34 °C
Το «τέρας» του πληθωρισμού έχει περίεργα χαρακτηριστικά. Τεχνικές προσεγγίσεις διαμορφώνουν την βάση εκκίνησης, ενώ η ψυχολογία ενισχύει το momentum. Η εμφάνιση άλλων στοιχείων κρίσεων οριστικοποιεί το πληθωριστικό περιβάλλον που ανάλογα με την ένταση και έκταση της κρίσης καθορίζει και την περίοδο διατήρησης των συνολικών στρεβλοτήτων
Βρισκόμαστε σε μία φάση όπου κάθε ενέργεια βραχυπρόθεσμων και μόνον οικονομικών παρεμβάσεων στήριξης κινδυνεύει να αφήσει μηδενικό αποτύπωμα εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν αναδεικνύεται ουσιαστική πολιτική εξάλειψης των χρόνιων στρεβλοτήτων της οικονομίας
Χωρίς καμία αμφιβολία, η εξαγορά του 49% της Viva Wallet από την JPMorgan αποτελεί σημαντική επιτυχία. Μία που ακολούθησε την εξαγορά της Chipita από την Mondelez. Εξαιρετική τιμή για τους επιχειρηματίες εκείνους που παρά τις δυσκολίες του επιχειρείν στην χώρα μας, μετουσίωσαν το όραμά τους σε πράξη.
Η ανακοίνωση της υπογραφής των επιχειρησιακών συμφωνιών με τις τράπεζες για την κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης θα ήταν δυνατόν να δημιουργήσει σε μία πρώτη ανάγνωση ένα θετικό περιβάλλον ως προς την μελλοντική αναπτυξιακή πορεία της χώρας
Η διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP26) δίνει την εντύπωση μίας σοβαρά συντονισμένης και ειλικρινούς προσπάθειας των 130 ηγετών να αναζητήσουν κοινά πατήματα ως προς τις λύσεις και τα μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Η εξελισσόμενη ενεργειακή κρίση όμως – όσο και αν χαρακτηρίζεται από ορισμένους αναλυτές ως βραχύβια – ανέδειξε την ενεργειακή αδυναμία των περισσότερων χωρών
Κάθε περίοδο που συζητείται ο προϋπολογισμός αναπόφευκτα αναδεικνύεται η φιλοσοφία της οικονομικής πολιτικής κάθε κυβέρνησης. Από την περίοδο της κρίσης των μνημονίων δυστυχώς δεν έχει καταστεί δυνατόν η χώρα να εκφράσει την δική της αναπτυξιακή πολιτική. Άλλωστε, η κρίση των αγορών του 2008, σε συνδυασμό με την επερχόμενη 4η βιομηχανική επανάσταση, τείνει να διαμορφώσει ένα νέο πεδίο αντιλήψεων περί καπιταλισμού, ανάπτυξης και κοινωνικής ισορροπίας στα πλαίσια μίας δικαιότερης προσέγγισης της συνεισφοράς των πλουσίων στο κοινωνικό σύνολο
Η κρίση της πανδημίας έχει οδηγήσει στην ανάδειξη έντονης συζήτησης ως προς την φιλοσοφία της ανάπτυξης, τον ρόλο της φορολογίας αλλά και τον αναγκαίο επαναπροσδιορισμό του καπιταλισμού υπό το πρίσμα της προσέγγισης του συνολικού και όχι του ατομικού καλού.
Την ίδια περίοδο που εκτοξεύθηκαν στα ύψη τα ποσοστά των νέων που δεν εργάζονται, ούτε σπουδάζουν, τα αμιγώς εκπαιδευτικά στατιστικά της κρίσης της πανδημίας ανέφεραν 5-8% αύξηση εγγραφών σε ιδιωτικά σχολεία
Οι Πανελλαδικές εξετάσεις ξεκίνησαν. Η περίοδος της πανδημίας όμως, ανέδειξε με τον πλέον εμφατικό τρόπο τον βαθμό οπισθοδρομικότητας και αντιπαραγωγικότητας με τον οποίο λειτουργούσε το κράτος εδώ και δεκαετίες σε σχέση με την ψηφιοποίηση εκατοντάδων λειτουργιών και την διευκόλυνση του πολίτη. Διευκολύνσεις που από μόνες τους δημιουργούν θετικό αναπτυξιακό πρόσημα. Αυτό που δεν έχει γίνει ακόμα αντιληπτό όμως, είναι πως η συνεχιζόμενη αδυναμία παροχής ταυτόσημων ψηφιακών δυνατοτήτων σε όλα τα παιδιά της σχολικής κυρίως ηλικίας, στερεί από την πραγματική μελλοντική αναπτυξιακή προοπτική.
