Σε ποιους δόθηκαν φέτος τα... «Νόμπελ του τρελού επιστήμονα»;

Μια ακόμη χρονιά, 24η στη σειρά, απονεμήθηκαν φέτος τα Βραβεία Ig, τα λεγόμενα και «Νόμπελ του τρελού επιστήμονα», τα οποία βραβεύουν επιστήμονες για ανακαλύψεις αστείες ή γελοίες, εξεζητημένες και τρελές ή απλώς άχρηστες.

Η τελετή, που διοργανώθηκε από το επιστημονικό χιουμοριστικό περιοδικό "Annals of Improbable Research" (Χρονικά της Απίθανης Έρευνας) έγινε, όπως πάντα, στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ των ΗΠΑ και αποτέλεσε μια πρόγευση για τα κανονικά Νόμπελ που έπονται εντός του Οκτωβρίου.

Όπως δήλωσαν οι διοργανωτές, τα βραβεία Ig, που ξεκίνησαν ως μια σοβαρή παρωδία με σύνθημα «πρώτα γελάς και μετά σκέφτεσαι», εξελίσσονται σταδιακά σε όλο και πιο δημοφιλή, καθώς όλο και περισσότεροι επιστήμονες στον κόσμο κάνουν πια έρευνες έχοντας «στο μάτι» το συγκεκριμένο βραβείο (αφού δεν έχουν και πολλές ελπίδες για το κανονικό Νόμπελ).

Όπως είπε ο εκδότης του "Annals of Improbable Research" Μαρκ 'Αμπραχαμς, περίπου 9.000 υποψηφιότητες κατατίθενται κάθε χρόνο κυρίως από τρίτους στην επιτροπή επιλογής, από τις οποίες το 10% έως 20% αφορούν αυτο-προτάσεις των ίδιων των ερευνητών, αλλά αυτές οι τελευταίες σπάνια κερδίζουν κάποια διάκριση. «Αυτό συμβαίνει, επειδή συνήθως προσπαθούν να είναι μόνο αστείοι, ενώ εκείνοι που νικάνε, μάλλον δεν ξεκινούν με αυτό το σκεπτικό, αλλά συνειδητοποιούν αργότερα ότι τελικά η έρευνά τους έχει και μια αστεία διάσταση», πρόσθεσε.

Ανάμεσα στους φετινούς νικητές ξεχωρίζει η βράβευση (με το βραβείο φυσικής) μιας ιαπωνικής επιστημονικής ομάδας, υπό τον Κιγιόσι Μαμπούτσι του Πανεπιστημίου Κιτασάτο, που εξήγησε γιατί γλιστράμε όταν πατάμε μια μπανανόφλουδα, ενώ δεν συμβαίνει κάτι ανάλογο με τη φλούδα του μήλου ή του πορτοκαλιού. Για όσους ενδιαφέρονται, έχει να κάνει με τη διαφορά τριβής μεταξύ των διαφορετικών φρούτων.

Πειράματα (με ανθρώπους που συνεχώς γλίστραγαν στο πάτωμα...) έδειξαν ότι, αν πατήσει μπανανόφλουδα, το πόδι θα γλιστρήσει αν η κάθετός του σχηματίζει γωνία με το πάτωμα μεγαλύτερη από 3,8 μοίρες. Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι η φλούδα του μήλου έχει τριβή 60% μεγαλύτερη από τη μπανανόφλουδα, γι’ αυτό γλιστράει πολύ λιγότερο.

Ανάμεσα στα βραβεία υπήρχε και μια καναδική ερευνητική ομάδα που ασχολήθηκε με το πρόβλημα της «παρειδωλίας», όταν δηλαδή οι άνθρωποι (νομίζουν ότι) βλέπουν πρόσωπα ή άλλα σύμβολα πάνω σε αντικείμενα, π.χ. τον Χριστό πάνω στη φέτα του τοστ ή τη γιαγιά τους στα σύννεφα. Οι ερευνητές, που πήραν το βραβείο νευροεπιστήμης, μελέτησαν εγκεφάλους εθελοντών με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) και διαπίστωσαν ότι οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται είτε κανείς βλέπει ανύπαρκτα πρόσωπα, είτε υπαρκτά.

Όπως δήλωσε ο επικεφαλής της ομάδας Κανγκ Λι του Πανεπιστημίου του Τορόντο, αυτή η νευρωνική «παρανόηση» είναι "καλωδιωμένη" στον εγκέφαλο ακόμη και των χιμπατζήδων, με συνέπεια να αποτελεί πολύ συχνότερο φαινόμενο στους ανθρώπους από ό,τι νομίζαμε ως τώρα. «Το πρόσωπο που θα δει κανείς, προκαθορίζεται από τις προσωπικές προσδοκίες και πεποιθήσεις του. Αν, για παράδειγμα, είναι κανείς βουδιστής, μάλλον δεν θα δει τον Ιησού πάνω στο ψωμί, αλλά τον Βούδα».

Άλλα βραβεία που δόθηκαν, σύμφωνα με το BBC, τον βρετανικό «Guardian» και το «New Scientist», ήταν τα εξής:

- Ψυχολογίας: Στον Αυστραλό Πήτερ Γιόνασον του Πανεπιστημίου του Δυτικού Σίδνεϊ για την έρευνά του που δείχνει ότι όσοι συστηματικά αργούν να σηκωθούν από το κρεββάτι, είναι κατά μέσο όρο πιο ναρκισιστές, πιο επιρρεπείς στη χειραγώγηση των άλλων και με περισσότερα ψυχοπαθητικά στοιχεία στην προσωπικότητά τους, σε σχέση με όσους ξυπνάνε νωρίς το πρωί.

- Δημόσιας Υγείας: Στον Τσέχο Γιάροσλαβ Φλεγκρ του Πανεπιστημίου του Καρόλου για την έρευνά του κατά πόσο είναι επικίνδυνο για την ψυχική υγεία ενός ανθρώπου να έχει στο σπίτι του μια γάτα.

- Βιολογίας: Στον επίσης Τσέχο Βλαστιμίλ Χαρτ του Τσεχικού Πανεπιστημίου Επιστημών Υγείας για την ανακάλυψή του ότι όταν οι σκύλοι αφοδεύουν και ουρούν, προτιμούν (για άγνωστους λόγους) να ευθυγραμμίζουν τον άξονα του σώματός τους με τις γραμμές βορρά - νότου του γεωμαγνητικού πεδίου της Γης.

- Τεχνών: Στην Ιταλίδα Μαρίνα ντε Τομάζο του Πανεπιστημίου του Μπάρι για την ανακάλυψη ότι οι άνθρωποι νιώθουν μεγαλύτερο πόνο από ένα λέιζερ, όταν βλέπουν έναν άσχημο πίνακα, από ό,τι έναν όμορφο.

- Οικονομικών: Στο Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας για την ανακοίνωσή του ότι στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας θα συμπεριλαμβάνονται πλέον και τα έσοδα από την πορνεία, τα ναρκωτικά και το λαθρεμπόριο.

- Αρκτικής Επιστήμης: Στον Νορβηγό Εϊγκίλ Ράιμερς του Πανεπιστημίου του Όσλο για την έρευνά του σχετικά με το πώς αντιδρούν οι τάρανδοι, όταν βλέπουν ανθρώπους ντυμένους σαν πολικές αρκούδες.

- Διατροφολογίας: Στην Ισπανίδα Ραχήλ Ρούμπιο που μελέτησε την αξιοποίηση των βακτηρίων, που περιέχονται στα κόπρανα των παιδιών, ως προβιοτικών για την παραγωγή λουκάνικων (ωχ!).