Γιατί το Χόλιγουντ έκανε την Αθήνα «σκηνικό» βίας

Σκάνδαλο made in Greece. Συνηθισμένα πράγματα. Το αντιλήφθηκα όταν είδα για πρώτη φορά την περιπέτεια «Τζέισον Μπορν» (Jason Bourne) που προβάλλεται από την Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου!

Η Τενερίφη μεταμορφώθηκε σε Αθήνα. Με τα εξής πασίγνωστα σημεία: πλατεία Συντάγματος, οδοί Πανεπιστημίου, Σταδίου, Σολωμού, Φειδίου και φυσικά πλατεία Ομονοίας! Η Τενερίφη, το μεγαλύτερο από τα επτά Κανάρια Νησιά της Ισπανίας, βρίσκεται φυσικά στον Ατλαντικό! Ο Ματ Ντέιμον (ως Τζέισον Μπορν) παρέα με την πρώην πράκτορα Νίκι Πάρσονς (Τζούλια Στάιλς) καταδιώκονται μέχρι τελικής πτώσεως από δύο ομάδες Ελλήνων εκτελεστών, ενεργούμενων για λογαριασμό της CIA. Στην πραγματικότητα, καθοδηγούνται από τον επιχειρησιακό διευθυντή Ρόμπερτ Ντιούι (Τόμι Λι Τζόουνς).

Ο Ματ Ντέιμον στο πλευρό των «Αγανακτισμένων»

Το πιο δραστήριο, φουριόζικο και επιδέξιο θανατερό ζωντανό «όπλο» που σπεύδει να τους βγάλει από τη μέση είναι ο Γάλλος Βενσάν Κασέλ με το ψευδώνυμο «Asset» (περιουσιακό στοιχείο της Υπηρεσίας). Ο Κασέλ λαμβάνει και εκτελεί εντολές μόνο από τον Ρόμπερτ Ντιούι. Είναι το «όπλο» του, ο προσωπικός εκτελεστής!

Οι σκηνές καταδίωξης εκτυλίσσονται βραδινές ώρες στην πλατεία Συντάγματος, μεσούσης γιγαντιαίας διαδήλωσης «αγανακτισμένων» πολιτών και με σύνθημα «Ελευθερία». Το πλήθος, υποτίθεται, αποτελούμενο από Ελληνίδες και Ελληνες, κυκλοφορεί με ελληνικές και κόκκινες σημαίες! Η δράση αναπτύσσεται σε δύο ταμπλό, σε δύο επίπεδα. Το πρώτο το σκοτεινό. Της καταδίωξης του Τζέισον Μπορν και της Νίκι Πάρσονς από ομάδες της CIA. Από Ελληνες πράκτορες της CIA. Το δεύτερο ταμπλό καταλαμβάνεται από το πλήθος των διαδηλωτών και τις κατασταλτικές δυνάμεις. Εχει σημασία αυτό! Οσο οι Ελληνες μπάτσοι οργανώνονται για να επιτεθούν στους διαδηλωτές τόσο (ταυτόχρονα) οι υποψήφιοι εκτελεστές και όργανα της CIA πλησιάζουν τον Μπορν και την Πάρσονς. Με απλά λόγια η εξουσία απειλεί, εφορμά και ενίοτε σκοτώνει. Είτε πράκτορες που σχεδιάζουν να αποκαλύψουν τα σκοτεινά σχέδια των μυστικών υπηρεσιών (όπως ο Μπορν με την Πάρσονς). Είτε απλούς αθώους πολίτες που διαδηλώνουν εναντίον μνημονιακών κυβερνήσεων! Η μοίρα είναι κοινή. Λέει πλαγίως ο 62χρονος επιδέξιος Βρετανός σκηνοθέτης Πολ Γκρίνγκρας.