Η καθυστέρηση αναγνώρισης της εντεινόμενης διεύρυνσης των ανισοτήτων στην παιδεία λόγω πανδημίας, αναμένεται στο άμεσο μέλλον να οδηγήσει στην διάρρηξη του ήδη αδύναμου κρίκου της λειτουργίας της παιδείας σε μία ισότιμη και κοινωνικά αποδεκτή βάση.
Έκρηξη καταθέσεων κατά 21δις ευρώ εν μέσω πανδημίας με σχεδόν μηδενικά επιτόκια καταθέσεων. Την ίδια στιγμή που τα επιτόκια δανεισμού αυξάνονται. Μία απλή αναγωγή του τι σημαίνει αυτό θα οδηγήσει στο συμπέρασμα πως οι καταθέτες δυνητικά έχασαν 100 εκατ. ευρώ την ίδια στιγμή που το τραπεζικό σύστημα καρπούται άνω των 1,5 δις ευρώ σε προμήθειες από τους ίδιους καταθέτες. Σχήμα οξύμωρο ή μήπως όχι;
Εν μέσω της γενικευμένης κρίσης της πανδημίας, δυστυχώς δεν χρησιμοποιούνται ελληνικές λέξεις που να απαλύνουν την προβληματική εικόνα για την επόμενη ημέρα της οικονομίας όπως αυτή αναδεικνύεται από την χρήση των «lock down» και «click away». Κάποιες άλλες φράσεις όπως «τηλεργασία», καθώς και «αναστολή εργασίας», αναδεικνύουν ταυτόχρονα την διαμόρφωση ενός νέου περιβάλλοντος στον τρόπο εργασίας, αλλά και στην ανάγκη αναζήτησης μίας νέας «ειδικής κουλτούρας» από τους επιχειρηματίες. Μία κουλτούρα που αμβλύνει τις ανισότητες που θα αναδειχθούν εντονότερες μέσω της «σύγχρονης ανάπτυξης».
Η έλευση του εμβολίου μας υποχρεώνει να συζητήσουμε για τις εξελίξεις της «επόμενης» ημέρας. Εξελίξεις που αναδεικνύουν μία Ευρώπη να βυθίζεται στα χρέη και οι Κεντρικές Τράπεζες να υποχρεώνονται σε υπερβάσεις και πολιτικές εκτάκτου ανάγκης. Κινήσεις χωρίς ύπαρξη σχεδιασμού και πολιτικής πρόβλεψης για τις επιπτώσεις τόσο της πανδημίας, όσο και της εκτίναξης του κρατικού και ιδιωτικού δανεισμού εξαιτίας της κρίσης.
Την περίοδο της υγιεινομικής κρίσης που διανύουμε ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και η δυνατότητα των φορέων της να λειτουργήσουν ως αυτόνομοι αναπτυξιακοί πυλώνες συζητείτα αλλά και αναζητείται ευρέως.
Αρκούσε μία απλή δημοσιοποίηση της πρότασης μερίδας μετόχων της τράπεζας Πειραιώς για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, για να βυθισθεί η τιμή της μετοχής της κατά 30% σε μία συνεδρίαση του ΧΑΑ. Μπορεί η συγκεκριμένη πρόταση τελικά να απορρίφθηκε από το ΤΧΣ. Ελάχιστοι όμως προχώρησαν σε ερμηνεία των λόγων της πτώσης της τιμής της μετοχής. Ως να επρόκειτο για φυσιολογικό φαινόμενο. Ειδικά όταν η πρόταση θεωρητικά σηματοδοτούσε κεφαλαιακή ενίσχυσή της.
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ΕΛΣΤΑΤ και την ανάδειξη ενός υφεσιακού προβλήματος μεγαλύτερου εκείνου που προβλεπόταν, είναι δύσκολο να μην αναζητηθούν διέξοδοι ανάταξης πέραν της πεπατημένης. Την περίοδο που η Ελλάδα εμφανίζει το μικρότερο ΑΕΠ των τελευταίων 22 ετών και ύφεση 15,2% το δεύτερο τρίμηνο του 2020, με δεδομένη την αδυναμία των τραπεζών να στηρίξουν την οικονομία, η ανάλυση της πορείας του τραπεζικού συστήματος με βάση αντικρουόμενες εκτιμήσεις είναι δυνατόν να εντείνει τον προβληματισμό.
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ΕΛΣΤΑΤ και την ανάδειξη ενός υφεσιακού προβλήματος μεγαλύτερου εκείνου που προβλεπόταν, είναι δύσκολο να μην αναζητηθούν διέξοδοι ανάταξης πέραν της πεπατημένης. Την περίοδο που η Ελλάδα εμφανίζει το μικρότερο ΑΕΠ των τελευταίων 22 ετών και ύφεση 15,2% το δεύτερο τρίμηνο του 2020, με δεδομένη την αδυναμία των τραπεζών να στηρίξουν την οικονομία, η ανάλυση της πορείας του τραπεζικού συστήματος με βάση αντικρουόμενες εκτιμήσεις είναι δυνατόν να εντείνει τον προβληματισμό.
Μέσα από την αντιμετώπιση της πανδημίας εισήλθαμε βίαια σε αχαρτογράφητα πεδία. Η εργασία από το σπίτι διαμορφώνει ένα νέο «προοδευτικό» κατά μία έννοια εργασιακό περιβάλλον. Η ρύθμιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων με την νέα αυτή μορφή είναι εκτός καθιερωμένων συνδικαλιστικών αντιλήψεων. Άρα και αντιδράσεων.
Προ κρίσης των «μνημονίων» η Ελλάδα ευτύχησε να αναπτύξει μία ιδιαίτερη οικονομική και αναπτυξιακή διπλωματική διείσδυση μέσω τραπεζικών εξαγορών, τόσο στα Βαλκάνια, όσο και την Τουρκία. Μία ειδικού τύπου διπλωματία που έδωσε στην χώρα την δυνατότητα να πρωτοστατήσει σε πολλά επίπεδα διεθνούς οικονομικής συνεργασίας.
Η περίοδος μετά την υγειονομική κρίση θα μπορούσε να αναδειχθεί ως η ευκαιρία της χώρας να σχεδιάσει από μηδενική βάση την παραγωγική της ικανότητα με προοπτική εικοσαετίας στην βάση τομών και ρήξεων. Δραστικών σε πολλές περιπτώσεις. Τομών, κυρίως στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αναδειχθεί και να «επιβληθεί» μία νέα φιλοσοφία του παραγωγικού μοντέλου της χώρας καθώς και η φορολόγηση του πλούτου μέχρι να ανακτηθεί η οικονομική ισορροπία. Ρήξεων, στην διαμόρφωση ενός νέου συμμετοχικού ρόλου των εργαζομένων, διαμόρφωσης νέας φιλοσοφίας στο χρηματοπιστωτικό συστήμα, σε συνδυασμό με την αναγέννηση του πραγματικού ρόλου του χρηματιστηρίου.
Είμαι σίγουρος πως πολλοί έχουν διερωτηθεί γιατί έπρεπε να μεσολαβήσει η πανδημία για να αποκτήσουμε εντός δύο Εβδομάδων το gov.gr, να προετοιμάζονται άλλες πλατφόρμες διευκόλυνσης των πολιτών και να ξεκινήσει – έστω και με ελάχιστη επιτυχία στα Δημοτικά και Γυμνάσια– η τηλεδιδασκαλία.
Η αδυναμία ανάγνωσης της επόμενης μέρας της κρίσης παρουσιάζεται ως το μόνον σίγουρο. Για τον λόγο αυτό είναι δύσκολο να αδικήσει κανείς εκείνους τους οικονομολόγους, τραπεζίτες και πολιτικούς που πορεύονται ή προγραμματίζουν στην βάση μίας αισιόδοξης προσέγγισης των επιπτώσεων για την οικονομία της χώρας.
Η ανακοίνωση των μέτρων στήριξης ανέδειξε δύο διαστάσεις της ίδιας κατεύθυνσης με διαφορετική όμως βάση προτεραιοτήτων ως προς την στόχευση.
Συστάσεις του υπουργού Οικονομικών προς τα funds για να βρίσκουν λύσεις για τους δανειολήπτες. Προτροπή Πρωθυπουργού προς του τραπεζίτες να μην προχωρήσουν σε αυξήσεις των διαφόρων χρεώσεων και έφοδος της Επιτροπής Ανταγωνισμού στα γραφεία των διοικήσεων των τραπεζών. Νέα πρακτική πίεσης επικοινωνιακής και όχι μόνον, ή εκδήλωση κεκαλυμμένης αδυναμίας της κυβέρνησης να επιβάλλει τελεσίδικα την αναγκαία πολιτική διαχείρισης του προβλήματος των κόκκινων δανείων;
Οι γενικότερες γεωπολιτικές αλλαγές δημιουργούν την ανάγκη κινήσεων της Τουρκικής κυβέρνησης με στόχο την με κάθε τρόπο διατήρηση του υφιστάμενου μοντέλου της ιδιόμορφης κοινωνικής ομογενοποίησης αλλά και ανάπτυξης της Τουρκίας.