Αναζητώντας την «Απελευθέρωση» γύρω από ένα τραπέζι
«Η Απελευθέρωση», ένα νέο ελληνικό έργο του Δημήτρη Τσεκούρα παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά, σε σκηνοθεσία Ζωής Ξανθοπούλου, στο θέατρο 104 από τις 24 Σεπτεμβρίου και για λίγες μόνο παραστάσεις
Α-Φ Καβαλιεράτου
Μια γιορτή, μια οικογένεια, ένας ξένος κι ένα τραπέζι. Μυστικά, εξομολογήσεις, συγκρούσεις, πόθοι, μία αίσθηση υπόγειας απειλής… Έξω κάτι περίεργο συμβαίνει. Όμως «κανένα Κακό δεν έρχεται ποτέ απ’ έξω»…
«Η Απελευθέρωση», ένα νέο ελληνικό έργο του Δημήτρη Τσεκούρα παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά, σε σκηνοθεσία Ζωής Ξανθοπούλου, στο θέατρο 104 από τις 24 Σεπτεμβρίου και για λίγες μόνο παραστάσεις. «Νομίζω ότι ήταν χρέος μου να στρωθώ και να γράψω με όσο πιο απλό τρόπο γινόταν ένα έργο γι’ αυτό το τέρας του φασισμού με τα πολλά κεφάλια και τις πολλές μορφές που εδώ και χρόνια βλέπω μπροστά μου» εξηγεί ο Δημήτρης Τσεκούρας.
Κλείσιμο
Η παράσταση τοποθετεί σ’ έναν τόπο χωρίς χρόνο τα μέλη μιας κλειστής κοινωνικής ομάδας, που αποτελούν μέρος της ευρύτερης, αφήνοντας τα να παλεύουν με τα στερεότυπα εγκλωβισμένα στις προσωπικές τους ιστορίες.
«Είναι ένα βαθιά πολιτικό και ερωτικό παράλληλα έργο χωρίς να αυτό να φαίνεται από την αρχή» επισημαίνει η Ζωή Ξανθοπούλου, που έχει και στο παρελθόν σκηνοθετήσει άλλα έργα του συγγραφέα. «Τα κείμενα του Δημήτρη Τσεκούρα έχουν, για μένα, μια πολύ ουσιαστική ματιά πάνω στον άνθρωπο και στις σχέσεις. Χωρίς εντυπωσιασμούς καταφέρνει να βρίσκει τη φλέβα των πραγμάτων και να εκφράζει αλήθειες και ψέματα της ανθρώπινης φύσης μ' έναν γενναίο και γενναιόδωρο τρόπο χωρίς καμιά προσπάθεια ωραιοποίησης. Μου αρέσει που οι ήρωές του είναι πάντα – κυρίως – υπαρξιακά ταλαιπωρημένοι και καθρεφτίζουν μέσα στην απελπισία τους τις πιο μύχιες σκέψεις τους. Μ' εντυπωσιάζει, επίσης, το γεγονός ότι ο λόγος του είναι τόσο συμπυκνωμένος και τόσο ουσιαστικός».
Πόσο απελευθερωμένοι είμαστε στ’ αλήθεια; Σε τι συνίσταται η απελευθέρωση και πώς την κατακτά κάποιος; «Απελευθέρωση είναι να κουβαλάς περήφανα το τίμημα αυτού που έγινες. Και να μπορείς να απαντάς εντελώς κατάματα στη φριχτά αδιάκριτα ερώτηση των άλλων: Εσύ, τι είσαι;» σχολιάζει ο Δημήτρης Τσεκούρας και σπεύδει να προσθέσει: «Νομίζω ότι σήμερα ελάχιστοι είναι οι πραγματικά απελευθερωμένοι άνθρωποι. Αλλά πάντα έτσι ήτανε…»
Η οικογένεια ήταν ανέκαθεν ο πυρήνας της κοινωνίας. Μέσα σ’ αυτή διαμορφώνονται συνειδήσεις, μέσα σ’ αυτή γεννιούνται τα στερεότυπα, μέσα σ’ αυτή γαλουχείται ύπουλα ο φασισμός, αλλά μέσα σ’ αυτή επιχειρούνται και οι πρώτες απόπειρες απελευθέρωσης… «Η οικογένεια είναι η πρώτη μας επαφή με τον Άλλον. Είναι η πρώτη κοινωνία. Η πρώτη ακοή, η πρώτη όραση. Και όλα τα πρώτα, ξέρεις, είναι απίστευτα σημαντικά. Σημαντικό είναι το ανεξίτηλο» παρατηρεί ο Δημήτρης.
Όλα συμβαίνουν γύρω από ένα τραπέζι. «Ο τόπος και ο χρόνος του έργου είναι το τραπέζι» τονίζει η Ζωή. «Δεν έχει σημασία πού και πότε αλλά το γεγονός ότι μαζεύονται γύρω από ένα τραπέζι, κι ενώ τρώνε και πίνουν, συμβαίνουν και λέγονται πράγματα που οδηγούν σε οριακές καταστάσεις. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκείνη τη στιγμή για τους ήρωες, τίποτα άλλο τριγύρω δεν έχει σημασία. Οι θέσεις τους γύρω από το τραπέζι προσδιορίζουν τις σχέσεις και την ψυχοσύνθεσή τους».
Το ενδιαφέρον στην «Απελευθέρωση» είναι ότι η δράση δεν ταυτίζεται απαραίτητα με το δράμα. Γύρω από το τραπέζι συμβαίνουν διάφορες κωμικοτραγικές καταστάσεις που φωτίζουν το γελοίο του πράγματος. Άλλωστε «Η Απελευθέρωση», σύμφωνα με τον συγγραφέα της, είναι μία αντι-ιστορική κωμωδία. «Κωμωδία γιατί η λέξη απελευθέρωση είναι από μόνη της κωμωδία, καθότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ποτέ για έναν, αν μη τι άλλο, ανήσυχο άνθρωπο» εξηγεί ο Δημήτρης. «Και ‘’αντι-ιστορική’’, διότι το έργο δεν βασίζεται στα επίσημα βιβλία της Ιστορίας, αλλά σ’ ένα άλλο ατελείωτο (κυριολεκτικά) βιβλίο ιστορίας με καταγεγραμμένες όλες τις συζητήσεις που γίνονται καθημερινά σε όλα τα οικογενειακά τραπέζια».
«Οι ήρωες είναι βουτηγμένοι μέσα σε μια δίνη υπαρξιακή που αν τη δεις από μακριά φλερτάρει με το κωμικό, δηλαδή με αυτό που λέμε “είμαστε για γέλια και για κλάματα”» καταλήγει η Ζωή.
