Η ιστορία της σαρακατσάνικης φορεσιάς

Οι τοπικές ενδυμασίες είναι ένας μικρός θησαυρός για κάθε περιοχή, καθώς -πέρα από την ομορφιά τους καθαυτή- αναδεικνύουν πτυχές της πολιτιστικής κληρονομιάς της και αποτελούν έναν συνδετικό κρίκο με το παρελθόν της. Αποκαλύπτουν, επίσης, ποια ήταν η ιστορία, η κοινωνία και ο πολιτισμός κάθε εποχής, στη μητροπολιτική Ελλάδα και στην ευρύτερη άλλοτε ελληνική επικράτεια. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που η παρουσία του Λυκείου των Ελληνίδων στο Προεδρικό Μέγαρο κατά την υποδοχή του Μπαράκ Ομπάμα εντυπωσίασε τον Αμερικανό Πρόεδρο.

Η σαρακατσάνικη φορεσιά ήταν το επίκεντρο μίας εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη. Πιο συγκεκριμένα, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων (ΠΟΣΣ) αποχαιρέτησε την προηγούμενη χρονιά με την εκδήλωση «Οι σαρακατσάνικες φορεσιές από τη χρήση στη μουσειακή παρουσία», που έλαβε χώρα στις 17 Δεκεμβρίου, σε αίθουσα του ξενοδοχείου «Μακεδονία Πάλας». 



Η αίθουσα όπου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση γέμισε ασφυκτικά και ήταν πάρα πολλοί αυτοί που παρακολούθησαν όρθιοι το περίπου δίωρο πρόγραμμα της εκδήλωσης, πλημμυρίζοντας τους διαδρόμους και τον χώρο έξω από την αίθουσα. Τους εκπροσώπους των αρχών και το κοινό χαιρέτισε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, Γεώργιος Ν. Μουτσιάνας, επισημαίνοντας ότι η παρουσία τους δεν είναι απλή και συνηθισμένη, αλλά πιστοποιεί την ορθή αντίληψη και ιεράρχηση των υποχρεώσεων εκ μέρους τους και η εκπλήρωσή τους, όταν οι περιστάσεις είναι δύσκολες και απαιτούν την πιο λεπτή αξιολόγηση. Με αυτής της μορφής τις εκδηλώσεις, τόνισε, «η Ομοσπονδία επιχειρεί συνειδητά να περάσει το μήνυμα ότι οι Έλληνες, πρέπει να αναζητήσουν, σαν διψασμένα ελάφια, τις καθαρές πηγές της Παράδοσης και από αυτή να αντλήσουν δυνάμεις για μια άλλης ποιότητας ζωή και αναγέννηση».

Το κύριο μέρος της εκδήλωσης, που εντάσσεται στον κύκλο των εκδηλώσεων με τον τίτλο «Οι παραδόσεις μας φως και δύναμη για μια αντάξια συνέχεια», περιλάμβανε δύο εισηγήσεις με εξειδίκευση στα ιδιαίτερα στοιχεία της σαρακατσάνικης φορεσιάς, η πρώτη του ομότιμου καθηγητή Ιατρικής, Αντωνίου Σκεύα, με θέμα «Οι σαρακατσάνικες φορεσιές και η νομαδική ζωή μέσα από τους πίνακες του Σαρακατσάνου ζωγράφου, Νίκου Ζάρα» και η δεύτερη της δρ αρχαιολόγου–μουσειολόγου, Νάγιας Δαλακούρα, με θέμα: «Οι σαρακατσάνικες φορεσιές ως μουσειακά εκθέματα». Οι εισηγήσεις συνοδεύτηκαν με την προβολή slides με τους πίνακες του Ν. Ζάρα και εικόνες από τα εκθέματα όλων των Λαογραφικών Μουσείων της Ελλάδος, από τον Έβρο έως την Πελοπόννησο και τα νησιά.



Ακολούθησε η παρουσίαση–επίδειξη σαρακατσάνικων ενδυμασιών από όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας από Σαρακατσάνους το γένος, άντρες, γυναίκες και νέους, των Συλλόγων Σαρακατσαναίων των περιοχών, απ’ όπου προσήλθαν, για να εμπλουτίσουν το πρόγραμμα της εκδήλωσης. Η επίδειξη και οι επεξηγήσεις της κυρίας Δαλακούρα, πρόσθεσαν μία νέα διάσταση στο θέμα της εκδήλωσης και των παράλληλων εκδηλώσεων που ακολούθησαν.

Στη συνέχεια τα μέλη της Θεατρικής Ομάδας της Ομοσπονδίας παρουσίασαν ένα παραδοσιακό δρώμενο με τίτλο «Προετοιμασία της σαρακατσάνικης φορεσιάς», σε κείμενα του ταμία της ΠΟΣΣ, Αθανασίου Καρυώτη και σκηνοθετική επιμέλεια του χοροδιδάσκαλου, Γεωργίου Μπούρα. Η παράσταση αυτή ζωντάνεψε το θέμα της εκδήλωσης και συγκίνησε πολλούς από αυτούς που την παρακολούθησαν, διότι έφερε στη μνήμη τους και προσωπικά τους βιώματα. Την αφήγηση των δρώμενων ανέλαβε η Μαρία Καρυώτου, ενώ τα τραγούδια ερμήνευσαν η Τασούλα Μαλιαχώβα και η Ιωάννα Τσαούση.