Φυσικά στην ταινία δεν ακούγεται κιχ περί μνημονίου. Ομως τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδια! Τα πιο χαρακτηριστικά και πλαγίως πολιτικά σχόλια της ταινίας είναι δύο. Ο Μπορν, η Πάρσονς αλλά και ο Asset διαφεύγουν από την καταδίωξη της Ελληνικής Αστυνομίας. Τους πιάνουν κότσους. Το δεύτερο ότι μερικοί εξ αυτών αρπάζουν μοτοσικλέτα της Αστυνομίας και επιβαίνοντάς την καταφέρνουν σαν αίλουροι να διαφύγουν τρέχοντας ιλιγγιωδώς μέσα από μπλοκαρισμένους, αστυνομοκρατούμενους δρόμους!

Ο Mεγάλος Aδελφός της CIA

Την ίδια στιγμή που όλα αυτά συμβαίνουν μεταξύ πλατείας Συντάγματος, Ομόνοιας, Φειδίου, Σταδίου και Σολωμού, οι εγκέφαλοι της αμερικανικής υπηρεσίας μαζί με τους ειδικευμένους υπαλλήλους τους παρακολουθούν τα πάντα μέσα από γιγαντοοθόνες στα κεντρικά γραφεία, στο Λάνγκλεϊ της Βιρτζίνια!

Μια νεαρή γυναίκα με το όνομα Χέδερ Λι (Αλίσια Βικάντερ), εξπέρ στον κυβερνοχώρο, καθοδηγεί καμιά εικοσαριά πρωταθλητές χάκερ. Οι εικόνες από την Αθήνα λαμβάνονται είτε μέσω δορυφόρων, είτε από μικροσκοπικές ασύρματες κάμερες που διαθέτουν τα μέλη των δύο ελληνικών ομάδων που ενεργούν για λογαριασμό της CIA! Η δαιμόνια Χέδερ δίνει αναφορά μόνο στον Ρόμπερτ Ντιούι. Στον ανώτερό της. Και κάθε φορά τού εξηγεί προφορικά τις διαδρομές που ακολουθούν οι δύο προδότες της υπηρεσίας, δηλαδή ο Τζέισον Μπορν και η Νίκι Πάρσονς. «Τώρα πηγαίνουν στο Σύνταγμα» (λέει). «Τώρα από Φειδίου προς Ομόνοια». «Τώρα καταλήγουν στη Σολωμού αριθμός 19» (πληροφορεί με ακρίβεια τους εντεταλμένους πράκτορες προκειμένου εκείνοι να ξεκάνουν τον Μπορν και την Πάρσονς).




Ετσι, διαμέσου διαστημικής τεχνολογίας, όλοι είναι παγιδευμένοι. Τίποτα δεν διαφεύγει από τις αμερικανικές υπηρεσίες. Ακόμα και η παραμικρή λεπτομέρεια απεικονίζεται στις οθόνες! Ο συγχρονισμός ανάμεσα στη διαδήλωση των Αγανακτισμένων και στην καταδίωξη των δύο προδοτών της CIA συνδέεται με ένα αποκαλυπτικό ντοκουμέντο: η Πάρσονς καταφέρνει να υποκλέψει τους μυστικούς φακέλους της CIA. Δηλαδή κατεβάζει τις «Μαύρες Επιχειρήσεις» (Black Operations). Τα κρυφά και ανομολόγητα επιχειρησιακά σχέδια των μυστικών υπηρεσιών. Που, προφανώς, ούτε ο πλανητάρχης γνωρίζει την ύπαρξή τους. Με απλά λόγια η CIA, σε πολλές περιπτώσεις, λειτουργεί αυτόνομα, εξωθεσμικά και παράνομα! Οι αθηναϊκές σκηνές καταλαμβάνουν περίπου μισή ώρα. Σαν να λέμε το 1/4 της συνολικής διάρκειας.

