Νίκος Ανδρουλάκης

Έχοντας αυτό στο μυαλό μου, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα εισηγητής των Σοσιαλιστών για την αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής προστασίας, προσπαθούσα να βρω τρόπους που θα έδιναν την ευκαιρία στην Ελλάδα και στα άλλα Κράτη Μέλη να είναι καλύτερα προετοιμασμένα. Αν όμως οι πυρκαγιές στην Πορτογαλία το 2017 αποτέλεσαν την αφορμή για αυτήν την  νομοθετική πρόταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τραγωδία το καλοκαίρι του 2018 στο Μάτι κατέστησε σε όλους σαφή την αναγκαιότητα για άμεση ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων ώστε ο νέος Μηχανισμός να είναι επιχειρησιακά έτοιμος πριν από αυτό το καλοκαίρι.

Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων είχαμε να αντιμετωπίσουμε την άρνηση των Βορείων κυρίως κρατών να συνεισφέρουν. Δεν ήθελαν ένα ευρωπαϊκό εργαλείο αλληλεγγύης για ένα πρόβλημα που θεωρούν ότι δεν τους αφορά. Στο τέλος όμως καταφέραμε να ξεπεράσουμε τις όποιες δυσκολίες. Τον περασμένο Φεβρουάριο ψηφίσαμε τον νέο Μηχανισμό στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εγκαίρως για να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες πριν από την φετινή αντιπυρική περίοδο. Εκτός της πρόβλεψης για αγορά νέων μέσων με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση που θα κυμαίνεται από το 80 έως το 90% και τα οποία θα αποτελούν την Ευρωπαϊκή δεξαμενή rescEU, κατορθώσαμε να συμπεριλάβουμε τη δυνατότητα επισκευής των μέσων που έχουν τα Κράτη Μέλη, με την Ένωση να καλύπτει το 75% των συνολικών εξόδων.

Ήταν μία διάταξη που έμπαινε για πρώτη φορά και ‘φωτογράφιζε’ ουσιαστικά τη χώρα μας, καθώς διαθέτει έναν αρκετά μεγάλο και παλαιό στόλο που χρειάζεται άμεσα συντήρηση. Η μόνη υποχρέωση που υπήρχε ήταν η δήλωση των μέσων αυτών στην εθελοντική δεξαμενή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Η συμμετοχή σε αυτή την δεξαμενή δεν συνεπάγεται καμία υποχρέωση. Σε περίπτωση εθνικών αναγκών δεν υποχρεωνόμαστε να στείλουμε τα μέσα αυτά. Απλά δηλώνουμε την ενδεχόμενη διαθεσιμότητά τους.

Παρά την μεγάλη αυτή επιτυχία, που μας έδινε την ευκαιρία να έχουμε στη διάθεσή μας περισσότερα μέσα για να αντιμετωπίσουμε ενδεχόμενες δασικές πυρκαγιές αυτό το καλοκαίρι με πολύ μικρότερο κόστος από το αναμενόμενο, η κυβέρνηση προτίμησε να μην την εκμεταλλευθεί. Μάλιστα, όταν στις αρχές τις εβδομάδας έθεσα ξανά το θέμα αυτό με αφορμή την δημιουργία του πρώτου στόλου Ευρωπαϊκών πυροσβεστικών αεροπλάνων, οι δικαιολογίες που προέβαλαν μέσω non paper και φιλικών στην κυβέρνηση μέσων, ήταν ιδιαιτέρως ανησυχητικές. Υποστήριζαν ότι σε περίπτωση αξιοποίησης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για τις επισκευές, τότε θα είμαστε υποχρεωμένοι να στείλουμε τα μέσα αυτά σε άλλη χώρα σε περίπτωση που το αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.  Όμως η υποχρέωση αυτή υπάρχει μόνο για τα νέα μέσα που θα αγοραστούν με ευρωπαϊκά χρήματα και όχι για όσα επισκευάζονται.

Η χρήση των δικαιολογιών αυτών υποδηλώνει ότι είτε παραποιούν την αλήθεια για να καλύψουν την αδιαφορία τους για αξιοποίηση των νέων εργαλείων που παλέψαμε για να δημιουργήσουμε, είτε δεν γνωρίζουν τι προβλέπεται στη νέα αυτή νομοθεσία. Και τα δύο ενδεχόμενα όμως είναι πολύ ανησυχητικά, ενώ το αποτέλεσμα παραμένει ίδιο.

Ένα εργαλείο έμπρακτης Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης το οποίο δημιουργήθηκε κυρίως για να βοηθήσει τις χώρες στο Νότο παραμένει αναξιοποίητο. Η τραγική εμπειρία όμως του περσινού καλοκαιριού δεν επιτρέπει αυτού του είδους  την απάθεια. Η Ελλάδα δεν αξίζει να είναι μία χώρα χαμένων ευκαιριών.