουν να εμφανίζονται από δω και πέρα και να διεκδικούν πρωτιές. Ολους αυτούς θα τους γνωρίσουμε στο μέλλον. Σήμερα, καθώς η σκόνη της κρίσης αρχίζει να κατακάθεται, αξίζει να δούμε την εικόνα αυτών που ξέραμε, να αξιολογήσουμε ποιοι άντεξαν και ποιοι κατέρρευσαν και να μαντέψουμε ποιοι θα αναπτυχθούν στο άμεσο μέλλον. Και το αποτέλεσμα δεν σχετίζεται μόνο με τις δυνατότητες και τα ταλέντα τους, αλλά και με τις αλλαγές που συντελούνται σε πολιτικό και διοικητικό επίπεδο, με την απώλεια της δύναμης που υπέστησαν το πολιτικό σύστημα και ο δημόσιος τομέας, την επιβαλλόμενη μείωση της γραφειοκρατίας, το σπάσιμο των καρτέλ και των μονοπωλίων και όλα αυτά που φέρνει μαζί της η διοίκηση της χώρας από την τρόικα.
Η γενική εκτίμησή μας είναι ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, ότι η συμμετοχή των ξένων στο παιχνίδι θα είναι καθοριστική και ότι η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα θα αποδεσμευτεί σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική, αναδεικνύοντας για πρώτη ίσως φορά στα ελληνικά χρονικά μια υγιή επιχειρηματικότητα, ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο. Η νέα Ελλάδα ομολογουμένως θα είναι πιο «δύσκολη» για όλους, αλλά ταυτόχρονα θα είναι και καλύτερη και δικαιότερη για όλους.

Σπύρος Λάτσης

Εγκατέλειψε τις τράπεζες και κυνηγά το real estate

«Η οικογένεια Λάτση απώλεσε ουσιαστικά το σύνολο της επένδυσής της των 2,5 δισ. ευρώ στη Eurobank». Η φράση αυτή, που περιλαμβάνεται στην πρόσφατη ανακοίνωση του ομίλου Λάτση, αποτελεί τη μοναδική μέχρι σήμερα δημόσια παραδοχή μεγάλου επιχειρηματία για τις απώλειες που του προκάλεσε η κρίση. Ο Ελληνας κροίσος παρέδωσε το 44% των μετοχών της Eurobank στην Εθνική, διαγράφοντας όχι μόνο τα 2,5 δισ. ευρώ της οικογένειας, αλλά και 20 χρόνια προσπαθειών να μεγαλώσει η τράπεζα, όπως και ένα σημαντικό κομμάτι επιρροής στο ελληνικό γίγνεσθαι.

Αναμφίβολα πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανακατάταξη στην επιχειρηματική σκακιέρα που προκάλεσε η οικονομική κατάρρευση της χώρας. Αν επαληθευτούν μάλιστα οι φήμες ότι στις προθέσεις του ομίλου είναι και η πώληση των Ελληνικών Πετρελαίων, θα δικαιωθούν αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο κ. Σπύρος Λάτσης με την εκδήλωση της κρίσης άλλαξε επενδυτική στρατηγική και το ενδιαφέρον του στην Ελλάδα επικεντρώνεται πλέον μόνο στον τομέα του real estate.




Το εκκωφαντικό διαζύγιο της οικογένειας Λάτση με τη Eurobank δεν σημαίνει, πάντως, ότι ο Ελληνας δισεκατομμυριούχος γύρισε την πλάτη του στη χώρα. Στο φτωχό σε επιδόσεις πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων η Lamda Development, η εταιρεία του ομίλου που ασχολείται με το real estate, έχει δώσει εμπράκτως το «παρών» δύο φορές, ενώ είχε ενδιαφερθεί και για τον «Αστέρα» της Βουλιαγμένης. Η πρώτη ήταν όταν αγόρασε αντί 81 εκατ. το κτίριο του «Golden Hall» επί της λεωφόρου Κηφισίας και η δεύτερη, που άναψε και φωτιές, ήταν η προσφορά που κατέθεσε από κοινού με Κινέζους και Αραβες για την αξιοποίηση του Ελληνικού.

Το αρχικό τίμημα κρίθηκε χαμηλό και γι’ αυτό του ζητήθηκε να το βελτιώσει, όπως και έπραξε. Η αρχική χαμηλή προσφορά για το Ελληνικό προκάλεσε κύμα δημοσιευμάτων που έκαναν λόγο για «εγκατάλειψη της Eurobank», «απόκτηση του Ελληνικού για ένα κομμάτι ψωμί» και άλλα παρόμοια. Από τις εφημερίδες οι κατηγορίες, όμως, έφτασαν μέχρι και το Κοινοβούλιο, και μάλιστα διά στόματος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τότε λοιπόν εκδόθηκε η ανακοίνωση για τη ζημία των 2,5 δισ. ευρώ, η οποία «είναι η άμεση συμμετοχή του ομίλου, και κατ’ επέκταση της οικογένειας Λάτση, στη μείωση του δημοσίου χρέους και στην προσπάθεια αποκατάστασης της οικονομικής σταθερότητας της Ελλάδος. Κανένας άλλος ιδιώτης, σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν είχε τέτοιου ύψους οικονομική συμμετοχή στη διαγραφή του ελληνικού δημόσιου χρέους», κατέληγε η ανακοίνωση.

Στην αγορά, πάντως, ακούστηκαν ψίθυροι ότι πίσω από τις αντιδράσεις σχετικά με το ενδιαφέρον του κ. Λάτση για το Ελληνικό βρίσκεται η οικογένεια Βαρδινογιάννη, κάτι που ωστόσο δεν φαίνεται να προκύπτει από τα γεγονότα, ούτε επιβεβαιώνεται άλλωστε. Πιθανόν η φημολογία πυροδοτήθηκε επειδή οι σχέσεις των ομίλων Βαρδινογιάννη και Λάτση προσομοιάζουν με τις σαιξπηρικές οικογένειες των Καπουλέτων και των Μοντέγων. Οι σχέσεις λέγεται ότι διαταράχθηκαν το 1971 όταν ο αείμνηστος Γιάννης Λάτσης ίδρυσε την Πετρόλα, ενώ η οικογένεια Βαρδινογιάννη είχε κάνει ήδη τα πρώτα βήματα με τη Motor Oil. Εκτοτε οι διαφορές δεν γεφυρώθηκαν, ενώ στα χρόνια που ακολούθησαν οι δύο οικογένειες ήταν ανταγωνίστριες όχι μόνον στα πετρέλαια, αλλά και στις τράπεζες, στη ναυτιλία κ.α.
Ο 68χρονος Σπύρος Λάτσης ζει μόνιμα στη Γενεύη. Από εκεί διευθύνει τον όμιλό του με έναν κλειστό κύκλο πιστών συνεργατών - συγκεκριμένα τους κυρίους Εμανουέλ Μπουσετίλ, Περικλή Πεταλά, ξάδελφο της γυναίκας του, και Φώτη Αντωνάτο, δικηγόρο. Τα τέσσερα παιδιά του ζουν στο Λονδίνο και ο ίδιος έρχεται στην Αθήνα με ιδιωτικό αεροπλάνο για να δει τη μητέρα του και την αδελφή του Μαριάννα.

