Επεμβατική Καρδιολογία στο Νοσοκομείο Μετροπόλιταν

Οι καρδιοαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στις Δυτικές κοινωνίες. Με την έναρξη του 20ου αιώνα οι καρδιαγγειακές παθήσεις ήταν υπεύθυνες για το 10% της συνολικής θνητότητας παγκοσμίως ενώ οι αντίστοιχοι θάνατοι με την έναρξη του 21ου αιώνα είχαν αυξηθεί στο ποσοστό του 50% στις ανεπτυγμένες χώρες και στο 25% στις αναπτυσσόμενες.

Με βάση τα παραπάνω επιδημιολογικά δεδομένα προβλέπεται ότι περί το έτος 2020 η καρδιαγγειακή νόσος θα επικρατήσει ως κύρια αιτία θανάτου, ούσα υπεύθυνη για τουλάχιστον έναν στους τρεις θανάτους. Όμως, ανατροπή των ανωτέρω δεδομένων αναμένεται να καταγραφεί μετά τις ραγδαίες εξελίξεις των τελευταίων 20 ετών σε ότι αφορά την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών παθήσεων.

Ήδη, σαφή συμπεράσματα προκύπτουν συνηγορούντα υπέρ της σταθερής μείωσης της θνητότητας τα τελευταία χρόνια και τούτο αποδίδεται σε δυο κυρίως παράγοντες, στην καλύτερη πρόσβαση στις νέες θεραπευτικές μεθόδους που εφαρμόζονται και στην υιοθέτηση των προληπτικών μέτρων που λαμβάνονται για τους πάσχοντες αλλά και τους υγιείς που θεωρούνται μετρίου ή υψηλού κινδύνου να αναπτύξουν την νόσο. Άνω του 80% των καρδιαγγειακών παθήσεων οφείλονται σε διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας με το μεγαλύτερο ποσοστό να καταλαμβάνει η στεφανιαία νόσος.

 

Εικόνα 1. Αίθουσα διενέργειας επεμβατικών πράξεων στην Καρδιολογία πλήρως εξοπλισμένη με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας

Στεφανιαία νόσος
Υπεύθυνη τις περισσότερες φορές για την εμφάνιση της νόσου είναι μια κατάσταση γνωστή ως αθηροσκλήρωση η οποία οφείλεται στην δημιουργία αθηρωματικών πλακών που επικάθονται στο εσωτερικό των στεφανιαίων αρτηριών προκαλώντας έτσι την στένωση ή απόφραξη του αυλού της αρτηρίας με συνέπεια την ισχαιμία ή το έμφραγμα του μυοκαρδίου αντίστοιχα. Η κλινική έκφρασή της είναι ο στηθαγχικός πόνος που εκδηλώνεται α) κατά την διάρκεια σωματικής άσκησης (σταθερή στηθάγχη), β) εν ηρεμία (ασταθής στηθάγχη), γ) ως έμφραγμα του μυοκαρδίου (πόνος διάρκειας μεγαλύτερης των 20 λεπτών) και δ) ως αιφνίδιος θάνατος.
Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου συνήθως προκαλείται από ρήξη ή διάβρωση μιας αθηρωματικής πλάκας με συνέπεια την αιφνίδια απόφραξη του αυλού της αρτηρίας από συσσώρευση θρομβωτικού υλικού και δημιουργία θρόμβου. Η αντίστοιχη περιοχή της καρδιάς που τροφοδοτείται από την ένοχη αρτηρία ισχαιμεί και προοδευτικά αρχίζει η νέκρωση αυτής η οποία ολοκληρώνεται μετά από λίγες ώρες. Αντίθετα, εάν εντός των πρώτων 2 ωρών, από την έναρξη της απόφραξης της αρτηρίας, αποκατασταθεί η ροή του αίματος προς την θνήσκουσα περιοχή του μυοκαρδίου τότε αναστέλλεται πλήρως η ανάπτυξη της νέκρωσης ή τουλάχιστον ελαχιστοποιείται. Επειδή η θνητότητα και η νοσηρότητα που προκύπτει μετά από το έμφραγμα σχετίζεται με το μέγεθος (έκταση) της νέκρωσης, η άμεση αποκατάσταση της ροής του αίματος βελτιώνει σημαντικά την απόδοση της καρδιάς και την επιβίωση του ασθενούς.
 


Εικόνα 2. Α. Φαίνεται η αθηρωματική πλάκα μέσα στο αυλό του αγγείου, Β. πλήρης απόφραξη του αυλού από τον θρόμβο (οξύ έμφραγμα), Γ. Διάνοιξη του αυλού με μπαλόνι, Δ. Τοποθέτηση ενδοπρόθεσης (stent). Πλήρης αποκατάσταση της ροής αίματος.

