Βρετανία: Αλκοολικοί και ανίκανοι οι Ρώσοι κατάσκοποι μετά τον Β' Παγκόσμιο

«Αλκοολικοί και ανίκανοι» ήταν οι κατάσκοποι της Ρωσίας που υπηρετούσαν στη Βρετανία στα τέλη της δεκαετίας του 1940 όπως αποκαλύπτουν τα έγγραφα που παρέδωσε στις βρετανικές αρχές ένας πρώην αρχειοφύλακας της KGB το 1992 και δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά σήμερα στο Κέιμπριτζ.

Στο Αρχειακό Κέντρο Τσόρτσιλ του Κέιμπριτζ, οι επισκέπτες μπορούν να ανατρέξουν στις 19 κούτες που είναι γεμάτες από τα έγγραφα που συγκέντρωσε ο Βασίλι Μιτρόχιν, αρχειοφύλακας των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών μεταξύ 1972 και 1984.

Από αυτό τον όγκο εγγράφων –τον πληρέστερο στην ιστορία της κατασκοπείας, σύμφωνα με το αμερικανικό FBI– αποκαλύπτονται τα ονόματα 200 και πλέον κατασκόπων βρετανικής υπηκοότητας οι οποίοι εργάστηκαν για την KGB.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται 5 οι πράκτορες που στρατολογήθηκαν τη δεκαετία του ’30 στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και οι οποίοι κατείχαν διαφορετικές θέσεις στις υπηρεσίες αντικατασκοπίας (ΜΙ5) και κατασκοπείας (ΜΙ6) της Βρετανίας.

Τα έγγραφα σκιαγραφούν ένα όχι και τόσο κολακευτικό πορτρέτο για τα μέλη της διαβόητης ομάδας ‘Cambridge Five’. Ένας εξ αυτών ο Ντόναλντ Ντιούαρτ Μακλίν, περιγράφεται ως κάποιος που ήταν «συνεχώς υπό την επήρεια αλκοόλ» και «δεν ήταν και τόσο χαρισματικός στο να κρατά μυστικά».

Σε κατάσταση μέθης, εκείνος αποκάλυψε ότι εργαζόταν για την KGB στη σύντροφό του και στον αδελφό της.

Από το Γκάι Μπέρτζες, που βρισκόταν επίσης «συνεχώς υπό την επήρεια αλκοόλ», έπεσαν στο έδαφος φάκελοι που είχε κλέψει από το υπουργείο Εξωτερικών, όταν εκείνος βγήκε από μια παμπ.

Όμως τα αρχεία δίνουν επίσης μια εικόνα της εργασίας που παρείχαν αυτοί οι πράκτορες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και έπειτα, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ο Μπέρτζες είχε για παράδειγμα καταφέρει να παραδώσει στους Ρώσους τουλάχιστον 389 απόρρητα έγγραφα το πρώτο εξάμηνο του 1945 όπως και 168 άλλα το Δεκέμβριο του 1949.

Τα αρχεία του Μιτρόχιν αποκαλύπτουν επιπλέον ότι οι Σοβιετικοί είχαν εγκαταστήσει κρυψώνες με ελαφρύ οπλισμό για τους πράκτορές τους σε τοποθεσίες «γύρω από τις μεγαλύτερες πόλεις» χωρών που αποτελούσαν μέλη του ΝΑΤΟ, όπως στη Ρώμη ή τη Βέρνη.

«Το εύρος και το μέγεθος αυτής της συλλογής μας προσφέρει μια άνευ προηγουμένου σύνοψη των δραστηριοτήτων της KGB για το μεγαλύτερο μέρος του Ψυχρού Πολέμου» εξήγησε ο καθηγητής Κρίστοφερ Άντριου, ο πρώτος ιστορικός που μελέτησε αυτά τα αρχεία και παλιός φίλος του Μιτρόχιν, ο οποίος απεβίωσε το 2004 σε ηλικία 81 ετών.

Απογοητευμένος από το κομουνιστικό κόμμα της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης, ο πρώην υπάλληλος της KGB εκμεταλλεύθηκε προς όφελός του την απεριόριστη πρόσβαση στα αρχεία προκειμένου να κρατήσει σημειώσεις και να βγάλει αντίγραφα, προτού τα παραδώσει στη βρετανική πρεσβεία το 1992.