Το καταφύγιό του στην Ελλάδα είναι το κτήμα των 40 στρεμμάτων της οικογένειας στην Εκάλη. Ο ίδιος αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις, ενώ οι περισσότερες φωτογραφίες του που κυκλοφορούν στην Ελλάδα είναι πριν από αρκετά χρόνια, όταν έκανε το «λάθος» να εμφανιστεί σε μια εκδήλωση της Eurobank για χατίρι της αδελφής του.

Γενικότερα, είναι ένας απόμακρος άνθρωπος, που αποφεύγει τη δημοσιότητα και επιδιώκει να περνά απαρατήρητος. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν διατηρεί δεσμούς και ισχυρές διασυνδέσεις στην Ελλάδα. Κατά καιρούς ο όμιλος Λάτση έχει συνάψει συμφωνίες με το Δημόσιο, οι οποίες αποτέλεσαν από μηχανής θεό για τα επιχειρηματικά του σχέδια. Χαρακτηριστική η περίπτωση όπου η κυβέρνηση του κ. Κώστα Καραμανλή έδωσε το πράσινο φως και η Πετρόλα απορροφήθηκε από τα κρατικά Ελληνικά Πετρέλαια. Η παραφιλολογία θέλει την κυβέρνηση Σαμαρά να τον διευκόλυνε να απεμπλακεί από τη Εurobank, ισχυρισμό που καταρρίπτει ο όμιλος Λάτση με την ανακοίνωσή του, ώστε να είναι έτοιμος να πάρει το project του Ελληνικού. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμούμε το γεγονός ότι ο όμιλος Λάτση ήταν ο μοναδικός ενδιαφερόμενος για το Ελληνικό και πως βελτίωσε την οικονομική του προσφορά κατά 25%.

Ευάγγελος Μυτιληναίος

Μέσα στην κρίση έγινε ισχυρότερος

H αντοχή και η εδραίωση του oμίλου Μυτιληναίου στην κρίση πιστοποιήθηκαν από τη μείωση του δανεισμού του κατά 215 εκατ. ευρώ το 2013. Οταν ξεκινούσε το πρόβλημα -το 2008- με την κρίση της Lehman Brothers ο όμιλος βρέθηκε με προγραμματισμένες επενδύσεις ύψους 1 δισ. ευρώ και την ισπανική Edessa να αποχωρεί.

Οι επενδύσεις ολοκληρώθηκαν και ο όμιλος κατέστη ο ισχυρότερος ενεργειακός παίκτης της χώρας με 1,2 GWat δυναμικότητα και κύκλο εργασιών 1,4 δισ. στο σύνολο. Παράλληλα σταθεροποίησε την πορεία της Αλουμίνιον της Ελλάδος ύστερα από μια μαραθώνια διαμάχη με τη ΔΕΗ, επιτυγχάνοντας έτσι να διασφαλίσει την επόμενη μέρα της μοναδικής καθετοποιημένης μονάδας στην Ευρώπη με βωξίτη, αλουμίνα και αλουμίνιο, απασχολώντας 5.000 εργαζομένους.
Ετσι ο όμιλος μετασχηματίστηκε σε ένα εξωστρεφές βιομηχανικό συγκρότημα, όπως ήταν άλλωστε και το όραμα του προέδρου του από το ξεκίνημά του. Την ίδια ώρα η ΜΕΤΚΑ, καθοδηγούμενη από το υποδειγματικό μάνατζμετ του έτερου αδελφού Γιάννη, αναπτύχθηκε σε περιοχές-κλειδιά όπως αυτή της Μέσης Ανατολής ανταγωνιζόμενη διεθνείς κολοσσούς και επιτυγχάνοντας πέρυσι κέρδη-ρεκόρ προ φόρων τόκων και αποσβέσεων στα 108 εκατ. ευρώ, την ώρα που οι μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες κατέγραφαν ζημίες.



Ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος όμως κατά τη διάρκεια της κρίσης αναδείχτηκε και ηγέτης στον χώρo της οικονομίας, καθώς κινητοποιήθηκε όσο λίγοι με προσωπικές επαφές σε κορυφαίο ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως με τον Ευρωπαίο επίτροπο κ. Ολι Ρεν, για να μπουν τα θεμέλια ώστε να αποφύγει η χώρα την περιπέτεια. O ίδιος δεν δίστασε να πει στο Bloomberg την εποχή όπου όλα παίζονταν ότι, αν και οι μελέτες έδειχναν ότι η εξαγωγική βιομηχανία θα μπορούσε να ευνοηθεί από ένα αδύναμο νόμισμα, το εθνικό συμφέρον επέτασσε τη διάσωση της χώρας εντός του ευρώ.

Πρωτοστάτησε όμως και στην επίμονη προσπάθεια για τη μείωση της τιμής προμήθειας του φυσικού αερίου για την ελληνική παραγωγή.
Σήμερα ο όμιλος  Μυτιληναίου είναι εκ των βασικών -αν όχι ο βασικότερος- «επενδυτής» για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και την εξαγορά μονάδων της ΔΕΗ, που αποτελεί ένα πολύ μεγάλο στοίχημα για την επόμενη μέρα της οικονομίας.


Βαρδής Βαρδινογιάννης

Στάθηκε όρθιος, επενδύει και έχει ισχυρή διαδοχή

Ο κ. Βαρδής Βαρδινογιάννης αποτελεί έναν από τους ισχυρούς πόλους της οικονομικής ζωής της χώρας, διατηρώντας την πρωτοκαθεδρία για περισσότερο από 30 συναπτά έτη. Εχοντας ξεπεράσει με ολύμπια ψυχραιμία, για όσους τον γνωρίζουν από κοντά, τις κρίσεις στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, έχει φιλοσοφήσει την ελληνική πραγματικότητα. Η πλευρά Βαρδινογιάννη δεν χρειάζεται πειστήρια για την οικονομική ισχύ της, η οποία περνά μέσα από τα διυλιστήρια της Motor Oil, τα οποία διεθνείς αναλύσεις πιστοποιούν ως κορυφαία σε διεθνές επίπεδο, και τη ναυτιλία.



Η ίδια η οικογένεια Βαρδινογιάννη θεωρεί ότι ο μύθος των επιχειρηματικών συγκρούσεων στην Ελλάδα εξυπηρετεί όσους θέλουν να ασχοληθούν κυρίως με προμήθειες και δουλειές του Δημοσίου, αλλά και όσους μετατρέπουν τις μπίζνες σε αναγνώσματα επιστημονικής φαντασίας για να εξυπηρετήσουν τελικά άλλα συμφέροντα.

Η παρουσία της οικογένειας στα media με ενισχυμένη θέση στο MEGA και στο STAR, χάρη στις τελευταίες κινήσεις του κ. Γιάννη Βαρδινογιάννη, αναδεικνύει το ενδιαφέρον της για τη γενικότερη πορεία του τόπου. Ετσι, παρακολουθεί από κοντά τα πολιτικά τεκταινόμενα και ασφαλώς θέλει με κάθε τρόπο η χώρα να ξαναβρεί τον δρόμο της. Στο πλαίσιο αυτό, όμως, η υπόθεση του δημοσίου συμφέροντος είναι μείζονος σημασίας για θέματα που αφορούν στην ανάπτυξης της χώρας.

