Το τέλος μιας άλλης, διαφορετικής Ελλάδας
alagh

Μιχάλης Στούκας

Το τέλος μιας άλλης, διαφορετικής Ελλάδας

Ο θάνατος του Νίκου Ξανθόπουλου την Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2023 σκόρπισε θλίψη όχι μόνο σε συγγενείς και φίλους αλλά και σε όσους τον γνώρισαν μέσα από τις ταινίες και τα τραγούδια του

Προηγήθηκαν το τελευταίο χρονικό διάστημα οι απώλειες άλλων σημαντικών πνευματικών ανθρώπων, καλλιτεχνών κλπ. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν γεννημένοι πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεγάλωσαν μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες (φτώχεια, Κατοχή, πείνα, στερήσεις κλπ.). Πολλοί κατόρθωσαν να σπουδάσουν και διακρίθηκαν σε διάφορες επιστήμες. Άλλες και άλλοι, όπως ο αξέχαστος Νίκος Ξανθόπουλος ασχολήθηκαν με το τραγούδι, την ηθοποιία κλπ. Έκαναν σημαντική καριέρα, ιδιαίτερα τις δεκαετίες του ’60 και του ‘70 αφήνοντας πίσω τους τεράστια παρακαταθήκη.

Γενικότερα, όλες και όλοι αυτοί που γεννήθηκαν τις δεκαετίες του 1930 και του 1940, όσοι είναι εν ζωή και όσοι έχουν φύγει από κοντά μας, στη συντριπτική τους πλειοψηφία είχαν και έχουν ήθος, αξιοπρέπεια, εντιμότητα, εργατικότητα και ήταν αυτοί πάνω στους οποίους στηρίχτηκε η αναγέννηση της Ελλάδας που είχε υποφέρει τα πάνδεινα κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αμέσως μετά από τον αδελφοκτόνο Εμφύλιο. Δεν πτοήθηκαν από τις δυσκολίες, με πείσμα, υπομονή, θάρρος και πίστη σε όσα έκαναν, κατάφεραν να ορθοποδήσουν.

Και μαζί τους στάθηκε στα πόδια της και η Ελλάδα που κατάφερε αργά αλλά σταθερά να πλησιάσει σε μεγάλο βαθμό τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το πισωγύρισμα που έφεραν η δικτατορία των συνταγματαρχών και η τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο ήταν σημαντικό, ωστόσο ανέκοψε προσωρινά μόνο την ανοδική πορεία της χώρας. Η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα το 1981 έδωσε νέα ώθηση στη χώρα. Τα υπόλοιπα είναι σχετικά πρόσφατα και γνωστά στους περισσότερους και τις περισσότερες.

Εκείνο που μας προκαλεί ιδιαίτερη θλίψη δεν είναι μόνο η απώλεια ανθρώπων που ταυτίστηκαν σε μεγάλο βαθμό με μια άλλη Ελλάδα. Η ζωή προχωράει, ο κόσμος προοδεύει, τίποτα δεν μένει στάσιμο. Μπορεί να μην έχουμε «ιδίαν αντίληψη» για τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, τις οποίες γνωρίσαμε κυρίως από διηγήσεις συγγενών και φίλων αλλά και μέσα από τις ταινίες που γυρίστηκαν και τα τραγούδια που γράφτηκαν τότε, υπάρχουν όμως εκτίμηση και θαυμασμός για όσα είδαμε, διαβάσαμε ή ακούσαμε.

Μια τελείως δαιφορετική Αθήνα, με μονοκατοικίες, με ελάχιστα αυτοκίνητα, με παιδιά που έπαιζαν στους χωματόδρομους, κι ας ήταν γεμάτοι λάσπες. Ακόμα και μέσα από τις λάσπες βγήκαν διαμάντια… Τότε που υπήρχε η έννοια της γειτονιάς, που όλοι γνώριζαν πολύ καλά ποιοι έμεναν δίπλα τους αλλά και πιο μακριά…

Τότε που οι άνθρωποι δεν κλειδαμπαρώνονταν στα σπίτια τους, τότε που δεν φοβούνταν να κυκλοφορήσουν μόλις νύχτωνε, τότε που τα καλοκαίρια ο κόσμος κοιμόταν ξένοιαστος στις αυλές, αλλά και στα γειτονικά οικόπεδα. Όποιος αμφιβάλλει για όλα αυτά ας ρωτήσει κάποιους μεγαλύτερους και μάλλον θα εκπλαγεί με αυτά που θα μάθει…

Κλείσιμο
Στον αντίποδα, τι γίνεται σήμερα; Άνθρωποι γεμάτοι άγχος που κάνουν πολύ συχνά δύο και τρεις δουλειές για να τα βγάλουν πέρα, ξέφρενοι ρυθμοί, πολυκατοικίες με ελάχιστους ελεύθερους χώρους, διαμερίσματα κλουβιά, κάποιες ελάχιστες νησίδες πράσινου στις πόλεις, κάγκελα στα παράθυρα, όπως τα κελιά των φυλακών, πόρτες ασφαλείας, κυκλοφορία στους δρόμους με φόβο, άγνοια για το ποιοι μένουν δίπλα μας και εκατομμύρια αυτοκίνητα, αναντίστοιχα πολλές φορές, με τις φανερές, οικονομικές δυνατότητες των κατόχων τους.

