Γιάννης Μακρυγιάννης

Αν το επιτελικό κράτος ήταν απλώς το πρόσχημα για να ακυρώνεται και θεσμικά, προς όφελος ενός συγκεντρωτικού, ακόμα πιο πρωθυπουργοκεντρικού μηχανισμού, σε σχέση με το παρελθόν, ο αυτόνομος και κρίσιμος ρόλος των υπουργών, τότε υπάρχει νόημα, έστω και λάθος, στην όλη ιδέα. Απλώς δεν αφορά ούτε στις ανάγκες της κοινωνίας, ούτε κάνει το κράτος πιο αποτελεσματικό.

Πραγματικό όμως νόημα και σημασία θα είχε το εγχείρημα του επιτελικού κράτους εάν έκανε τη δουλειά των υπουργών πιο εύκολη, εάν εξασφάλιζε πιο γρήγορες και αποτελεσματικές λύσεις στα δομικά και τα καινούργια προβλήματα, εάν συντόνιζε ένα πολυδαίδαλο, βραδυκίνητο και πολυδισπασμένο κράτος. Εάν αντιλαμβανόταν τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και διατηρούσε μαζί της μία διαδραστική σχέση, μακριά από την αίσθηση του «γυάλινου πύργου», που διαχρονικά, αργά ή γρήγορα φτιαχνόταν στο Μέγαρο Μαξίμου και στα πρωθυπουργικά περιβάλλοντα.

Τα γεγονότα του τελευταίου μήνα έδειξαν ότι το «επιτελικό κράτος» απλώς δικαιολογεί μία κοστοβόρα κουστωδία συμβούλων, που νιώθουν διαρκώς πετυχημένοι, με τον τρόπο που έδωσε στον όρο επιτυχία ο Ουίνστον Τσόρτσιλ: Η επιτυχία είναι να προχωράς από αποτυχία σε αποτυχία, χωρίς να χάνεις τον ενθουσιασμό σου.

Ιδού τρία παραδείγματα, που θα έκαναν τον Ουίνστον να ανατριχιάσει από την δικαίωση:   

Υπόθεση Ικαρία: παρότι έχουν συμβεί τα της Πάρνηθας και άλλα περίεργα, ούτε ένας σύμβουλος του πρωθυπουργού δεν αντιλαμβάνεται ότι την ημέρα που κλείνεις την κοινωνία, λόγω του συνδυασμού πανδημίας και κυβερνητικής ανικανότητας να διαχειριστείς την πανδημία, όπως κάνουν τα περισσότερα κράτη αυτό τον καιρό, δεν μπορείς να στήνεις γεύματα και πανηγύρια – είναι τουλάχιστον πρόκληση και προσβολή. Το επιτελικό κράτος με τους τόσους επικοινωνιολόγους, δεν πρόλαβε το κακό, διότι μάλλον βούλιαξε στο Ικάριο, με λιωμένα φτερά…

Υπόθεση Κακοκαιρία: Αν ήταν τουριστικό πρακτορείο η κυβέρνηση με πακέτα «ταξίδια στο παρελθόν», θα είχε κάνει άριστη δουλειά. Πήγε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στην εποχή προ ηλεκτρισμού – αν και όχι με τη θέλησή τους και πολλούς από αυτούς για πέντε και έξι μέρες! Μηδέν στην προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού, μηδέν στο συντονισμό των διαφόρων υπηρεσιών, μηδέν στην επίλυση των προβλημάτων. Αν δεν μπορεί να κάνει αυτά το επιτελικά κράτος, τότε γιατί φτιάχτηκε; Για να αφήνει τον καθηγητή Συνολάκη να κατηγορεί τους πολίτες που δεν υπογειοποίησαν μόνοι τους στις γειτονιές τους τα καλώδια της ΔΕΗ;

Υπόθεση Λιγνάδη: ένα κανονικό επιτελικό κράτος είναι εκεί για να ελέγχει κάθε στέλεχος που αναλαμβάνει κρίσιμη δημόσια θέση. Και, ναι, θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι ο Λιγνάδης είχε κατηγορεί στο παρελθόν για αποπλάνηση, ότι τον κυνηγούσαν με μαχαίρια, ότι από το Αρσέκειο δεν φύγει ακριβώς με επαίνους. Και, ναι, πολλοί γνώριζαν ή είχαν ακούσει κάτι, αλλά κανείς δεν τον διόρισε πουθενά σε υπεύθυνη κρατική θέση και κανείς δεν τον φόρτωσε στα παιδάκια, ως άνθρωπο με «αδιαμφισβήτητο ήθος», που έλεγε και η Μενδώνη το περασμένο καλοκαίρι, έμπλεη αγανάκτησης για την κριτική που ασκούσαν οι ηθοποιοί στον «γνωστό», σε όλους πλέον, σκηνοθέτη και βαριά κατηγορούμενο.

Αν υπήρχε κανονικό επιτελικό κράτος θα καταλάβαινε το τσουνάμι που ερχόταν και δεν θα προσπαθούσε να προστατέψει τον Λιγνάδη, με τις προκλητικές δηλώσεις Μενδώνη το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου, ως να περιμένει ότι το θέμα θα «ελεγχθεί» και τα θύματα δεν θα καταφέρουν τελικά να το πάνε μέχρι τέλους. Ένα κανονικό επιτελικό κράτος δεν θα συνιστούσε στην Μενδώνη να δώσει μία τέτοια, καταστροφική για την ίδια και την κυβέρνηση, συνέντευξη τύπου την περασμένη εβδομάδα – βέβαια ένα κανονικό επιτελικό κράτος δεν θα επέλεγε ποτέ την Μενδώνη για υπουργό Πολιτισμού της Ελλάδας, ούτε θα επέμενε να την κρατάει μέχρι και τώρα στη θέση της.

Ένα κανονικό επιτελικό κράτος… διότι τούτο που έχει στηθεί πιστεύει ότι ο Γούντι Άλεν μιλούσε σοβαρά ότι έλεγε ότι «το 80% της επιτυχίας είναι να κάνεις φιγούρα» και το ακολουθεί…