Χάρης Παπασωτηρίου

Σε αυτήν την εκτίμησή του συνέβαλε η στρατιωτική αδυναμία της ΕΕ, η μεταφορά αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από την Ευρώπη στον Ινδικό-Ειρηνικό, η ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία ευρωπαϊκών κρατών με προεξέχουσα τη Γερμανία, καθώς και η άτακτη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν τον περασμένο Αύγουστο.

Ο μαξιμαλιστικός σκοπός του Πούτιν, όπως εκφράστηκε στις απαιτήσεις του προς το ΝΑΤΟ τον περασμένο Δεκέμβριο, ήταν λίγο πολύ να αναιρεθεί η διεύρυνσή του από το 1997 και έπειτα σε πρώην κράτη-μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας και ιδίως σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες (Βαλτικές). Στη συνέχεια ο Πούτιν περιορίστηκε στο να απαιτήσει από το ΝΑΤΟ διεθνή συμφωνία που να προβλέπει ρητά να μην γίνει ποτέ μέλος η Ουκρανία.

Η Δύση δεν δέχθηκε μια τέτοια δέσμευση, θεωρώντας ότι δεν μπορούσε να επιβάλει περιορισμούς στον διεθνή προσανατολισμό μιας δημοκρατικής χώρας.

Από τον περασμένο Οκτώβριο ο Πούτιν ξεκίνησε τη συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορα με την Ουκρανία. Πιθανόν αρχικά να αποσκοπούσε να πιέσει το ΝΑΤΟ να δεχθεί την συμφωνία αποκλεισμού της Ουκρανίας από τις τάξεις του.

Τον Δεκέμβριο πάντως η κυβέρνηση Μπάιντεν έκρινε, ότι ήταν πλέον πιθανή μια ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών τους περί ρωσικών συγκεντρώσεων στρατιωτικών δυνάμεων γύρω από την Ουκρανία, ώστε να αφαιρέσουν από τον Πούτιν τη δυνατότητα διαμόρφωσης του αφηγήματος των εξελίξεων καθώς και αιφνιδιαστικών κινήσεων.

Προς το παρόν οι ουκρανικές δυνάμεις προβάλουν σοβαρή αντίσταση στη ρωσική εισβολή. Παρά τη συντριπτική υπεροχή της ρωσικής πλευράς σε συμβατικά στρατιωτικά μέσα, οι Ουκρανοί προκάλεσαν απώλειες σε ρωσικά αεροπλάνα, ελικόπτερα και τεθωρακισμένα μέσω των αντιαεροπορικών και αντιαρματικών οπλικών συστημάτων που τους παρείχαν οι ΗΠΑ.

Ωστόσο, είναι θέμα χρόνου μέχρι να επικρατήσουν οι Ρώσοι στη συμβατική στρατιωτική αναμέτρηση. ΟΙ δυνάμεις τους των 190.000 οπλιτών επαρκούν για να νικήσουν τον ουκρανικό στρατό. Δεν επαρκούν όμως για να ελέγξουν μια χώρα των διαστάσεων της Ουκρανίας, που έχει έκταση 600.000 τ.χ.

Εφόσον προκύψει ανταρτοπόλεμος ενάντια στις ρωσικές κατοχικές δυνάμει ή ενάντια σε όποιο καθεστώς επιβάλει ο Πούτιν στην Ουκρανία, θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις για την εξουδετέρωσή του. Ένα αντάρτικο δεν χρειάζεται μεγάλες δυνάμεις για να προκαλέσει αστάθεια, αρκεί να έχει μεγάλο έδαφος επιχειρήσεων για να διαφεύγει από τις αντίπαλες συμβατικές δυνάμεις. Για να εξουδετερωθεί, θα πρέπει οι αντίπαλες συμβατικές δυνάμεις να είναι τόσο μεγάλες, ώστε να έχουν σημαντική παρουσία σε όλες τις περιοχές των επιχειρήσεων.

Στην Ουκρανία διακυβεύεται το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Αν η Ρωσία επικρατήσει γρήγορα, επιβάλει φιλορωσικό καθεστώς και αποσύρει σύντομα τις δυνάμεις της από την Ουκρανία, ενδέχεται στη συνέχεια να κινηθεί ενάντια στις Βαλτικές Δημοκρατίες. Καθώς οι χώρες αυτές είναι στο ΝΑΤΟ, λόγω Άρθρου 5 θα επαπειλείται τότε μια γενικότερη ανάφλεξη.

Αν από την άλλη η Ρωσία εμπλακεί σε μακρόσυρτη εμπλοκή ενάντια σε έναν ουκρανικό ανταρτοπόλεμο, ο ρωσικός λαός είναι πιθανό να στραφεί ενάντια στον Πούτιν. Τότε η πορεία της Ρωσίας προς τον αναθεωρητισμό θα ανακοπεί.




Χαράλαμπος Παπασωτηρίου - Καθηγητής Παντείου, Πρόεδρος ΕΣ Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων