Στέφανος Τζανάκης

Σήμερα – και ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συμπληρώνεται από την μεσανατολική κρίση που προκάλεσε η επιδρομή της Χαμάς στο Ισραήλ – τα πράγματα δεν δείχνουν ιδιαίτερα ευοίωνα: παρότι στην Ευρώπη ο πληθωρισμός δείχνει να «μαζεύεται», το brent ήταν πάνω από τα 90 δολάρια το βαρέλι το βράδυ της Παρασκευής, ενώ και το φυσικό αέριο ανέβηκε πάνω από τα 30 ευρώ ανά MWh, παρά το γεγονός ότι ο καιρός δεν είναι πλέον χειμωνιάτικος πουθενά στην ήπειρό μας.

Όπως είναι γνωστό, οι αγορές προεξοφλούν τα πάντα – αυτή τη φορά, οι τιμές της ενέργειας ανεβαίνουν επειδή οι Ρώσοι βομβαρδίζουν ουκρανικές αποθήκες αερίου, όπως και επειδή υπάρχει μεγάλη ανησυχία για κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή, με τις πληροφορίες που κάνουν λόγο για πιθανότητα άμεσης εμπλοκής του Ιράν. Ήδη, ο δείκτης του κόστους μεταφοράς κοντέινερ είναι αυξημένος κατά 83% σε σχέση με πέρυσι, προσθέτοντας στον «πληθωρισμό της απληστίας».

Οι εξελίξεις αυτές προφανώς θα έχουν επίπτωση στον πληθωρισμό των αμέσως επόμενων μηνών, που τυχαίνει να είναι προεκλογικοί σε όλη την Ευρώπη – και να καθυστερήσουν την έναρξη μείωσης των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το εκλογικό σκηνικό πανευρωπαϊκά.

Κι αν ο μεγάλος χαμένος της τελευταίας διετίας είναι η Γερμανία, που υποχώρησε αρκετές θέσεις στον διεθνή ανταγωνισμό λόγω της δυνατότητας που είχαν και έχουν – για παράδειγμα - οι Κινέζοι και οι Ινδοί να προμηθεύονται φθηνό ρωσικό πετρέλαιο και αέριο από τον Πούτιν, δεν πάμε πίσω και όλοι οι υπόλοιποι στην Ευρώπη. Μπορεί η αύξηση των τιμών να συνεχίζεται με μειωμένο ρυθμό, αλλά το επίπεδό τους είναι πολύ υψηλό – και αυτό έχει σημασία για τους πολίτες, δηλαδή για το εκλογικό σώμα των ευρωεκλογών.

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αυτό προκαλεί δημοσκοπικές παρενέργειες: τα κόμματα που έχουν κερδίσει τον τίτλο του αντισυστημικού μπορεί να μην διεκδικούν πρωτιές, αλλά στις περισσότερες χώρες έχουν εντυπωσιακή άνοδο. Κοινό χαρακτηριστικό τους, ότι δεν προτείνουν κάποια διέξοδο από την κρίση – για παράδειγμα, μία πίεση προς την Ουκρανία να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός ή μία πίεση προς τον Νετανιάχου να μην οξύνει συνεχώς τα πράγματα με το Ιράν. Ή, έστω μία κίνηση προς την ΕΚΤ στην κατεύθυνση της μείωσης των επιτοκίων…

Πάρτε για παράδειγμα τους δικούς μας αντισυστημικούς: Ο Κυριάκος Βελόπουλος τάζει συντάξεις των 3000 και των 4000 ευρώ στους συνταξιούχους των 700 ευρώ και ο Στέφανος Κασσελάκης έκανε «εξαγγελίες» που κοστίζουν 40 δισεκατομμύρια ευρώ χωρίς να πει από πού θα βρει αυτά τα χρήματα.

Για μία κοινωνία που δεν τα βγάζει πέρα, ωστόσο, όλα αυτά δεν εκλαμβάνονται ως αυτά που πραγματικά είναι – δηλαδή ως ταξίματα χωρίς αντίκρυσμα. Και καθημερινά γίνεται όλο και σαφέστερο ότι το πολιτικό κλίμα μετά τις ευρωεκλογές θα γέρνει «αντισυστημικά». Από τη δική μας εμπειρία από τις ευρωεκλογές του 2014 ως τις εθνικές εκλογές του 2019 ξέρουμε πια ότι όταν συμβαίνει αυτό, τελικά την πληρώνουν οι πολίτες, συστημικοί και αντισυστημικοί…