Όσο για το ήθος και την παιδεία, με την ευρύτερη έννοια; «Ήτανε μια φορά μάτια μου, κι έναν καιρό…»… Παιδιά που νομίζουν ότι έχουν τα πάντα και ζητάνε (αυτό είναι διαχρονικό βέβαια…) ακόμα περισσότερα, ουσιαστικά όμως δεν έχουν σχεδόν τίποτα. Καθώς δέχονται πιέσεις από παντού και προσπαθούν να συνδυάσουν πολλά και ετερόκλητα πράγματα, απωθημένα των γονιών τους κάποιες φορές, βρίσκονται πολύ συχνά σε αδιέξοδα.

Τα σημερινά πρότυπα ποια είναι; Οι τράπερ; Οι τατουαζάτοι σφίχτες και φουσκωτοί; Οι σιλικονάτες μοντέλες με επάγγελμα «πρώην παίχτρια ριάλιτι»; Οι 25άρηδες επιχειρηματίες; Σαφώς ανάμεσά τους υπάρχουν και κάποιοι ευφυείς, δραστήριοι και δυναμικοί που κατάφεραν πολύ νέοι να δημιουργήσουν επιχειρήσεις και περιουσία και τους αξίζουν συγχαρητήρια. Για κάποιους όμως άλλους, ας μας επιτραπεί να έχουμε κάποιες αμφιβολίες…

Ίσως θα πουν ορισμένοι μεγαλώνεις Μιχάλη και ζηλεύεις τους λίγο ή πολύ νεότερούς σου. Μπορεί. Όμως όσοι δεν βλέπουν την πνευματική παρακμή της χώρας, την κατάπτωση των αξιών, τη διάθεση όλων να κοιμηθούν άφραγκοι και με, κάποιον μαγικό τρόπο, να ξυπνήσουν ζάπλουτοι, αδιαφορώντας για το πώς θα γίνει αυτό, μάλλον εθελοτυφλούν. Άλλοι και άλλες πάλι, προσκολλώνται στα πολιτικά κόμματα, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να υλοποιήσουν τους διάφορους στόχους που έχουν.

Θα πουν ή θα γράψουν ορισμένοι ότι για όλα αυτά φταίει η Μεταπολίτευση, ο Ανδρέας Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ και αυτοί που άνοιξαν τα σύνορα το 1992. Με την ευκαιρία, να τους ενημερώσουμε ότι αυτοί που «άνοιξαν» τα σύνορα ήταν οι Αλβανοί που γκρέμισαν τους φράχτες με τα ηλεκτροφόρα σύρματα και δεν επιτηρούσαν πλέον τα σύνορα της χώρας τους… Η μαζική έξοδος από την Αλβανία έπειτα, ήταν αναπόφευκτη.

Το μακρινό 1994 ο Αντώνης Κόκκινος σκηνοθέτησε μια έξοχη ταινία με τίτλο «Τέλος Εποχής». Μαζί με όλους αυτούς τους «μεγάλους» που έφυγαν και φεύγουν, τελειώνει άραγε ανεπιστρεπτί και μια ολόκληρη Ελλάδα; Μήπως αυτή η Ελλάδα έχει τελειώσει προ πολλού; Ή μήπως η Ελλάδα, σε κάθε της μορφή, δεν πεθαίνει και δεν τελειώνει ποτέ;

In memoriam: Μία από τις λιγότερο γνωστές ταινίες του αξέχαστου Νίκου Ξανθόπουλου ήταν το «Έχω δικαίωμα να σ’ αγαπώ» (1966). Το σενάριο της ταινίας είναι βασισμένο στον «Αρχισιδηρουργό» του Γάλλου Ζορζ Ονέ (1848-1918). Στην ταινία, ο Νίκος Ξανθόπουλος ερμηνεύει, με τη συνοδεία του μεγάλου Απόστολου Καλδάρα, μερικά τεράστια τραγούδια, όπως το «Δικαίωμά μου είναι να σ’ αγαπώ» και «Στα βουνά δεν πάν’ οι πόνοι». Τον Καλδάρα συνοδεύουν μεταξύ άλλων ο μπουζουξής Χάρης Λεμονόπουλος και στο αρμόνιο ο 26χρονος τότε Τάκης Σούκας.

Καλό θα είναι, εκτός από τους μεγαλύτερους, να τα δουν και οι νεότεροι… Ίσως μελαγχολήσουν κι αυτοί όπως κι εμείς…
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ειδήσεις Δημοφιλή Σχολιασμένα
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

BEST OF NETWORK