Πείραμα στα σχολεία: Για κάποιους τυχερούς το κουδούνι θα χτυπάει στις 10

To πρώτο κουδούνι χτύπησε σήμερα, Παρασκευή, για δεκάδες χιλιάδες παιδιά, περίπου στις 8 το πρωί. Μήπως, όμως, είναι πολύ νωρίς; Μήπως ο εγκέφαλος σε αυτές τις ηλικίες δεν μπορεί να ανταποκριθεί τόσο πρωί στις απαιτήσεις του μαθήματος; Και τελικά, μήπως θα ήταν καλύτερα να αρχίζει λίγο πιο αργά το σχολείο για να αποδίδουν καλύτερα οι μαθητές που είναι και το ζητούμενο;

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι νωρίς το πρωί ο εγκέφαλος των παιδιών, ειδικά στην εφηβική ηλικία, βρίσκεται εν υπνώσει. Φέτος, όμως, θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά ένα πείραμα, εμπνευστές του οποίου είναι ερευνητές του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Για τους τυχερούς που θα συμμετάσχουν στο πείραμα Teensleep, που σημαίνει εφηβικός ύπνος, το κουδούνι δεν θα χτυπάει στις 8 αλλά στις 10.

Αυτό το μοναδικό στον κόσμο πείραμα θα πραγματοποιηθεί σε εκατό σχολεία της Βρετανίας. Στο τέλος της χρονιάς, οι ειδικοί θα δουν εάν αυτή η δίωρη ανάπαυση βελτιώνει με κάποιον τρόπο στις επιδόσεις των μαθητών. Ο υπεύθυνος του προγράμματος Πολ Κέλι μίλησε στη βρετανική τηλεόραση για «σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα» που προκαλούν εκείνες οι ουσιαστικά μη αποδοτικές δύο ώρες από τις 8 έως τις 10 το πρωί. «Το βέβαιο είναι ότι δεν υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις από την έναρξη του μαθήματος στις 10, όπως είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχουν θετικές από την έναρξη στις 8 το πρωί», εξήγησε.

Η καινοτομία του πειράματος είναι ότι κάτι που έχει διατυπωθεί ως θεωρία, δοκιμάζεται για πρώτη φορά στην πράξη. Η μελέτη στην πράξη κρίνεται πλέον αναγκαία από τους ειδικούς δεδομένου ότι ανάμεσα στα άλλα που λείπουν από τις σημερινές κοινωνίες είναι πλέον και ο ύπνος. Κι όπως έχει διαπιστωθεί, η ηλικιακή ομάδα που στερείται περισσότερο τον ύπνο είναι οι άνθρωποι από 14 έως 24 χρόνων.

Ο ανθρώπινος οργανισμός, υπογραμμίζουν οι ειδικοί, εμπεριέχει ένα εσωτερικό ρολόι που ρυθμίζει, μεταξύ άλλων, τον ρυθμό ύπνος - ξύπνημα. Η λειτουργία του ρολογιού καθορίζεται από τις μεταβολές του φωτός μέσω μιας ορμόνης που λέγεται μελατονίνη. Το βιολογικό ρολόι έχει μια ενδογενή περίοδο 24 ωρών που ονομάζεται κιρκάδιος ρυθμός. Η λειτουργία αυτή εξηγεί και το γεγονός ότι οι γνωστικές μας ικανότητες δεν είναι ίδιες στη διάρκεια της ημέρας. Το πρόγραμμα Τeensleep βασίζεται σε αυτή τη γνώση, καθώς και στη διαπίστωση ότι ο κιρκάρδιος ρυθμός μεταβάλλεται με την ηλικία, ενώ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στις ηλικίες 14-16.

Στους μαθητές που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, θα εξηγηθεί επίσης ότι μια βραδιά μπροστά σε μια οθόνη δεν βοηθά ούτε στην ποιότητα ούτε στην ποσότητα του ύπνου. Είναι κάτι που έχει αποδειχθεί και από έρευνα στην οποία συμμετείχαν περίπου 10.000 Νορβηγοί μαθητές από 16 έως 19 ετών. Ο μέσος όρος που περνούν τα παιδιά αυτής της ηλικίας μπροστά σε κάποια οθόνη είναι έξι ώρες την ημέρα. Αυτή η δραστηριότητα δυσκολεύει τον ύπνο. Και ο λόγος είναι ότι το τεχνητό φως της οθόνης (κινητό, τάμπλετ, κλπ) ξεγελάει το βιολογικό μας ρολόι αλλοιώνοντας τους ρυθμούς μας.

Εάν το πείραμα αποδειχθεί επιτυχές, οι μαθητές που θα συμμετάσχουν σε αυτό θα αποδειχθούν οι πιονιέροι μιας επανάστασης. Γιατί δεν είναι μόνο η Βρετανία όπου το κουδούνι θα χτυπήσει πιο αργά, αλλά και οι Ηνωμένες Πολιτείες όπου πριν από περίπου ένα μήνα η αμερικανική υπηρεσία για τον έλεγχο των ασθενειών (CDS) απηύθυνε σχετική έκκληση. Υπέρ της ίδιας άποψης έχει ταχθεί και η Παιδιατρική Ακαδημία των ΗΠΑ. Ο στόχος είναι διπλός: αφενός να χορταίνουν ύπνο τα παιδιά, δηλαδή να κοιμούνται από 8,5 έως 9,5 ώρες, και αφετέρου να αποδίδουν καλύτερα στο σχολείο. Το όφελος δεν είναι μόνο αυτό: πλήθος μελετών έχουν δείξει ότι ο πλούσιος ύπνος δημιουργεί ψυχολογική ευεξία με αποτέλεσμα να μειώνονται οι κίνδυνοι για την εκδήλωση ασθενειών που συνδέονται με τις μεταβολές του βιολογικού μας ρολογιού - από την παχυσαρκία έως την τοξικοεξάρτηση.

Συμπέρασμα; Οι έφηβοι που δυσκολεύονται να ξυπνήσουν το πρωί δεν είναι υπναράδες. Απλά υπακούουν στους βιολογικούς τους ρυθμούς.