Στους χώρους λατρείας των μεταναστών

«Τ(ρ)όποι Λατρείας»: αυτός είναι ο τίτλος της άκρως ενδιαφέρουσας φωτογραφικής έκθεσης του Τάσου Βρεττού, που για πρώτη φορά τρυπώνει με τον φωτογραφικό του φακό στους αυτοσχέδιους χώρους λατρείας των μεταναστών και των προσφύγων της Αθήνας και των περιχώρων της. Η έκθεση, που εγκαινιάζεται στις 20 Νοεμβρίου στο Μουσείο Μπενάκη (Κτίριο Οδού Πειραιώς) και θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Ιανουαρίου, αποκαλύπτει ένα αόρατο δίκτυο μέσα στην πόλη, όπου άνθρωποι όλων των φυλών συναντούν τον Θεό τους.

Υπόγεια, διαμερίσματα, γκαράζ, αυλές, πλατείες, γήπεδα, πρόχειρα καταλύματα αποτελούν μερικούς μόνο από τους χώρους που οι μετανάστες της πρωτεύουσας επισκέπτονται συχνά για να μείνουν πιστοί στη θρησκευτική τους παράδοση. Μουσουλμάνοι, Βουδιστές, Ινδουιστές, Χριστιανοί διαφόρων δογμάτων λατρεύουν τον Θεό τους κάτω από αντίξοες συνθήκες σε χώρους, που κανονικά δεν προσφέρονται, ούτε έχουν χτιστεί γι’ αυτό. Είναι η πρώτη φορά που ένας φωτογράφος αποκτά ευρεία πρόσβαση σε τόσους διαφορετικούς χώρους λατρείας καταγράφοντας όλο αυτό το πολύχρωμο γαϊτανάκι ανθρώπων σε μία άκρως προσωπική τους στιγμή.

Όπως τονίζεται, η έκθεση πρόκειται για ένα «έργο εν προόδω», το οποίο ξεκίνησε το 2012, με τη συνεργασία των ίδιων των ανθρώπων που συγκροτούν αυτές τις κοινότητες και με απόλυτο σεβασμό στην ταυτότητά τους. Είναι σαφές ότι η έκθεση «Τ(ρ)όποι λατρείας» δεν έχει μόνο εικαστικό ενδιαφέρον, αλλά κυρίως ανθρωπολογικό και κοινωνιολογικό. Όπως επισημαίνεται στο δελτίο τύπου, «το έργο αυτό δεν περιορίζεται στην προβληματική της άφιξης, της απαραίτητης επιβίωσης, ή της "προώθησης" των ξένων (μεταναστών και προσφύγων), αλλά την προεκτείνει ριζοσπαστικά, επιχειρώντας στην περιοχή ενός πρωταρχικού βιώματος, το οποίο παραμένει αόρατο, συνδέοντας ανθρώπους διαφορετικών καταγωγών και αναφορών, όταν αυτοί αναγκάζονται να μετατρέψουν τα ελάχιστα και επισφαλή που βρίσκουν και συλλέγουν, σε τόπους και τρόπους λατρείας».

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του μουσικού Μιχάλη Καλκάνη, ο οποίος επεξεργάστηκε μουσικά το πρωτότυπο ηχητικό υλικό ώστε αυτό να παρουσιαστεί στην έκθεση σε ειδικά διαμορφωμένες ηχητικές εγκαταστάσεις. Τέλος, η ξεχωριστή αυτή έκθεση, την οποία χορηγεί το Ίδρυμα Ωνάση, συνοδεύεται από μία δίγλωσση έκθεση στην οποία παρουσιάζονται συνολικά 44 «Τ(ρ)όποι Λατρείας» στο λεκανοπέδιο της Αττικής μαζί με κείμενα Ελλήνων και ξένων ιστορικών, ανθρωπολόγων, φιλοσόφων, θρησκειολόγων, πολιτικών επιστημόνων και επιμελητών.