Η πορεία του ομίλου από επιχειρηματικής πλευράς έλαβε επιταχυνόμενη δυναμική μετά το 2000, όταν η ναυτιλία άρχισε να αποδίδει καρπούς χάρη στην επιμονή της μακροχρόνιας παρουσίας του ομίλου με ιδιαίτερα ενεργή συμμετοχή του έτερου γιου κ. Γιώργου Β. Βαρδινογιάννη. Παράλληλα η Motor Oil δικαίωσε την επιλογή Βαρδή να εξαγοράσει από την Αramco το ποσοστό που της είχε πουλήσει στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Η επέκταση, εξάλλου, σε διεθνές επίπεδο της δουλειάς με τα πετρέλαια (Υεμένη) απέφερε σημαντικές υπεραξίες σε έναν όμιλο που πλήρωσε ακριβά την εμπλοκή του με την ΠΑΕ Παναθηναϊκός, τον οποίο και τελικά εκχώρησε άνευ τιμήματος. O όμιλος τον οποίο διοικεί ο Βαρδής Βαρδινογιάννης είναι από τα μεγαλύτερα επιχειρηματικά γκρουπ της χώρας. Σε αυτόν συμμετέχουν εκατοντάδες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη βιομηχανία, στη ναυτιλία, στο εμπόριο, στα χρηματοοικονομικά, στα μέσα ενημέρωσης κ.α. Η ναυαρχίδα είναι ο όμιλος Μotor Oil που έχει την έδρα του σε ένα επιβλητικό κτίριο στο Μαρούσι, απέναντι από τα Ανάβρυτα. Στο διυλιστήριο των Αγίων Θεοδώρων την περίοδο 2001-2010 έγιναν επενδύσεις συνολικού ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ.Στον όμιλο της Motor Oil ανήκουν μεταξύ άλλων τα πρατήρια της Shell, της Avin, η Coral A.E., η Coral Gas ΑΕΒΕΥ, η OFC Υπηρεσίες Αεροπορικού Καυσίμου Α.Ε., η M&M A.E., κοινή εταιρεία με τον όμιλο Μυτιληναίου που δραστηριοποιείται στο φυσικό αέριο, η Kόρινθος Power A.E., η Εταιρία Αγωγού Καυσίμων Αεροδρομίου Αθηνών κ.ά.
Ο κ. Βαρδής Βαρδινογιάννης απέδειξε ότι δεν κρατά κακίες με την πρόσκληση του επί χρόνια άσπονδου εχθρού του κ. Σωκράτη Κόκκαλη στον γάμο του μικρότερου γιου του Νίκου πριν από 4 χρόνια. Η άποψή του για την οικονομία εκφράστηκε πολύ συγκεκριμένα όταν έδωσε αύξηση μισθών στους εργαζομένους του ομίλου την ώρα που η λιτότητα εμφανίζεται ως αναγκαία και μόνη λύση. Οπως συνέβη με όλους τους μετόχους τραπεζών, η οικογένεια υπέστη τις συνέπειες του PSI. Η επόμενη μέρα βρίσκει την οικογένεια στο σύνολό της -γιατί η διαδοχή έχει έντονη παρουσία- έτοιμη και προσγειωμένη, με έναν ευρύτερο ρόλο εκ των πραγμάτων, σε μια χώρα για την οποία η αλήθεια είναι ότι δεν έχει συνέλθει και δεν θα συνέλθει εύκολα από την οικονομική περιπέτεια των τελευταίων ετών. Η ίδια συνεχίζει την πορεία της χωρίς δογματισμούς και είναι ανοιχτή στις προτάσεις που θα ανατάξουν την οικονομία και τις παραγωγικές δυνάμεις της.


Οικογένεια Μπόμπολα

Παραμένουν κυρίαρχοι στις κατασκευές

Τα δημόσια έργα είναι ο κατεξοχήν τομέας που σάρωσε η οικονομική κρίση. Η Ελλάκτωρ όμως, η μεγαλύτερη κατασκευαστική εταιρεία της χώρας, του κ. Λεωνίδα Μπόμπολα και των αδελφών Καλλιτσάντση, αν και δέχτηκε δυνατά κύματα στην πλώρη της, συνεχίζει να διατηρεί σταθερή πορεία. Ασφαλώς τα οικονομικά μεγέθη έχουν συρρικνωθεί και στο εννεάμηνο του 2013 ο όμιλος εμφάνισε ζημίες 16,5 εκατ.

Ενας ισχυρός κλυδωνισμός για την Ελλάκτωρ ήρθε με τη διεθνή χρηματοοικονομική κρίση, όταν η προσπάθεια εξωστρέφειας (λόγω των γνωστών προβλημάτων με τον βασικό μέτοχο) με την Blue City στο Ομάν βάλτωσε. Ακολούθησε επί διακυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου το κυριολεκτικά χρυσοφόρο deal με τα ορυχεία στη Χαλκιδική. Υπεραξίες δεκάδων εκατομμυρίων «ζέσταναν» τις τσέπες των μετόχων και το ταμείο της εταιρείας. Ταυτόχρονα, οι συμβάσεις παραχώρησης για την Αττική οδό, τους οδικούς άξονες και τη Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου αιμοδοτούν σταθερά τη ρευστότητα της εταιρείας.

Η κρίση «καθάρισε» τον εγχώριο ανταγωνισμό και η Ελλάκτωρ διαχειρίζεται τον οδικό άξονα Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα, ενώ συμμετέχει σε κοινοπραξίες και στις παραχωρήσεις στα τμήματα Ελευσίνα - Πάτρα αλλά και Μαλιακός - Κλειδί. Εχει επίσης αναλάβει διαχειριστικό ρόλο στο μετρό Θεσσαλονίκης, όπου έχει προσφύγει στη διαιτησία διεκδικώντας περίπου 500 εκατ. ευρώ.

Η θυγατρική της Ηλέκτωρ εγγράφει σοβαρές υποθήκες στη διαχείριση απορριμμάτων, ενώ ο όμιλος ξεκαθαρίζει το χαρτοφυλάκιο ακινήτων, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την πώληση του κτιρίου της Παντεχνικής έναντι 5 εκατ. ευρώ.
Η οικογένεια Μπόμπολα έκανε ταυτόχρονα και ένα άνοιγμα στη ναυτιλία, σε μια προσπάθεια να διευρύνει τις επιχειρηματικές της ανησυχίες πέραν της ελληνικής επικράτειας που μαστίζεται από την κρίση.

Η Ελλάκτωρ δείχνει να αντεπεξέρχεται χωρίς σοβαρές απώλειες στις επιπτώσεις της κρίσης, αλλά δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο και για το εκδοτικό συγκρότημα Πήγασος. Η μείωση της διαφήμισης και του διαθέσιμου εισοδήματος έπληξε τον τζίρο του ομίλου, ο οποίος από τα 243 εκατ. το 2008 είχε υποχωρήσει στο εννεάμηνο του 2013 στα 57 εκατ. ευρώ.



Λεωνίδας Μπόμπολας



Φώτης Μπόμπολας

Εκλεισαν έντυπα, διακόπηκαν δραστηριότητες και γενικότερα έγιναν εκτεταμένες περικοπές, καθώς το 2012 αλλά και το 2013 οι ζημίες ξεπέρασαν τα 20 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο όμιλος Πήγασος το 2008 που άρχισε η κρίση απασχολούσε 1.651 άτομα ενώ τον Σεπτέμβριο του 2013 ο αριθμός των εργαζομένων είχε μειωθεί στα 924, που σημαίνει ότι απέλυσε στη διάρκεια της κρίσης 727 άτομα. Πιθανόν το τελευταίο εξάμηνο ο αριθμός των απολύσεων να έχει αυξηθεί πέραν των 727.

