Ισμήνη Χαραλαμποπούλου

Το σκεπτόμουν πριν από λίγο καιρό με αφορμή συζήτηση στο Fox News, με τoν παρουσιαστή Τάκερ Κάρλσον, γνωστό για τη φιλορωσική ρητορική του, να ρωτά τον ρεπουμπλικανό Μάικλ Τέρνερ για ποιο λόγο οι ΗΠΑ παίρνουν το μέρος της Ουκρανίας και όχι της Ρωσίας, για να λάβει την απάντηση ότι «η Ουκρανία είναι Δημοκρατία.

Η Ρωσία είναι ένα απολυταρχικό καθεστώς που θέλει να επιβάλει τη βούλησή του στη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση της Ουκρανίας και εμείς είμαστε με τη Δημοκρατία». Και χθες, την ώρα που η Ουκρανία βρισκόταν σε «τεντωμένο σκοινί», η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έκανε λόγο για «μια περίοδο κρίσης κατά την οποία οι απολυταρχίες αμφισβητούν τις δημοκρατίες».

Με αφορμή τον ένα χρόνο από την ανακήρυξη της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας, το 2019, που χαρακτηρίστηκε ως ιστορική στιγμή και με την έννοια της απομάκρυνσης από το Πατριαρχείο της Μόσχας και τη Ρωσία, είχε μιλήσει τότε στο «ΘΕΜΑ» ο Μητροπολίτης Κιέβου και Πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος και μας είχε πει ότι «το ρωσικό κράτος κάνει τα πάντα για να εμποδίσει την εξέλιξή μας», ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο σε εκδήλωση για τον ένα χρόνο Αυτοκεφαλίας στην οποία είχαμε παρευρεθεί, μας είχε πει χαρακτηριστικά ότι «καλά κάναμε και προχωρήσαμε, «κάναμε πολύ καλή επιλογή».

Μου είχε κάνει επίσης εντύπωση ότι ιστορικοί που πήραν μέρος στην ίδια εκδήλωση που είχα την τύχη να παρακολουθήσω, αναφερόμενοι στα χρόνια της Σοβιετικής Ενωσης, έλεγαν «δεν είμαστε αναλώσιμοι, εμείς οι Ουκρανοί δεν είμαστε πολίτες Β΄ κατηγορίας», προκαλώντας μεγάλη συγκίνηση στο κοινό που παρακολουθούσε ομιλίες και μουσικές που δήλωναν την ουκρανική τους ταυτότητα και ότι δεν ανήκουν πια στη σφαίρα συμφερόντων της Ρωσίας.

Από τους μικροπωλητές στους δρόμους του Κιέβου με στυλό για τους τουρίστες, στα χρώματα της ουκρανικής σημαίας, αυτούς που πουλούσαν παραδοσιακά χειροποίητα ξύλινα διακοσμητικά και χαβιάρι στην κλειστή αγορά του μετρό του Κιέβου «καλύτερο από το ρώσικο», όπως διαφήμιζαν, έως και τους χορευτές στην φημισμένη όπερα του Κιέβου, οι Ουκρανοί ένιωθαν την ανάγκη να δηλώνουν διαφορετικοί από τον βόρειο γείτονά τους.

Σε μία περιοχή που μοιάζει με την Μονμάρτη κοντά στην εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, ένα αριστούργημα της μπαρόκ αρχιτεκτονικής, μικροπωλητές πωλούσαν αντικείμενα τέχνης και αναμνηστικά, αλλά κυρίως αφίσες από την περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης, όντας πλέον βέβαιοι ότι η εποχή αυτή έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Στο θέμα της θρησκείας, οι Ουκρανοί έχουν απομακρυνθεί πάνω από 30 χρόνια από την Ρωσική Εκκλησία, διάστημα στο οποίο αισθάνονται την επιθετικότητα εκ μέρους του Πατριαρχείου της Μόσχας. Θέλουν τη δική τους Εκκλησία και αναζητούν τη θρησκεία, κυρίως οι νέοι, αλλά και οι γηραιότεροι που έχουν αναμνήσεις από την ορθόδοξη διαπαιδαγώγηση. Το 72% των Ουκρανών αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι, εκ των οποίων το 52% υποστηρίζει τη Νέα Αυτοκέφαλη Εκκλησία. Από το ποσοστό αυτό μόνο το 13% είναι με την Εκκλησία του Πατριαρχείου της Μόσχας που δραστηριοποιείται στα εδάφη της Ουκρανίας, σύμφωνα με τα ουκρανικά στοιχεία.