Ανοχύρωτοι πρώην πράκτορες, ανοχύρωτη πόλη η Αθήνα

Σύμφωνα με πηγές των 14 συμπαραγωγών της εν λόγω περιπέτειας, η αρχική πρόθεση ήταν να γυριστούν οι σκηνές στον αυθεντικό τόπο, δηλαδή στην Αθήνα. Ομως ατελείωτη και χρονοβόρα η διαδικασία. Οι ίδιες πηγές ισχυρίζονται ότι οι γραφειοκρατικές τρικλοποδιές της Αθήνας έχουν να κάνουν με τον τουρισμό. «Προφανώς ήθελαν να αποτρέψουν την κινηματογραφική εικόνα μιας Αθήνας με χιλιάδες εξεγερμένους διαδηλωτές, εκατοντάδες χημικά και δεκάδες διμοιρίες αστυνομικών».

Ομως οι παραγωγοί δεν άλλαξαν τοποθεσία. Η Αθήνα, για τους σεναριογράφους, διαδραματίζει πρωταγωνιστικό, πολιτικό, ρόλο. Είναι η πρωτεύουσα μιας ανοχύρωτης χώρας. Γι’ αυτό ο Τζέισον Μπορν και η Νίκι Πάρσον καταλήγουν στην Αθήνα. Η σημειολογία εντελώς απλή. Οπως αυτοί καταδιώκονται από την υπηρεσία και τους σατανικούς εγκέφαλους της CIA, το ίδιο και οι απλοί Ελληνες πολίτες που διεκδικούν περισσότερη Ελευθερία!
Οι παραγωγοί, λοιπόν, έστειλαν ειδικούς στο ρεπεράζ (τοποθεσίες γυρισμάτων) στην ελληνική πρωτεύουσα και εκείνοι με τη σειρά τους φωτογράφισαν τα πάντα. Δρόμους, γωνίες, συγκοινωνίες, πλατείες, τοπωνύμια, ακόμα και διαφημιστικές αφίσες. Κι έτσι στο τέλος κατάφεραν να πείσουν για την αυθεντικότητα των αθηναϊκών τοποθεσιών ακόμα και τους Αθηναίους!



Τέσσερα είναι τα πιο φιλόξενα γεωγραφικά σημεία για τους παραγωγούς του Χόλιγουντ: Ισπανία, Μαρόκο, Τουρκία, Βουλγαρία. Σε αυτές τις περιοχές οι πόρτες είναι ανοιχτές. Τι θέλετε; Συνεργείο; Πάρτε τρία να ’χετε. Τι θέλετε; Απαλλαγή φόρων; Πάρτε να ’χετε. Τι άλλο θέλετε; Τζάμπα φαγητό; Πάρτε να ’χετε!

Η γεωγραφική περιοχή που προσομοιάζει με την Αθήνα ήταν η Τενερίφη των Κανάριων Νήσων. Σε αυτή την επιλογή κατέληξαν οι παραγωγοί και ο σκηνοθέτης. Με τις κατάλληλες διορθώσεις αλλά και τους ταχύτατους ρυθμούς της δράσης, καθώς και το επίσης ταχύτατο μοντάζ που έκανε ο ταχυδακτυλουργός Κρίστοφερ Ράουζ, βραβευμένος με Οσκαρ, η πλατεία Συντάγματος μετακόμισε στην Τενερίφη. Σιγά που το Χόλιγουντ θα είχε πρόβλημα!
Πώς έγινε αυτό; Φυσικά με ερασιτεχνικά γυρίσματα των τοποθεσιών, με φωτογραφίες και με τη βοήθεια της διαστημικής τεχνολογίας που διαθέτει το Χόλιγουντ. Ας πούμε το κτίριο της Βουλής είναι το ίδιο. Απλώς τα γατόνια της τεχνικής επεξεργασίας κατάφεραν να τοποθετήσουν τη Βουλή και την πλατεία Συντάγματος στους δρόμους της Τενερίφης. Piece of cake!