Η Πήγασος πριν από λίγες ημέρες ανακοίνωσε ότι συμφώνησε για ενυπόθηκο ομολογιακό δάνειο 80 εκατ. ευρώ, από τα οποία το 86,3% προορίζεται για αναχρηματοδότηση παλιών δανείων και το 13,7% για κάλυψη γενικών επιχειρηματικών αναγκών. Την ίδια ημέρα που ανακοινώθηκε το δάνειο η Πήγασος ανακοίνωσε στους εργαζομένους ότι θα πληρωθούν στις 31/3/14, καθώς οι καθυστερήσεις στη μισθοδοσία επαναλαμβάνονται σταθερά το τελευταίο εννεάμηνο όπως αναφέρουν και οι εργαζόμενοι σε δημόσια επιστολή προς τον εργοδότη τους. 


Γιώργος Περιστέρης

Στη μάχη με προίκα ανεκτέλεστων έργων 4 δισ.

Η ΓΕΚ Τέρνα πέρασε μια πολύ δύσκολη περίοδο τη διετία 2011-2012, όταν η μετοχή της στο Χρηματιστήριο άγγιξε τα 50 σεντς. Παρά τα υψηλά δάνεια που στο σύνολό τους ξεπέρασαν το 1,5 δισ., ο κ. Γιώργος Περιστέρης φρόντισε να διατηρεί ταμειακά διαθέσιμα σταθερά πάνω από 250 εκατ. ευρώ.



Ο κ. Περιστέρης, που επλήγη από την καθυστέρηση των αυτοχρηματοδοτούμενων έργων και εξέφραζε σφόδρα κριτική για την ανικανότητα της τότε κυβέρνησης, πήρε το μάθημά του και στράφηκε με την πρώτη ευκαιρία στα ξένα funds για να καλύψει τις ανάγκες αναχρηματοδότησης του ομίλου. Ετσι, κατόπιν συμφωνίας, η York Capital τοποθέτησε 100 εκατ. ευρώ. Η χρηματιστηριακή αξία άρχισε να συνέρχεται, με αποτέλεσμα να φτάσει σταδιακά στα 380 εκατ. ευρώ, με τις προβλέψεις των αναλυτών να ανεβάζουν σε 1 δισ. τον κύκλο εργασιών για το 2015 και γύρισμα στην κερδοφορία. Ο όμιλος στηρίζεται σε ανεκτέλεστο έργων ύψους 4 δισ. ευρώ, έχοντας ως μεγάλο πλεονέκτημα την επέκταση  στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών, όπου η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με αξία κοντά στα 500 εκατ. ευρώ αναμένεται να βάλει στο σύστημα άλλα 412 ΜW, φθάνοντας στα 920 MW συνολικά το 2017. Από την αγορά του ηλεκτρισμού ήρθε και το πρώτο μεγάλο deal του ομίλου.  Πρόσφατα η θυγατρική της κρατικής εταιρείας πετρελαίου του Κατάρ (QPI) απέκτησε το 25% της μονάδας παραγωγής ηλεκτρισμού ΗΡΩΝ ΙΙ έναντι τιμήματος 58 εκατ. δολαρίων, με τις δύο πλευρές να διαβεβαιώνουν ότι η συμφωνία αποτελεί την αρχή μιας πολλά υποσχόμενης συνεργασίας, η οποία μπορεί να έχει σημαντικές πτυχές και σε άλλους τομείς στο μέλλον.

Παράλληλα η είσοδος στον κλάδο των ορυχείων του λευκόλιθου εκτιμάται ότι θα αποφέρει κέρδη προ φόρων και τόκων 40 εκατ. ευρώ τα επόμενα χρόνια από εξαγωγές κατά 100%.
Πρόσφατα σε σύμπραξη με την κορεατική LG ανέλαβε ένα από τα μεγαλύτερα έργα ΣΔΙΤ που αφορά στην εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στις αστικές συγκοινωνίες. Η σύμβαση ύψους 94 εκατ. ευρώ είναι 12ετής και από αυτή υπολογίζεται ότι η κοινοπραξία θα μοιραστεί τα επόμενα χρόνια 77 εκατ. ευρώ. Πριν από έναν χρόνο η Τέρνα εισήλθε για πρώτη φορά και στην αγορά των στερεών αποβλήτων, αναλαμβάνοντας ένα σύνθετο έργο που αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων στην περιοχή της Πελοποννήσου. Ο όμιλος έχει συμμαχήσει με τη ΔΕΗ στα απορρίμματα, μια συμφωνία που έχει συζητηθεί πολύ στην αγορά τους τελευταίους μήνες.


Ομιλος Κόκκαλη

Το δαχτυλίδι στον Κωνσταντίνο

Ο Κωνσταντίνος Κόκκαλης είναι το νέο ισχυρό πρόσωπο του ομίλου που κυριάρχησε στην επιχειρηματική ζωή της χώρας τις δεκαετίες του ’90 και του ’00. Ο Σωκράτης Κόκκαλης, κλείνοντας έναν κύκλο που κράτησε 36 χρόνια, τον περασμένο Ιανουάριο παραιτήθηκε από τα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών του δίνοντας τη σκυτάλη στον γιο του Κωνσταντίνο. Ο Σωκράτης Κόκκαλης συνεχίζει την ενασχόλησή του με θέματα του επιχειρηματικού ομίλου που ίδρυσε -εξάλλου κατέχει το 23,87% των μετοχών-, αλλά η παραίτησή του εκτός από συμβολικό χαρακτήρα έχει και ουσιαστικό περιεχόμενο, σηματοδοτώντας την απόσυρση του ιδρυτή της Intracom από την καθημερινότητα του ομίλου.



Ο Κωνσταντίνος Κόκκαλης, Ντίνος για τους φίλους του, αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και στο Κολούμπια, από το 2003 εργάζεται στον όμιλο σε διάφορες στελεχιακές θέσεις. Μάλιστα ο διάδοχος του Σωκράτη ετοιμάζεται να παντρευτεί την Αταλάντη Μαρτίνου (φωτογραφία αριστερά), κόρη του εφοπλιστή Ανδρέα Μαρτίνου. Η ανασυγκρότηση του ομίλου, που πρέπει να βρει νέες κατευθύνσεις, είναι η πρόκληση του νεαρού Κόκκαλη, ο οποίος καλείται να αποδείξει τις ικανότητες που αναγνωρίζει ο πατέρας του σε αυτόν και συνεπώς ότι δεν ανέλαβε το τιμόνι του ομίλου λόγω κληρονομικής διαδοχής. Οντας ικανός και διατηρώντας καλές σχέσεις με τα αδέλφια του, ο Ντίνος πρέπει να διαχειριστεί την εξαγορά του 49% της Ιntracom Telecom από τη ρωσική JSC Sitronics, η οποία έχει παραμείνει σε εκκρεμότητα μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά και την πώληση του 57,2% της hellas online στη Vodafone.  Η κρίση έπληξε τον όμιλο της Ιντρακόμ, που προσπαθεί σήμερα να βρει νέο βηματισμό. Υστερα από μια τροχιά ζημιογόνων χρήσεων, οι επτά εταιρείες που συνθέτουν τον όμιλο παρουσιάζουν σταθεροποίηση ή και βελτίωση των μεγεθών τους. Το πρώτο τρίμηνο οι πωλήσεις του ομίλου μειώθηκαν 9%, αλλά βελτιώθηκε η λειτουργική κερδοφορία.

