Η Εθνική Λυρική Σκηνή μπροστά στη νέα της εποχή

«Η Εθνική Λυρική Σκηνή είναι ακμαία και ισχυρή». Έχω την εντύπωση ότι αυτή η φράση της ομιλίας του Αθανάσιου Θεοδωρόπουλου, προέδρου ΔΣ της Λυρικής, αποτελεί έναν κατάλληλο τίτλο για τη χθεσινή παρουσίαση του προγράμματος της καλλιτεχνικής περιόδου 2016-2017. Βρισκόμαστε, άλλωστε, σε μία εποχή που η ΕΛΣ έχει αποκτήσει ένα ευρύτερο κοινό χάρη στον δυναμισμό, την εξωστρέφεια και τη διαφοροποίηση του προγράμματός της με στόχο την απήχηση σε διαφορετικές ηλικίες, αλλά και σε διαφορετικές κοινωνικές κατηγορίες.

Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι πολλές από τις παραστάσεις της προηγούμενης σεζόν ήταν sold-out (ο υπογράφων ακόμα οικτίρει τον εαυτό του που δεν έκλεισε εγκαίρως εισιτήριο για την Αΐντα στο Ηρώδειο), με αποτέλεσμα τα έσοδα από τα εισιτήρια να ξεπεράσουν το κόστος των παραγωγών κατά περισσότερα από 200 χιλιάδες ευρώ. Κινητήρια δύναμη πίσω από όλα αυτά, ο καλλιτεχνικός διευθυντής Μύρων Μιχαηλίδης και το ΔΣ, κάτι που αναγνώρισε και ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Αριστείδης Μπαλτάς, ο οποίος είπε χαρακτηριστικά: «Σε σχέση με άλλους εποπτευόμενους φορείς, είναι από τα πιο αρμονικά ζεύγη καλλιτεχνικού διευθυντή και διευθυντικού συμβουλίου […] θέλω να τους ευχηθώ να συνεχίσουν έτσι τη δουλειά τους».

Η νέα εποχή της Λυρικής

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ήρθε η ώρα η Λυρική να κάνει το μεγάλο βήμα προς τα εμπρός, ένα βήμα για το οποίο ανυπομονούσαμε τόσον καιρό. Αυτή είναι η τελευταία σεζόν της στο θέατρο Ολύμπια (και η τελευταία σεζόν που στεγάζει παραστάσεις της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών), καθώς από τον προσεχή η Ιανουάριο -βάσει των τωρινών δεδομένων- ξεκινά η διαδικασία μεταφοράς της στις νέες εγκαταστάσεις-κόσμημα του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Ήδη οι μουσικοί της Λυρικής φαίνεται πως έχουν εξοικειωθεί σε κάποιον βαθμό με τον χώρο, αν αναλογιστούμε ότι ο φορέας πραγματοποίησε 24 εκδηλώσεις στον χώρο, με αποκορύφωμα αυτή που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή και συγκέντρωσε περισσότερους από 5 χιλιάδες Αθηναίους.

Και ενώ αυτή η διαδικασία εγείρει από μόνη της σημαντικές προκλήσεις, οι άνθρωποι της Λυρικής αποφάσισαν να… διπλασιάσουν το στοίχημα, καθώς αποφάσισαν -σε αντίθεση με ό,τι έχει παρατηρηθεί σε αντίστοιχες περιπτώσεις στο εξωτερικό- ότι σε όλο αυτό το διάστημα δεν πρόκειται να ανασταλούν οι δραστηριότητές της. Ο κ. Μιχαηλίδης ανακοίνωσε, μάλιστα, ότι τον Δεκέμβριο θα έχουμε μία νέα παρουσίαση, στο πλαίσιο της οποίας θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα της δοκιμαστικής λειτουργίας της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ για την περίοδο Μάρτιος-Αύγουστος 2017. Και δεν είναι μόνο αυτό. Στην ίδια παρουσίαση θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα της σεζόν 2017-18, με τη Λυρική να καθιερώνει μία νόρμα που απαντάται στα περισσότερα λυρικά θέατρα του κόσμου: την ανακοίνωση του προγράμματος της επόμενης περιόδου κατά τα μέσα της προηγούμενης.



Παράλληλα, η Λυρική εντείνει και θεσμοποιεί τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις κοινωνικές της δράσεις, δημιουργώντας μία νέα ομάδα υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση, η οποία θα είναι επιφορτισμένη με αυτό το έργο. Φέτος, η ΕΛΣ έχει σκοπό να επισκεφτεί σχολεία, δημόσιους χώρους, χώρους υπηρεσιών υγείας και φιλοξενίας, το Άσυλο Ανιάτων, αλλά και φυλακές, προκειμένου να προσεγγίσει μικρά παιδιά, πρόσφυγες, ηλικιωμένους, ασθενείς και φυλακισμένους.