Αμερικανοί αδέλφια του ελληνικού λαού

Νομικοί κύκλοι ισχυρίζονται ότι το Ελληνικό Δημόσιο διαθέτει ισχυρά επιχειρήματα προκειμένου να διεκδικήσει απώλεια εσόδων και κερδών από τις συγκεκριμένες σκηνές που γυρίστηκαν παρανόμως από τους Αμερικανούς παραγωγούς. Ωστόσο, πρώτον, η ίδια «υποκλοπή» συμβαίνει σε εκατοντάδες παραγωγές χωρίς συνέπειες νομικές. Και δεύτερον, ποιος ανόητος αξιωματούχος θα επιχειρούσε μια σύγκρουση με το Χόλιγουντ; Και μάλιστα με το ακλόνητο επιχείρημα των Αμερικανών ότι «μ’ αυτόν τον τρόπο εμείς διαφημίσαμε τη χώρα σας κι έτσι πολλοί Αμερικανοί έρχονται ως τουρίστες στα νησιά σας;».

Για να πάρετε μια μικρή γεύση του μεγέθους αυτής της παραγωγής, θα πρέπει να ρίξετε μια ματιά στον ανθρώπινο όγκο των τεχνικών υπηρεσιών. Περίπου 300 κασκαντέρ. Περίπου 200 γατόνια στα οπτικά εφέ. Και περίπου 100 στον ήχο. Το κόστος ανήλθε στο «ασήμαντο» ποσό των 120 εκατ. δολαρίων. Και μέχρι τις 2 Σεπτεμβρίου μόνο από τα εισιτήρια στις αίθουσες των ΗΠΑ οι παραγωγοί είχαν πάρει 160 εκατ., πράγμα που σημαίνει ότι με τις εισπράξεις από τις υπόλοιπες χώρες το τελικό νούμερο μπορεί να καταλήξει στο μισό δισ. δολάρια. Εν Ελλάδι τα εισιτήρια της πρώτης εβδομάδας έκλεισαν στις 57.000. Σκεφτείτε ακόμα ότι όλοι οι άλλοι προορισμοί στους οποίους γίνονται οι καταδιώξεις είναι αυθεντικοί. Οπως Ρέικιαβικ. Οπως Βερολίνο. Οπως Λονδίνο, Βιρτζίνια και Λας Βέγκας. Οι Αρχές όλων αυτών των χωρών, προφανώς, ήταν τα κορόιδα του Χόλιγουντ. Για την τρελή λογική των Ελλήνων! Διά γυμνού οφθαλμού κατάφερα να εντοπίσω μερικά λαθάκια της παραγωγής: όπως ο Πειραιάς έγινε Pires ή κάτι τέτοιο. Πάντως από το Λάνγκλεϊ, στα κεντρικά, ακούγεται: «Τώρα πάνε στην πλατεία Συντάγματος». «Τώρα κατευθύνονται προς την Ομόνοια μέσω της οδού Φειδίου». «Τώρα βρίσκονται στην οδό Σολωμού».

Αριστερός σκηνοθέτης, δεξιοί παραγωγοί

Το πρώτο μέρος από την αρχική τριλογία του «Bourne» γυρίστηκε πριν από 14 χρόνια και εν Ελλάδι προβλήθηκε με τον τίτλο «Χωρίς ταυτότητα» με σκηνοθέτη τον Νταγκ Λάιμαν. Ο Ματ Ντέιμον ήταν μόλις 32 ετών. Το δεύτερο μέρος «Στη σκιά των κατασκόπων» το 2004 με σκηνοθέτη τον Πολ Γκρίνγκρας και το τρίτο «Το τελεσίγραφο του Μπορν» με σκηνοθέτη πάλι τον ίδιο γυρίστηκε το 2007. Το σενάριο βασίστηκε στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Λάντλαμ, που πέθανε το 2001 σε ηλικία 74 ετών!