Ο όμιλος της Ιntracom Holdings επιχειρεί να γυρίσει σελίδα  και επιδιώκει να δώσει έμφαση στην εξωστρέφεια. Για παράδειγμα, μεταξύ άλλων, η INTRAKAT, η κατασκευαστική εταιρεία του ομίλου, αναζητεί επενδυτικές ευκαιρίες στο αντικείμενό της σε χώρες της Βόρειας Αφρικής αλλά και στο Καμερούν. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για μια εύκολη προσπάθεια, αλλά λόγω της συγκυρίας είναι ακόμη πιο δύσκολο, καθώς, λόγω της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας, οι εγγυητικές επιστολές  των ελληνικών τραπεζών δεν γίνονται δεκτές ούτε στην Αφρική.
Η Ιntracom σήμερα δεν θυμίζει σε πολλά την παλιά εταιρεία. Οι οικονομικές δυσχέρειες και η ζημιογόνος πορεία των τελευταίων ετών οδήγησαν σε  κύμα απολύσεων, οδηγώντας σε μια εκ των πραγμάτων αναδιάρθρωση της επιχείρησης. Στο πνεύμα των σημερινών απαιτήσεων και αναγκών, η εταιρεία στελεχώνεται με νέα γενιά managers -που ηλικιακά είναι πιο κοντά στον Κωνσταντίνο Κόκκαλη-, οι οποίοι αναλαμβάνουν καθήκοντα κοντά στην παλιά φρουρά στελεχών που συνεχίζουν με επικεφαλής τον νέο πρόεδρο της Ιntracom Holdings  κ. Δημήτρη Κλώνη, από τους πιο στενούς συνεργάτες του κ. Σωκράτη Κόκκαλη. 


Μιχάλης Στασινόπουλος

Η έδρα στο εξωτερικό, η παραγωγή στην Ελλάδα

Ο κ. Νίκος Στασινόπουλος, αν και διανύει την έβδομη δεκαετία της ζωής του, κρατά σφιχτά τα ηνία του ομίλου Βιοχάλκο, με ενεργή συμμετοχή των δυο γιων του, Μιχάλη και Γιάννη. Ο ίδιος, αν και εξέφρασε διακριτικά με σαφήνεια την ανάγκη αλλαγής πορείας του ΣΕΒ, διατηρεί ακόμα και σήμερα μικρό καλάθι για την ενεργειακή πολιτική. Η μεταφορά έδρας για την ευχερή αναχρηματοδότηση της βιομηχανίας προκάλεσε θόρυβο αλλά και αρνητικά σχόλια πριν από λίγους μήνες. Ωστόσο, η παρουσία της διάδοχης γενιάς επικεντρώνεται σε σημαντικές επενδύσεις με άξονες τις θυγατρικές εταιρείες που διαχειρίζονται οι διάδοχοι ΕΛΒΑΛ, ΣΙΔΕΝΟΡ, Ελληνικά Καλώδια και Σωληνουργεία Κορίνθου. Η διοίκηση θεωρεί ότι ο όμιλος προχωρεί στις αναγκαίες προσαρμογές ανακτώντας την ανταγωνιστικότητά του και διατηρώντας τον ηγετικό ρόλο του στην ελληνική βιομηχανία.



Η τελευταία χρονιά τάραξε τα νερά με τη μεταφορά έδρας στο εξωτερικό και δημιούργησε ανησυχίες για μια αποχώρηση που θα έδινε αρνητικό έναυσμα στις επενδύσεις.
Στην πραγματικότητα, όμως, πριν από τη φυγή στο εξωτερικό, πάντα ο όμιλος δανειζόταν από τις τράπεζες υψηλά ποσά για κεφάλαια κίνησης και συνεχίζει να χρηματοδοτείται.  Είναι χαρακτηριστικό, λ.χ., ότι ενώ οι μετοχές διαπραγματεύονται πρωτογενώς στις Βρυξέλλες -διότι ο όμιλος, όπως υποστήριξε, θέλει να αντλήσει διεθνή κεφάλαια- η αναχρηματοδότηση του δανεισμού έγινε στα τέλη του χρόνου από ελληνικές τράπεζες με ομολογιακά συνολικού ύψους 890 εκατ. ευρώ.
Το μυστικό του ομίλου είναι ότι σε ένα τέτοιο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον δεν θα μπορέσει να διατηρεί 7 εισηγμένες εταιρείες στην Ελλάδα και μία εταιρεία συμμετοχών σε Βρυξέλλες και Αθήνα.

Πάντως, η οικογένεια Στασινόπουλου δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τη χώρα, ούτε και να μεταφέρει τελικά παραγωγικές μονάδες της. Η βιομηχανική κουλτούρα είναι εξάλλου στο DNA της.
Ειδικά σύμφωνα με όσα βλέπει μελλοντικά, εκτιμά ότι έχουν αρχίσει να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για απόκτηση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων στην παραγωγή, που μπορεί να ενισχύσουν την εξαγωγική δραστηριότητα, χωρίς αυτό να αποτελεί ένα μύθευμα και μια εξαγγελία χωρίς αντίκρισμα. Σταδιακά μάλιστα εκτιμάται ότι το κλίμα βαίνει βελτιούμενο, παρά τη δυστοκία που παρατηρήθηκε το προηγούμενο έτος.


Πάνος Γερμανός

Ξανά στο προσκήνιο με επενδύσεις 100 εκατ.

Στη χώρα υπήρξε ένα σημείο καμπής. Ηταν το φθινόπωρο του 2012 όταν ναι μεν η τρικομματική τότε κυβέρνηση συνεργαζόταν ακόμα με νηφαλιότητα, όμως οι ξένοι δεν πίστευαν πως θα τα καταφέρουμε. Λίγο πριν από ένα πολύ κρίσιμο Eurogroup, όπου όλοι μιλούσαν ανοιχτά για Grexit, ο κ. Πάνος Γερμανός και οι συνεργάτες του έριξαν τη «βόμβα». Αντί δηλαδή να κλειστούν στο καβούκι τους, έδωσαν ένα πρώτης τάξης διαπραγματευτικό χαρτί στην κυβέρνηση ανακοινώνοντας αύξηση κεφαλαίου στον εν Ελλάδι όμιλό τους Olympia κατά 100 και πλέον εκατ. ευρώ. Τότε φαινόταν σαν ζαριά. Σαν τρέλα. Σήμερα, όμως, ο κ. Πάνος Γερμανός έχει να υπερηφανεύεται πως ήταν ο πρώτος που ενεργά τοποθετήθηκε στην Ελλάδα, εκείνος που είχε δει το έργο της εξόδου από την κρίση δύο ή και τρία χρόνια πριν. Ο γνωστός για την απέχθειά του στη δημοσιότητα businessman από την πεδινή Ηλεία, που απολαμβάνει μοναχικούς περιπάτους στα βουνά της χώρας παρέα με το βιβλίο του, εκτός των άλλων, μέσα στην κρίση με τις δραστηριότητές του δημιούργησε 1.000 νέες θέσεις εργασίας μέσα από τις διαρκείς επενδύσεις στη βιομηχανία Sunlight ή τα καταστήματα «Public». Ταυτόχρονα, η εταιρεία κινητής PLAY σαρώνει στην αγορά της Πολωνίας όντας η τρίτη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας. Κάπως έτσι από το 2009 οπότε η κρίση άρχισε η κρίση, το γκρουπ του επιχειρηματία αντί να συρρικνωθεί κατορθώνει να τετραπλασιάσει το δίκτυό του, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, να επενδύει 30 εκατ. ευρώ στην εταιρεία Sunlight, και μάλιστα στην ακριτική Ξάνθη. 


