Γιατί ακροδεξιά και αριστερά πυροδοτούν αποσχιστικές τάσεις στην ΕΕ

Το δημοψήφισμα στη Μεγάλη Βρετανία, με κυριαχή μορφή των οπαδών του Brexit τον Ντάινελ Φάρατζ, άνοιξε τον «ασκό του Αιόλου», ξυπνώντας εθνικιστικές και λαϊκιστικές φωνές και ενισχύοντας αποσχιστικές τάσεις σε σειρά χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τόσο στον Βορρά όσο και στο Νότο. 

Ενώ είναι βέβαιο ότι μία συνολική συζήτηση για την Ευρώπη είναι απαραίτητη και ενώ οι περισσότεροι συμφωνούν ότι χρειάζεται αλλαγή πορείας, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι εννοούν όλοι το ίδιο πράγμα. 

Έτσι στην Αυστρία το αίτημα για δημοψήφισμα τίθεται από την ακροδεξιά πτέρυγα. Ο ακροδεξιός υποψήφιος πρόεδρος δήλωσε ότι μέσα στον επόμενο χρόνο μπορεί να διεξαχθεί δημοψήφισμα για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετα στην Πορτογαλία το αίτημα μπαίνει από την αριστερή πτέρυγα του πολιτικού φάσματος. Το Αριστερό Μπλοκ, που συμμετέχει και στην κυβέρνηση μαζί με τους σοσιαλιστές ανοίγει θέμα διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την παραμονή ή την έξοδο της χώρας. 

Οι ευρωσκεπτικιστές μοιράζονται επίσης και στον Βορρά και στο Νότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι στη Σουηδία ζητά δημοψήφισμα για την έξοδο από την ΕΕ το εθνικιστικό κόμμα, στη Φινλανδία ο επικεφαλής της νεολαίας του εθνικιστικού κόμματος ξεκίνησε την διαδιασία συλλογής υπογραφών για την διενέργεια δημοψηφίσματος. Στην Ολλανδία επίσης οι ακροδεξιοί κινούνται και ζητούν δημοψήφισμα όπως και στη Δανία όπου πολιτικοί διαφόρων ομάδων με δηλώσεις τους ζητούν δημοψήφισμα για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Αντίστοιχες τάσεις όμως υπάρχουν και στον ευρωπαϊκό Νότο. Εκτός από την Πορτογαλία που το θέμα ετέθη από το συγκυβερνών μπλόκ, στη Γαλλία ο υπουργός Οικονομικών της χώρας ζητά ένα συνολικό ευρωπαϊκό δημοψήφισμα για ένα νέο πλάνο της ΕΕ. Παράλληλα η ακροδεξιά υποψήφια για την προεδρία Λεπέν ζητά τη διεξαγωγή δημοσψηφίσματος για την παραμονή της Γαλλίας στην ΕΕ και μάλιστα νιώθει ότι το αίτημά της έχει ενισχυθεί από το αντίστοιχο στην Μεγάλη Βρετανία. Παρομοίως και στην παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκή Ιταλία, η Λέγκα του Βορρά ζητά δημοψήφισμα για την έξοδο της χώρας από την ΕΕ, ενώ το «κίνημα των 5 αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο, εκκινώντας από διαφορετική αφετηρία ζητά δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην ζώνη του ευρώ. 

Στη Σλοβακία το ακροδεξιό κόμμα ζητά επίσης διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας. 

Ακόμη και στην Ελλάδα ένα χρόνο μετά το δημοψήφισμα, συγκροτείται η ΔιΕΕξοδος, πρωτοβουλία αγώνα για την αποδέσμευση από την ΕΕ. Με τις συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα μετά την αλλοπρόσαλλη πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και την τιμωρητική πολιτική των Βρυξελλών είναι βέβαιο ότι η πρωτοβουλία θα βρει υποστηρικτές. 

Έχει ενδιαφέρον ότι στην πρώτη του αντίδραση το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας σε έκθεσή του για τις συνέπειες του Brexit που διέρρευσε στην Handelsbatt εκτιμά ότι στην ζώνη κινδύνου για δημοψήφισμα εξόδου από την ΕΕ βρίσκονται πέντε χώρες, η Γαλλία, η Αυστρία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Ουγγαρία. «Η έκταση των συνεπειών ντόμινο θα εξαρτηθεί από τους χειρισμούς που θα γίνουν στην υπόθεση του Ηνωμένου Βασιλείου», αναφέρεται στο κείμενο του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Σε πρώτη φάση, όμως, το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας απορρίπτει ενδεχόμενες υποχωρήσεις στην διαχείριση της οικονομικής κρίσης και στην διάχυση του ρίσκου, ενώ δείχνει ότι έχει προκρίνει ότι αυτή ακριβώς η γραμμή θα ενθαρρύνει πιέσεις από άλλες χώρες για οικονομική χαλάρωση και εν τέλει θα αυξήσει τους κινδύνους διάλυσης της ΕΕ. 

Το εάν αυτή η γραμμή επιβεβαιωθεί και αποθαρρύνει όσους σκέπτονται να ζητήσουν αλλαγές στην ΕΕ ή ενθαρρύνει όσους θέλουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας μένει να αποδειχθεί. Το βέβαιο πάντως είναι ότι έστω και για διαφορετικούς για κάθε λαό λόγους, η εικόνα της ΕΕ δεν είναι ελκυστική και αυτό ευνοεί τις αποσχιστικές τάσεις.