O Σον Σέγιερς αναλύει την «Πολιτεία» του Πλάτωνα

Πρόκειται για το πλέον ευπώλητο στον πλανήτη έργο: Το «Πλάτωνος Πολιτεία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος σε νέα ανάγνωση με την οπτική του σήμερα, σχολιασμένο από τον Βρετανό καθηγητή Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Καντέρμπορι Σον Σέγιερς. Ο μαρξιστής πανεπιστημιακός υπογραμμίζει τις ανατρεπτικές πλευρές του μεγάλου Έλληνα στοχαστή, εξηγεί τις ιδέες του μέσα από την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής που προσδιορίσθηκε από την παρακμή της Αθηναϊκής κυριαρχίας, παραδέχεται τις συντηρητικές απόψεις του, αναδεικνύει τις ορθολογιστικές του αναλύσεις και αντικρούει τις κατηγορίες περί ολοκληρωτικών φωτίζοντας τις αντιλήψεις του περί κοινοκτημοσύνης.

Το βιβλίο των 205 σελίδων, με εκτενή ελληνική και ξένη βιβλιογραφία καθώς και ένα αναλυτικό ευρετήριο εννοιών, γραμμένο με απλό ερμηνευτικό ύφος -με δεδομένο ότι το κλασικό έργο έχει μορφή διαλόγων με κεντρική φωνή τον Σωκράτη- λειτουργεί όχι μόνο ως ένα βοήθημα για σπουδαστές, αλλά και ως ένα απολαυστικό φιλοσοφικό ανάγνωσμα.

«Οι δυνάμεις της αγοράς που κυριαρχούν στη σύγχρονη κοινωνία είχαν μόλις αρχίσει να αναπτύσσονται στην εποχή του Πλάτωνα, ωστόσο ο ίδιος είχε επίγνωση των κινδύνων που εγκυμονούν», επισημαίνει στον πρόλογό της ελληνικής έκδοσης ο μελετητής. Και συνεχίζει: «Με αυστηρότητα παρέχει μια ανάλυση των ηθικών και κοινωνικών επιπτώσεων αυτών των εξελίξεων παρουσιάζοντας ένα εναλλακτικό όραμα για το πώς θα μπορούσε να είναι η κοινωνία. Αυτά τα θέματα είναι περισσότερο επίκαιρα παρά ποτέ στις δυτικές κοινωνίες ιδιαίτερα για την Ελλάδα όπου τα δεινά έχουν γίνει έχουν γίνει αισθητά με πολύ οξύ τρόπο».

Το βασικό θέμα της «Πολιτείας» είναι η φύση της Δικαιοσύνης από κοινωνική, πολιτική, ηθική και ψυχολογική πλευρά. Στην εισαγωγή ο Πλάτωνας θέτει το ερώτημα πως μπορεί να πραγματωθεί η Δικαιοσύνη στην κοινωνία και στη ατομική ζωή. Τις απόψεις του τις μεταφέρει στον κοινό μέσω των συναντήσεων του Σωκράτη με τον Κέφαλο, τον Πολέμαρχο και τον Θρασύμαχο, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τυπικές στάσεις ηθικής και δικαιοσύνης.

Στο επόμενο κεφάλαιο δίνει μια πρώτη απάντηση σκιαγραφώντας τις υποθέσεις του για την ανθρώπινη φύση και την κοινωνία. Μετά περιγράφει την ιδανική κοινωνία δίνοντας έμφαση στην εκπαίδευση των μελλοντικών κυβερνητών. Κατόπιν, αναπτύσσει μια αναλογία ανάμεσα στην κοινωνική τάξη και το εγώ.

Ακολούθως, παρεμβάλλεται ένα μέρος που επί αιώνες κρατάει στα ύψη τη διαμάχη για το πρόπλασμα «κομμουνισμού» που έχουν οι ιδέες του περί των κυβερνητών της πολιτείας υποστηρίζοντας ότι δεν θα έπρεπε να έχουν ιδιωτική ιδιοκτησία, ότι οι οικογένειές τους θα όφειλαν να αποδιαρθρωθούν και ότι οι γυναίκες και τα παιδιά θα ανήκαν σε όλους.

Το κεφάλαιο που έχει γίνει το πλέον γνωστό στο ευρύ κοινό, αφορά στη ρήση του πως η δικαιοσύνη θα επιτευχθεί μόνο όταν η πολιτεία κυβερνηθεί από φιλοσόφους βάσει ορθολογικών αρχών.

Το έργο συνεχίζεται με την απάντησή του στους σοφιστές και τελειώνει με την αντίθεσή του στην ποίηση και την πίστη του στην αθανασία της ψυχής.

H παράδοξη αυτή απάρνηση της ποίησης εξηγείται με την αντίληψή του ότι «η ποίηση αναμοχλεύει τις συγκινήσεις, χαλαρώνει τον έλεγχο του λογικού και χάνεται ο αυτοέλεγχος»!