Βασίλης και Νέλλη Κάτσου

Πρωταθλητές εξαγωγών

Δύο αδέλφια που πριν από ελάχιστα χρόνια πάλευαν για την επιβίωση της οικογενειακής, μικρής τους εταιρείας, σήμερα, κι ενώ η Ελλάδα ακόμα ψάχνει τον δρόμο εξόδου από την κρίση, «ευθύνονται» για το 1% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών.



Πρόκειται για τα αδέλφια Βασίλη και Νέλλη Κάτσου, τους ιδιοκτήτες της φαρμακευτικής εταιρείας Pharmathen, μιας βιομηχανίας με 60 παγκόσμιες πατέντες, που στο δύσκολο και γκρίζο 2011 εγκαινίασε νέα παραγωγική μονάδα στην Κομοτηνή δημιουργώντας 150 νέες θέσεις εργασίας και η οποία συναγωνίζεται τη μεγάλη γερμανική εταιρεία Bayer. Κι ενώ όλα κατέρρεαν, η βιομηχανία πριν από λίγους μήνες, σύμφωνα με την κατάταξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βρέθηκε στην 429η θέση στη λίστα με τις 1.000 μεγαλύτερες ερευνητικές εταιρείες της Ευρώπης και καταχωρήθηκε στην 42η θέση σε αυτή με τις σημαντικότερες φαρμακοβιομηχανίες της Ε.Ε. Ούτε η κρίση, ούτε η κακή εικόνα της Ελλάδας στάθηκαν ικανές να εμποδίσουν μια πορεία επιτυχίας, η οποία φέτος συμπληρώνει 20 χρόνια για τα δύο αγαπημένα αδέλφια. H Pharmathen πάντως δεν ήταν από την αρχή προορισμένη για την κορυφή. Αντίθετα, όταν ο Βασίλης και η Νέλλη Κάτσου κλήθηκαν να αναλάβουν την εταιρεία μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα τους όλοι θεωρούσαν πως το λουκέτο ήταν θέμα χρόνου. Μέχρι και συγγενικά πρόσωπα που όφειλαν να στηρίξουν τα δύο ορφανά παιδιά στράφηκαν εναντίον τους, σε ένα «σπορ» που στη χώρα μας ανθεί: τη χαιρεκακία. Με πολύ άγχος και κόντρα σε όλες τις συνθήκες, τα αδέλφια Βασίλης και Νέλλη Κάτσου ρίχτηκαν στη μάχη. Το 1995 η βιομηχανία ξεκινάει τις εξαγωγές, σε μια περίοδο όπου οι υπόλοιπες βιομηχανίες στήριζαν την ανάπτυξή τους στο πάρτι του ΕΣΥ. Διορατικοί, ο Βασίλης Κάτσος και η αδελφή του Νέλλη έσπευσαν να ανοιχτούν σε άλλες χώρες βλέποντας πολύ πιο πριν την καταιγίδα που ερχόταν. Με την εκχώρηση το 1999 δικαιωμάτων ανάπτυξης φαρμάκων τους σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες όπως η γερμανική Bayer, τα δύο αδέλφια εκτοξεύουν τις πωλήσεις της Pharmathen, ενώ το 2002 γίνεται ένα ακόμα «μπαμ» με την παρουσίαση του φαρμάκου Fluconazole. Από τότε η πρόοδος είναι ραγδαία. Το 2005 η εταιρεία έχει αναπτύξει πλέον ένα σημαντικό τμήμα έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων που πραγματοποιεί κλινικές δοκιμές. Εναν χρόνο αργότερα τα δύο αδέλφια ανοίγουν δραστηριότητες στις ΗΠΑ, ενώ στη  συνέχεια δημιουργούν εγκαταστάσεις έρευνας στη Θεσσαλονίκη και μονάδα στις Σάπες, στον Νομό Ροδόπης. Το 2009 φτάνουν να έχουν δημιουργήσει έναν όμιλο με πωλήσεις άνω των 160 εκατ. ευρώ, με ερευνητικές εγκαταστάσεις στην Ινδία και γραφεία, εκτός από τις ΗΠΑ, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Κι όλα αυτά εξάγοντας πλέον το 75% της παραγωγής τους σε φάρμακα σε περισσότερες από 80 χώρες σε όλο τον πλανήτη.


Ομιλος Μαρινόπουλου

Ο τολμών ελληνικά

Τα ξαδέλφια Λεωνίδας Μαρινόπουλος, Πάνος Μαρινόπουλος και Πάνος Μαρινόπουλος

Επένδυσε μόνο για το 2013 70 εκατ. ευρώ. Αν ψάξουμε δε το πόσο βαθιά έβαλε το χέρι στην τσέπη η οικογένεια Μαρινόπουλου την τελευταία εξαετία που η κρίση μάς χτύπησε την πόρτα, τότε θα δούμε πως πρόκειται για τον όμιλο που έσπασε κάθε επενδυτικό ρεκόρ στην Ελλάδα της παρακμής και του οικονομικού κραχ. Για την ακρίβεια, η μεγάλη εμπορική οικογένεια, ενώ η χώρα είχε έλλειμμα αξιοπιστίας, αποφάσισε να ελληνοποιήσει το γκρουπ που το 1999 είχε εξαγοράσει η γαλλική Carrefour, παίρνοντας πίσω τις μετοχές της και ξεκινώντας ένα τεράστιο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης και επενδύσεων που όμοιό του δεν έχει ξαναδεί το ελληνικό λιανεμπόριο. Η προσπάθεια δεν ήταν εύκολη, ενώ δεν έλειψαν και τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη. Ομως σήμερα η κραταιά οικογένεια του ελληνικού επιχειρείν, με το πέρασμα και στον κλάδο των φαρμάκων, των καλλυντικών, της ευρύτερης λιανικής και φυσικά των σούπερ μάρκετ, μπορεί να υποστηρίξει πως τα κατάφερε. Δεν είναι μικρό πράγμα να κατορθώνει να έχει πωλήσεις στα 2,7 δισ. ευρώ όντας το πρώτο γκρουπ λιανικής μακράν στη χώρα (στο σύνολο όλου του εγχώριου retail), αλλά και να πραγματοποιεί ανάπτυξη στα Βαλκάνια και εξαγορές όπως αυτή πριν από 20 ημέρες με τα 149 νέα καταστήματα της αλυσίδας καταστημάτων τροφίμων Αρβανιτίδης. Σήμερα η Μαρινόπουλος διαθέτει συνολικά 723 καταστήματα, εταιρικά και franchise, στην ελληνική επικράτεια και με 12.800 εργαζομένους αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους ιδιώτες εργοδότες στην Ελλάδα.