Ο κύκλος που κλείνει

Όσον αφορά στο καλλιτεχνικό της πρόγραμμα, και εδώ έχουμε άφθονα σημεία αναφοράς. Κατ’ αρχάς, έχουμε την πολύ εύστοχη επιλογή η Λυρική να αποχαιρετήσει το θέατρο Ολύμπια ακριβώς έτσι όπως του συστήθηκε. Η «Ρέα» του Σπύρου Σαμάρα ήταν η πρώτη όπερα που παρουσίασε η ΕΛΣ πίσω στο μακρινό 1944 (στα αξιοσημείωτα, η εισαγωγή της «Ρέας» ήταν το εναρκτήριο έργο στην πρώτη συναυλία της εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της EPT το 1938) στο ιστορικό θέατρο και στις 19 Μαΐου θα είναι και η τελευταία όπερα που παρουσιάζεται στον ίδιο χώρο. Με μία vintage διάθεση, το δημιουργικό του εντύπου με τις παραγωγές της Λυρικής για φέτος αποτίνει έναν φόρο τιμής στα πρώτα της έντυπα, κατά τη δεκαετία του 1940.



Αρκετά νωρίτερα, η σεζόν θα ξεκινήσει με τον «Βαφτιστικό» του Σακελλαρίδη στις 21 Οκτωβρίου, ενώ στις 3 Νοεμβρίου τη σκυτάλη παίρνει ο «Γαλαξίας», μία νέα πειραματική δημιουργία του νέου διευθυντή του Μπαλέτου της ΕΛΣ, Αντώνη Φωνιαδάκη, η οποία θα παρουσιαστεί σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο στη Σκηνή Ρεξ - Μαρίκα Κοτοπούλη. Πρόκειται για την πρώτη συνεργασία των δύο μεγάλων φορέων και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού, Στάθης Λιβαθινός, έδωσε το «παρών» για να στηρίξει την πρωτοβουλία (όπως έκανε και πριν από λίγες ημέρες και στο Θέατρο Τέχνης - φαίνεται πως και το Εθνικό ακολουθεί τη δική του πορεία εξωστρέφειας). Έχουμε, λοιπόν, ένα ιδιότυπο reunion, μια και η Λυρική λειτούργησε αρχικά ως τμήμα του Εθνικού Θεάτρου, μέχρι που αυτονομήθηκε το 1944, με την πρώτη της παραγωγή να είναι η «Ρέα» στο Θέατρο Ολύμπια.

Η μερική στέγαση της Λυρικής θα ολοκληρωθεί με μία μεγάλη παραγωγή. Ο «Λόενγκριν» του Ρίχαρντ Βάγκνερ θα παρουσιαστεί για πέντε παραστάσεις, στην Αίθουσα Τριάντη, τον προσεχή Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει ο Βρετανός Άντονι ΜακΝτόναλντ και τη μουσική διεύθυνση ο κ. Μιχαηλίδης, ενώ τον ομώνυμο ρόλο θα ερμηνεύσει ο τενόρος Πίτερ Ουέντ, ο οποίος πέρυσι δέχτηκε διθυραμβικές κριτικές για την ερμηνεία του σε ένα άλλο έργο του Βάγκνερ, το «Τριστάνος και Ιζόλδη» (στον ρόλο του Τριστάνου). Στην παράσταση δεν θα συμμετάσχουν μόνο η Ορχήστρα και η Χορωδία της ΕΛΣ, αλλά και αρκετοί μονωδοί της, όπως ο Δημήτρης Πλατανιάς και η Τσέλια Κοστέα.



Η παραγωγή, βέβαια, που έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι τα «Τοπία», που θα παρουσιαστούν από τις 31 Μαρτίου και για 10 παραστάσεις στο Θέατρο Ολύμπια. Πρόκειται για ένα σπονδυλωτό πρόγραμμα που επιμελήθηκε ο κ. Φωνιαδάκης. Η μεγάλη έκπληξη έγκειται στο ότι την υπογραφή για ένα από τα τρία έργα της παραγωγής (τη Σαραμπάντ) έχει βάλει ο πρώην διευθυντής του Μπαλέτου της Όπερας των Παρισίων, χορευτής και χορογράφος Μπενζαμέν Μιλπιέ. Το δεύτερο υπογράφει ο Βρετανός χορογράφος Ντάγκλας Λι και το τρίτο ο Αντ. Φωνιαδάκης.

Αυτό που απομένει, είναι «το κοινό να ανακαλύψει εκ νέου τη λυρική τέχνη μέσα από τις τεράστιες δυνατότητες των νέων μας εγκαταστάσεων, αλλά η σχέση της Λυρικής μας με τη νεολαία και την κοινωνία -ένα στοίχημα κερδισμένο κατά τα τελευταία χρόνια- να περάσει στη νέα εποχή», όπως δήλωσε ενθουσιασμένος ο κ. Μιχαηλίδης.

Info

Μπορείτε να δείτε λεπτομερώς ολόκληρο το πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής εδώ.