Παράγοντες που καθορίζουν την έκβαση οξέως εμφράγματος του μυοκαρδίου 

1. Άμεση αναγνώριση των συμπτωμάτων
Η ισχαιμία του μυοκαρδίου (στηθάγχη) περιγράφεται ως επίμονος οπισθοστερνικός πόνος ή σφίξιμο ή βάρος στο στήθος που πολλές φορές επεκτείνεται προς το σαγόνι, το επιγάστριο, τους ώμους ή το αριστερό χέρι και συνοδεύεται με δύσπνοια, ωχρότητα προσώπου, εφίδρωση, ναυτία, έντονη αδυναμία ή και απώλεια συνείδησης.

2. Δίκτυο μεταφοράς στο νοσοκομείο- χρόνος αντιμετώπισης
Η ταχύτατη μετακίνηση προς το Νοσοκομείο είναι κεφαλαιώδους σημασίας για το παρόν και το μέλλον του αρρώστου με οξύ έμφραγμα. Οι διεθνείς οργανισμοί και τα συστήματα υγείας των προηγμένων χωρών έχουν κινητοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση με το σύνθημα "ο χρόνος είναι μάζα καρδιάς" με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν τους αρρώστους να προσέρχονται όσο το δυνατόν  γρηγορότερα στο Νοσοκομείο με την εμφάνιση των πρώτων ύποπτων συμπτωμάτων στηθάγχης και έχουν οργανώσει δίκτυα μεταφοράς για τον σκοπό αυτό. Είναι μάλιστα τόσο σημαντική η βράχυνση του χρόνου ώστε να θεωρείται αποδεκτή, ως εναλλακτική λύση, η μεταφορά του αρρώστου από το σπίτι του με ιδιωτικό αυτοκίνητο εάν ο χρόνος αναμονής για την έλευση του ασθενοφόρου υπερβαίνει τα 20-30 λεπτά της ώρας.

Στα προηγμένα κράτη, κάθε Νοσοκομείο καταβάλλει συνεχείς-συντονισμένες προσπάθειες ώστε να επιτυγχάνεται μείωση του χρόνου κάτω της μιας ώρας από την έλευση του αρρώστου στο Νοσοκομείο που διαθέτει επεμβατική μονάδα μέχρι τον χρόνο διάνοιξης της αρτηρίας με μπαλόνι (door to balloon time). 
O χρόνος αυτός αποδίδει συγκριτικά τον δείκτη ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας κάθε Νοσοκομείου.
 


Εικόνα 3. Α. Πλήρης απόφραξη της στεφανιαίας αρτηρίας, Β. Αποκατάσταση της βατότητας αυτής 20 λεπτά μετά την απόφραξη. Αυτό σημαίνει μηδενική βλάβη του μυοκαρδίου.

Στο Νοσοκομείο Metropolitan ο παραπάνω δείκτης είναι πολύ υψηλός κυμαινόμενος μεταξύ 20-30 λεπτά της ώρας και αυτό οφείλεται: α) στην άριστη διοικητική οργάνωση, β) στην άρτια εξοπλισμένη μονάδα της επεμβατικής καρδιολογίας με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, γ) στην εξειδικευμένη ομάδα επεμβατικών καρδιολόγων με τεράστια εμπειρία και διακρίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, δ) στην υψηλή εκπαίδευση και εμπειρία του νοσηλευτικού και τεχνικού προσωπικού και ε) στην δυνατότητα άμεσης επίτευξης του παραπάνω στόχου σε όλες τις ώρες του 24ωρου συμπεριλαμβανομένων και των αργιών. Η όλη επέμβαση για την αποκατάσταση της ροής του αίματος μέσω της αποφραγμένης αρτηρίας με την τοποθέτηση ενδοπρόθεσης (stent) είναι ανώδυνη, γίνεται χωρίς νάρκωση, διαρκεί λιγότερο της μιας ώρας και ο άρρωστος εξέρχεται του Νοσοκομείου μετά 2-3 ημέρες.

Η διοίκηση του Νοσοκομείου Metropolitan με πλήρη υπευθυνότητα και ανταποκρινόμενη στην παρούσα οικονομική συγκυρία της χώρας παρέχει τις ιατρικές υπηρεσίες όχι μόνο σε πολίτες ιδιωτικής ασφάλισης αλλά και σε πολίτες ασφαλισμένους στον ΕΟΠΥΥ, με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος στους ιδίους, αναγνωρίζοντας τη σημασία της έγκαιρης αντιμετώπισης του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου.


Αρρυθμίες της καρδιάς

Η κλινική έκφραση των καρδιακών αρρυθμιών διατρέχει όλο το φάσμα από τις πιο απλές (αθώες) μέχρι τις πλέον επικίνδυνες (θανατηφόρες). Μπορεί να οφείλονται σε οργανικές βλάβες του μυοκαρδίου ή σε ιδιοπαθή και γενετικά αίτια χωρίς εμφανή διαταραχή της καρδιάς. Συνηθέστερες είναι η υπερκοιλιακή και κοιλιακή ταχυκαρδία, ή κολπική μαρμαρυγή, ο κολπικός πτερυγισμός και οι βραδυκαρδίες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα οργανικής βλάβης της καρδιάς αποτελεί το έμφραγμα του μυοκαρδίου συνέπεια του οποίου είναι η δημιουργία μικρής ή μεγάλης νεκρωμένης περιοχής του μυοκαρδίου (ουλή στην καρδιά) η οποία αποτελεί ευάλωτο υπόστρωμα ανάπτυξης ηλεκτρικών κυκλωμάτων τα οποία ευνοούν την πρόκληση κοιλιακών ταχυαρρυθμιών πολλάκις θανατηφόρων.