Ζερόμ Λουμπέρ

Αρχιτέκτονας σε αυτή τη δύσκολη προσπάθεια στο πλευρό της παραδοσιακής οικογένειας των Μαρινόπουλων υπήρξε ένας Γάλλος, που όμως είναι πλέον πιο Ελληνας από πολλούς. Ο λόγος για τον δραστήριο κ. Ζερόμ Λουμπέρ, ο οποίος κλήθηκε το 2011 να αναλάβει εκ νέου τις τύχες των σούπερ μάρκετ Μαρινόπουλος και ήδη έχει επιτύχει ένα μεγάλο θαύμα. 


Γιώργος Γεράρδος

Το μυρμήγκι που έγινε turbo X

Στη δουλειά του τον χαρακτηρίζουν «μυρμήγκι». Οχι υποτιμητικά. Αντιθέτως. Θεωρείται ένας άνθρωπος που έχει ζυμωθεί στα δύσκολα και που ακόμα και σήμερα η μοναδική του χαρά είναι να βρίσκεται στο γραφείο επί 12, 13 ή και 14 ώρες την ημέρα. Από την εποχή που είχε ένα μικρό κατάστημα ειδών πληροφορικής και τεχνολογίας στην οδό Στουρνάρη, δίπλα στο Πολυτεχνείο, έχει περάσει πάρα πολύς καιρός για τον κ. Γιώργο Γεράρδο της Πλαίσιο Computers. Τώρα το γραφείο του βρίσκεται στις υπερσύγχρονες -βιομηχανικού τύπου- εγκαταστάσεις που έχτισε μεσούσης της κρίσης στον Ασπρόπυργο και από εκεί με σύνεση διοικεί έναν όμιλο με καθαρά κέρδη στα 14,3 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 39,3% από το 2012, ενώ οι πωλήσεις του έφτασαν τα 282,7 εκατ. ευρώ και φλερτάρουν με ακόμα μεγαλύτερα νούμερα.

Πώς όμως ο κ. Γεράρδος και η Πλαίσιο παραμένουν κερδοφόροι εντός της κρίσης και θέτουν παρακαταθήκη για ένα ακόμα πιο καλό μέλλον; Καταρχάς, έξυπνα κινούμενος, ο πρόεδρος της εταιρείας συνειδητοποίησε πως θα πρέπει να διαμορφώσει μια νέα κατάσταση κάτω από αυτόν. Ξεχνώντας τις παθογένειες του παραδοσιακού αυτοδημιούργητου επιχειρηματία, σύντομα παραμέρισε το εγώ του και έδωσε αρμοδιότητες τόσο στον ικανό γιο του Κώστα, που ήδη είναι αντιπρόεδρος και ενεργός διευθύνων σύμβουλος, όσο και στα στελέχη του. Αυτή η επένδυση στη νέα γενιά που ξεκίνησε το δύσκολο 2010 απέδωσε καρπούς. Παράλληλα, η εταιρεία στράφηκε ακόμα πιο δυναμικά στην κατασκευή των δικών της υπολογιστών, των περίφημων Turbo X, ενώ πέρασε και στις κατηγορίες των τηλεοράσεων και των κινητών. Η εταιρεία επίσης τόλμησε επένδυση στη διαφήμιση, διευρύνθηκε ως προς την γκάμα της στα σχολικά είδη και ενίσχυσε την κατηγορία των tablets. Αν λοιπόν ταιριάζει μια λέξη στην Πλαίσιο, αυτή είναι η «ανανέωση». Μια ανανέωση που φέρνει την εταιρεία σε θέση αιχμής για το αύριο της ελληνικής οικονομίας.


Ευτύχιος Βασιλάκης

Ο επίμονος αεροπόρος που απογείωσε την Aegean

Αναμφισβήτητα το 2013 ήταν η χρονιά της οικογένειας Βασιλάκη. Οταν ο Θόδωρος Βασιλάκης τον Μάρτιο του 1999 ξεκίναγε τη λειτουργία της Aegean με δύο μικρά Avro RJ100, σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί ότι σε 15 χρόνια θα δημιουργούσε μια μικρή αυτοκρατορία των αιθέρων που θα κοιτά στα μάτια τους μεγάλους και ιστορικούς αερομεταφορείς της Ευρώπης. Με επιδόσεις που θα ζήλευαν πολλές κραταιές ελληνικές επιχειρήσεις και όνομα βαρύ σαν ιστορία, μπήκε στην κορυφή των πλέον κερδοφόρων επιχειρηματικών ομίλων. Κατά τη διάρκεια της χειρότερης περιόδου της ελληνικής οικονομίας, ο Θεόδωρος και ο Ευτύχιος Βασιλάκης, μαζί με τους συνεργάτες τους, απογείωσαν στην κυριολεξία την Aegean Airlines, φτάνοντας στο τέλος του 2013 να γράψει κέρδη-ρεκόρ που ξεπέρασαν τα 55 εκατ. ευρώ, ενώ παράλληλα είχε στο ταμείο της διαθέσιμα 230 εκατ. ευρώ και μηδενικό δανεισμό. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, εν μέσω κρίσης η Aegean με μια κίνηση ματ εξαγόρασε την Olympic Air δημιουργώντας τον νέο εθνικό αερομεταφορέα με διεθνή αναγνώριση. Το 2014 βρίσκει τον Ευτύχιο Βασιλάκη και τους επιτελείς της Aegean στην αφετηρία για το επόμενο άλμα. Το πρώτο βήμα για το τρέχον έτος έχει ήδη δρομολογηθεί, με την ένταξη 5 νέων αεροσκαφών, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό του στόλου των δύο εταιρειών στα 50, τα οποία συνδέουν πλέον 87 πόλεις σε 32 χώρες με την ελληνική επικράτεια. Οι πρώτες εκτιμήσεις για τη φετινή χρονιά κάνουν λόγο για διακίνηση 10 εκατομμυρίων επιβατών και τζίρου 1 δισ. ευρώ. Ο όμιλος της Aegean σήμερα απασχολεί περίπου 2.400 εργαζομένους, από τους οποίους οι 1.800 είναι πιλότοι φροντιστές και προσωπικό εξυπηρέτησης εδάφους όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στις επτά περιφερειακές βάσεις της εταιρείας. Ο επόμενος στόχος είναι η επέκταση του στόλου στα 70 αεροσκάφη και η έναρξη διηπειρωτικών πτήσεων τόσο προς την Αμερική όσο και προς την Ασία.