Για το τέταρτο επεισόδιο ο Ματ Ντέιμον είχε προβάλει πολλές αντιρρήσεις. Λογικό. Αδιαπραγμάτευτος όρος για να υποχωρήσει ήταν η συμμετοχή του σκηνοθέτη Πολ Γκρίνγκρας. Και αυτό λογικό. Ο Βρετανός θεωρείται -και είναι- ένας από τους πιο επιδέξιους filmmakers της υφηλίου. Με την ταχύτητα που δουλεύει τη μηχανή του και με τα κοφτά κοψίματα καταφέρνει να αποσπά το μάξιμουμ ρεαλιστικής αληθοφάνειας! Η πρώτη ταινία που τον έφερε στο προσκήνιο αποσπώντας τις καλύτερες εντυπώσεις για τους παραγωγούς του Χόλιγουντ ήταν η «Ματωμένη Κυριακή» (Bloody Sunday), παραγωγής 2002. Το πιο απίστευτο αυτής της ιστορίας είναι ότι το δεξιό Χόλιγουντ συνεργάζεται με αριστερό Βρετανό σκηνοθέτη. Το κέρδος δεν κοιτάει ούτε σημαίες, ούτε ιδεολογίες!

Ολιβερ Στόουν - Ευάγγελος Βενιζέλος 10-0!

Το περιστατικό της «Ματωμένης Κυριακής» είναι αληθινό: στις 30 Ιανουαρίου του 1972, σε μια ειρηνική διαδήλωση χιλιάδων Ιρλανδών στο Ντέρι της Β. Ιρλανδίας, Αγγλοι ελεύθεροι σκοπευτές, εντεταλμένοι από την κυβέρνηση Χιθ, αρχίζουν να πυροβολούν στο ψαχνό. Με αποτέλεσμα 13 αθώοι νεκροί και 14 βαριά τραυματισμένοι. Ενας καθαρόαιμος Αγγλος από το Σάρεϊ στο πλευρό του IRA! Η περίπτωση του Τζέισον Μπορν ταιριάζει γάντι στον αριστερισμό του Πολ Γκρίνγκρας (Παύλος Πρασινοχορτάρης). Γιατί πλαγίως καταγγέλλει τη CIA ως εκτροφείο ψυχρών εκτελεστών και ως βιομηχανία μαύρων, κρυφών συνωμοσιών!
«Ανάποδος» ο Γκρίνγκρας, ανάποδα όλα. Για παράδειγμα στον ρόλο της νεαρής σατανικής εγκεφάλου της CIA διαλέγει την Αλίσια Βικάντερ.

Μια 28χρονη ανερχόμενη, αδύνατη Σουηδέζα, γνωστή από τις εμφανίσεις «Το κορίτσι από τη Δανία» και «Κωδικό όνομα U.N.C.L.E.». Το ίδιο και με την περίπτωση του Γάλλου Βενσάν Κασέλ (ex συζύγου της Μόνικα Μπελούτσι), που του αναθέτει ισοδύναμο ρόλο μ’ εκείνον του πρωταγωνιστή Ματ Ντέιμον. Το δίδυμο που βάζει σε φουλ λειτουργία τη μηχανή της σκηνοθεσίας. Με απλά λόγια μια αμερικανική παραγωγή με Αγγλο σκηνοθέτη, Σουηδέζα πρωταγωνίστρια και Γάλλο συμπρωταγωνιστή!


Ατελείωτο το χρονικό των χαμένων ευκαιριών. Οι λεγόμενες «ελληνικές ιδιαιτερότητες». Εγώ τις λέω «παθογένειες». Οπως τότε με τον Ευάγγελο Βενιζέλο που αρνήθηκε στους Αμερικανούς παραγωγούς του «Αλέξανδρου» και τον Ολιβερ Στόουν να γίνουν τα γυρίσματα στη Βόρεια Ελλάδα. Γιατί; Μα φυσικά επειδή ο Στόουν έδειχνε τον Αλέξανδρο (Κόλιν Φάρελ) στην αγκαλιά του Ηφαιστίωνα (Τζάρεντ Λέτο). Γκέι ο Μέγας Αλέξανδρος; Ποτέ των ποτών! Τότε ήταν, αν θυμάμαι καλά, που ο Ολιβερ Στόουν, καλεσμένος του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης είχε αποκαλέσει τον πρώην υπουργό Πολιτισμού «asshole»! Στην Ελλάδα ζεις, δεν υπάρχει ελπίς!