Για την αντιμετώπιση των βραδυαρρυθμιών και των απειλητικών για αιφνίδιο θάνατο ταχυαρρυθμιών χρησιμοποιούνται στο Νοσοκομείο Metropolitan τελευταίας τεχνολογίας ηλεκτρονικές συσκευές (βηματοδότης-απινιδωτής αντίστοιχα). Σε αρρώστους με "κουρασμένη καρδιά" (καρδιακή ανεπάρκεια) εμφυτεύεται ειδική συσκευή που βηματοδοτεί την αριστερή κοιλία και μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την δύναμη της καρδιάς. Οι παραπάνω επεμβάσεις εκτελούνται καθημερνά με πλήρη κάλυψη από τις ιδιωτικές ασφάλειες και μικρή συμμετοχή των ασφαλισμένων στον ΕΟΠΥΥ.
 


Εικόνα 4. Αμφικοιλιακή βηματοδότηση για την βελτίωση  της καρδιακής ανεπάρκειας.

Για την ακριβή διάγνωση και συνακόλουθη άμεση ριζική αντιμετώπιση των καρδιακών ταχυαρρυθμιών οι τεχνολογικές εξελίξεις υπήρξαν ραγδαίες τα τελευταία χρόνια και το Νοσοκομείο Metropolitan ανταποκρινόμενο στις αυξανόμενες απαιτήσεις έχει εξοπλίσει την αίθουσα καθετηριασμού με τα πλέον σύγχρονα, υψηλής τεχνολογίας συστήματα ενδοκαρδιακής καταγραφής των ηλεκτρικών σημάτων ως και με εξαίρετης ευκρίνειας συστήματα τρισδιάστατης, έγχρωμης χαρτογράφησης της καρδιάς. Η εφαρμογή της υψηλής αυτής τεχνολογίας έχει ως αποτέλεσμα την ακριβή εντόπιση της εστίας που παράγει την αρρυθμία και την κατάλυση (ablation) αυτής σε σύντομο χρόνο, ανώδυνα, με απόλυτη ασφάλεια, μεγάλη αποτελεσματικότητα και σημαντική μείωση της σχέσης κόστος/όφελος.


   
Εικόνα 5. Έγχρωμη τρισδιάστατη χαρτογράφηση της καρδιάς και κατάλυση (ablation) της αρρυθμιογόνου εστίας.


Βαλβίδες της καρδιάς

Επί σειρά ετών η ιδέα να αντικατασταθεί ένα φθαρμένο ανθρώπινο  όργανο με ένα τεχνολογικό προϊόν το οποίο θα εκτελεί την ίδια λειτουργία ήταν μια μεγάλη πρόκληση. Στον τομέα της επεμβατικής καρδιολογίας μια τέτοια πρόκληση είναι σήμερα πραγματοποιήσιμη στην κλινική πράξη και αφορά στην αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας χωρίς χειρουργική επέμβαση. Η τεχνητή βλάβη είναι κατασκευασμένη από βόειο ή χοίρειο περικαρδιακό ιστό ενσωματωμένο σε πλαίσιο από νιτινόλη ή χρώμιο-κοβάλτιο και προσαρμοσμένη σε ειδικό καθετήρα προωθείται, μέσω της μηριαίας αρτηρίας κυρίως, για να τοποθετηθεί στην θέση της πάσχουσας βαλβίδας.
Με την πάροδο των ετών το όλο σύστημα υφίσταται συνεχείς κατασκευαστικές βελτιώσεις και από το παρόν έτος το χρησιμοποιούμενο σύστημα προώθησης της βαλβίδας (delivery system) είναι μικρότερο σε διάμετρο (από 18F σε 14F) έτσι ώστε η όλη επέμβαση γίνεται ευκολότερη και ελαχιστοποιούνται οι επιπλοκές. Η εμπειρία μας από τις επεμβάσεις αντικατάστασης της βαλβίδας στο Νοσοκομείο Metropolitan έχει καταδείξει ότι η μη χειρουργική αυτή μέθοδος είναι ασφαλής και αποτελεσματική και οι άρρωστοι εξέρχονται του Νοσοκομείου μετά από 3-4 ημέρες νοσηλείας.
 


Εικόνα 6. Αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας με τεχνητή βαλβίδα χωρίς εγχείρηση.
 
Στυλιανός Ρόκας
Αν. Καθηγητής
Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής
Νοσοκομείο Metropolitan
Τηλ. 210 4809000