Χρήστος Κοπελούζος

Ο διάδοχος πάει παντού

Η όλο και μεγαλύτερη εμπλοκή στον όμιλο του Χρήστου Κοπελούζου έφερε διαφορετικό αέρα και νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Ο ιδρυτής του ομίλου Δημήτρης Κοπελούζος δείχνει να στέκεται πιο πολύ στο παρασκήνιο, αφήνοντας ολοένα περισσότερο χώρο στον διάδοχό του για νέες business. Ο τομέας της εκμετάλλευσης των αεροδρομίων είναι ένα επιχειρηματικό πεδίο όπου επέλεξε να δραστηριοποιηθεί ο όμιλος Κοπελούζου μέσα στην κρίση. Πριν από δύο χρόνια περίπου σε κοινοπραξία με τη γερμανική Fraport και τον ρωσικό οικονομικό κολοσσό VTB Capital, ο όμιλος Κοπελούζου πήρε σύμβαση παραχώρησης για την ανάπτυξη, ανακατασκευή και λειτουργία του Διεθνούς Αεροδρομίου Πούλκοβο της Αγίας Πετρούπολης. Σήμερα και πάλι σε συνεργασία με τη Fraport AG ο όμιλος συμμετέχει στις διαγωνιστικές διαδικασίες για την αποκρατικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων. Παράλληλα, πέρυσι, ο όμιλος Κοπελούζου συμμετείχε στο σχήμα της Emma Delta που απέκτησε τον ΟΠΑΠ. Γενικότερα ο τομέας των τυχερών παιχνιδιών -και ιδιαίτερα με την ανάπτυξη των VLT- είναι στους επιχειρηματικούς στόχους του ομίλου. Στον τομέα των ανανεώσιμων, ο όμιλος διαθέτει εγκατεστημένα 150 MW αιολικά πάρκα, 20 MW υδροηλεκτρικά και 10 MW φωτοβολταϊκά. Επίσης σε συνεργασία με τη βουλγαρική δημόσια εταιρεία μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας έχει συστήσει τη μικτή εταιρία ΝΕFO που δραστηριοποιείται στο εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας.

Απόστολος Βακάκης

Ο κινέζικος δράκος του 1,7 δισ.

Ξέρει την Κίνα σαν την παλάμη του. Είναι ο άνθρωπος που άνοιξε τον δρόμο του μεταξιού για τα ελληνικά κεφάλαια και δημιούργησε έναν κολοσσό που μέσα στην κρίση όχι απλώς επιβιώνει αλλά θεμελίωσε και την κυριαρχία του. Πέρυσι όλοι μιλούσαν για την καταστροφή του κ. Απόστολου Βακάκη και της αλυσίδας παιχνιδιών (και όχι μόνο) Jumbo καθώς βρέθηκε στη δίνη της κυπριακής οικονομίας. Τότε δεσμεύτηκαν 58 εκατ. ευρώ καταθέσεων της εταιρείας στην Τράπεζα Κύπρου, δημιουργώντας απίστευτη φασαρία για το κατά πόσο το γκρουπ θα κατέρρεε. Ομως η Jumbo όχι μόνο έμεινε αλώβητη, αλλά λίγους μήνες μετά παρουσίαζε αύξηση κατά 4,45% των καθαρών της κερδών του δεύτερου εξαμήνου του 2013. Κι αυτό με πωλήσεις «τρελά» αυξημένες στα 316,74 εκατ. ευρώ έναντι 295,39 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ο τζίρος του φέτος θα ξεπεράσει ξεκάθαρα το μισό δισ. ευρώ, ενώ όταν όλα καταρρέουν στη χώρα εκείνος δημιούργησε 5 νέα υπερκαταστήματα, εκ των οποίων τα δύο στην Ελλάδα, ένα στην Κύπρο και δύο στη Ρουμανία, σε έναν όμιλο με 66 καταστήματα. Επιχειρηματίας «σκληρός», που δεν δίστασε να συγκρουστεί ακόμα και με τον δημιουργό της εταιρείας El Greco, τον πατέρα του Γιώργο, ο κ. Βακάκης έκανε μόδα το «φθηνό» και όχι κατ’ ανάγκη ποιοτικό παιχνίδι. Αυτή την εμμονή στη χαμηλή τιμή επιβράβευσαν οι ταλαιπωρημένοι Ελληνες, που μη έχοντας αγοραστική διέξοδο τουλάχιστον είχαν τα Jumbo για να θυμούνται πώς είναι να ψωνίζεις. Χάρη στις γνωστές του διαφημίσεις κατορθώνει να κάνει τους γονείς να νιώθουν ξανά μικροί και περισσότερο αυτοί να αγοράζουν παρά τα παιδιά τους. Πρόβλημά του πάντως είναι πως κανένα από τα τρία του παιδιά δεν φαίνεται να θέλει να συνεχίσει την αυτοκρατορία που έχτισε, ενώ και στα εργασιακά ζητήματα δεν αποδεικνύεται ο καλύτερος εργοδότης, με συχνές εις βάρος του καταγγελίες.


Δημήτρης Κουτσολιούτσος

Ο νέος βασιλιάς του εμπορίου

Πρόκειται για έναν γίγαντα που αντί να μικρύνει από την κρίση μεγάλωσε. Επί της ουσίας, ο όμιλος του κ. Δημήτρη Κουτσολιούτσου Folli Follie φέρει την ευθύνη για το 25% του εγχώριου λιανεμπορίου εκτός σούπερ μάρκετ. Απόδειξη; Στο γκρουπ ανήκει η αλυσίδα ΑΤΤΙΚΑ, τα Factory Outlet, μετοχές υπάρχουν στα καταστήματα Duty Free, ενώ σήματα που όλοι αγοράζουν, όπως τα Nike, UGG, Juicy Couture, Ermenegildo Zegna, Samsonite, Calvin Klein, Patrizia Pepe εκπροσωπούνται στην Ελλάδα από το εν λόγω σχήμα. Θέλετε κι άλλα; Μέσα στην κρίση το Folli Follie Group αναρριχήθηκε στη δεύτερη θέση μεταξύ των 242 εισηγμένων για τα αποτελέσματα 9μήνου του 2013. Με καθαρά κέρδη 284,5 εκατ. ευρώ, η FFG όχι μόνο βρίσκεται στην κορυφή των πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων του Χρηματιστηρίου, αλλά περιλαμβάνεται στις συνολικά 10 πιο κερδοφόρες εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις της χώρας. Κι αυτά έχοντας επιτύχει πωλήσεις 638 εκατ. ευρώ, που θα ξεπεράσουν -όπως όλα δείχνουν- το 1 δισ. ευρώ! Oμως το πιο σημαντικό για το γκρουπ είναι η διαρκής ψήφος εμπιστοσύνης που του δίνουν οι Κινέζοι της Fosun που έχουν τοποθετηθεί με ποσοστό 13,4%, αλλά και η εμμονική επέκταση των σημάτων Folli Follie σε όλο τον πλανήτη. Γνωστό είναι πως το γκρουπ αποτελεί τον σημαντικότερο εκπρόσωπο της ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής σε όλο τον κόσμο με 488 μαγαζιά σε 24 διαφορετικές χώρες, μεταξύ των οποίων 108 μαγαζιά στην αχανή Κίνα και 75 στην Ιαπωνία: τη χώρα στην οποία ο κ. Κουτσολιούτσος είχε σπουδάσει όντας ο πρώτος Ελληνας φοιτητής στην ιστορία με αποτέλεσμα να πάρει υποτροφία. Από εκεί θα ξεκινήσει και τη διεθνή πορεία του σήματός του, καθώς, όπως έχει εκμυστηρευτεί, «ό,τι πιάσει στην Ιαπωνία πουλάει σε όλο τον κόσμο». Τόσο απαιτητικοί είναι οι κάτοικοι της χώρας αυτής. Ο πλέον διεθνοποιημένος Ελληνας, λοιπόν, δεν έχει χαρακτηριστεί άδικα από μεγάλα διεθνή μέσα «the king of Greek retailers».