Τι είναι η ομοφοβία;
Τι είναι η ομοφοβία;
Παρά το γεγονός ότι η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί πια ταμπού -αναφερόμενοι πάντα στις χώρες του δυτικού κόσμου-, οι προκαταλήψεις εναντίον των ομοφυλοφίλων συνεχίζουν να υπάρχουν
H ομοφυλοφιλία συναντάται σε όλους τους πολιτισμούς από αρχαιοτάτων χρόνων. Ωστόσο, μέχρι και λίγες δεκαετίες πριν, θεωρούνταν κάτι το ανεπίτρεπτο και σε πολλές χώρες της Δύσης επρόκειτο ακόμη και για εγκληματική δραστηριότητα. Τα άτομα με ομοφυλοφιλικό ή αμφιφυλόφιλο προσανατολισμό υπήρξαν στιγματισμένα για πολύ καιρό. Τα πράγματα άλλαξαν με την άνοδο του ομοφυλοφιλικού πολιτικού κινήματος στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αλλά και με την αφαίρεση της ομοφυλοφιλίας από το διαγνωστικό εγχειρίδιο του Αμερικανικού Ψυχιατρικού Συνδέσμου (DSM), δίνοντας με αυτό τον τρόπο ένα τέλος στην ταύτιση της ετεροφυλοφιλικής συμπεριφοράς με τον μόνο αποδεκτό σεξουαλικό προσανατολισμό.
Και ερχόμαστε στο σήμερα όπου πολλοί συνεχίζουν να θεωρούν την ομοφυλοφιλία ψυχική νόσο και να χαρακτηρίζουν τα άτομα με ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό «άρρωστα». Ο όρος «ομοφοβία» εισήχθη το 1969 από τον ετεροφυλόφιλο κλινικό ψυχολόγο Τζορτζ Γουάινμπεργκ. Σύμφωνα με αυτόν, η ομοφοβία αναφέρεται στο μίσος και τη μισαλλοδοξία για τους ομοφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες και τον παράλογο φόβο για στενή επαφή μαζί τους.
Σχετίζεται με ένα σύνολο σκέψεων, ιδεολογιών, ακόμη και πράξεων που εναντιώνονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό, στον τρόπο ζωής και τα δικαιώματα που διεκδικούν οι ομοφυλόφιλοι. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί μια γενικευμένου τύπου φοβική αντίδραση προς τα άτομα που έχουν διαφορετικό προσανατολισμό από αυτόν του ομοφοβικού ή από αυτόν που προβλέπεται ως «φυσιολογικός». Η ομοφοβία μπορεί να εκφραστεί με πάρα πολλούς τρόπους, από διακρίσεις στον επαγγελματικό χώρο, αρνητικό σχολιασμό στα μέσα μαζικής επικοινωνίας μέχρι και με βίαιες αντιδράσεις εναντίον ομοφυλοφίλων, ακόμη και με εγκλήματα μίσους.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι το εξής: Μήπως τελικά η ομοφοβία είναι ψυχική νόσος; Τα αποτελέσματα πολλών ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα είναι αντιφατικά. Κάποιες μελέτες υποστηρίζουν ότι οι ομοφοβικοί δεν έχουν απαραίτητα ετεροφυλόφιλο σεξουαλικό προσανατολισμό. Με άλλα λόγια, η ομοφοβία μπορεί να παρατηρείται σε άτομα με υποβόσκουσες ομοφυλοφιλικές τάσεις. Το ομοφοβικό άτομο δηλαδή έρχεται ουσιαστικά ενάντια στις δικές του επιθυμίες. Αλλες έρευνες πάλι αντιτίθενται σε αυτά τα αποτελέσματα και υποστηρίζουν ότι παράγοντες όπως οι ηθικές εγγραφές, η θρησκεία, το κοινωνικό και οικογενειακό πλαίσιο μέσα στο οποίο έχει ανατραφεί το άτομο μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τις απόψεις και τις αντιλήψεις περί ομοφυλοφιλίας.
Ενδιαφέροντα είναι και τα ευρήματα μιας πρόσφατης μελέτης που πραγματοποιήθηκε το 2015 και στην οποία βρέθηκε υψηλή συσχέτιση ανάμεσα στα άτομα με ομοφοβική συμπεριφορά και σε αυτά που παρουσιάζουν ψυχωτικά χαρακτηριστικά. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν σημαίνει ότι όλοι οι ομοφοβικοί έχουν ψυχολογικά προβλήματα, ωστόσο υπάρχουν κάποια ψυχωτικά χαρακτηριστικά στην προσωπικότητά τους που κυμαίνονται από τον έντονο θυμό μέχρι και την επιθετικότητα. Το τελευταία χρονικό διάστημα διενεργούνται έρευνες και σε σχολεία με σκοπό να διαπιστωθούν οι στάσεις και οι συμπεριφορές των μαθητών. Σε μια αρκετά πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη βρέθηκε ότι η σχολική βία είναι ένα από τα πιο κοινά προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι μαθητές. Το 60% αυτών δήλωσε ότι έχουν γίνει αυτόπτες μάρτυρες λεκτικής βίας εναντίον κάποιου συμμαθητή τους σε σχέση με τον σεξουαλικό του προσανατολισμό.
Και ερχόμαστε στο σήμερα όπου πολλοί συνεχίζουν να θεωρούν την ομοφυλοφιλία ψυχική νόσο και να χαρακτηρίζουν τα άτομα με ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό «άρρωστα». Ο όρος «ομοφοβία» εισήχθη το 1969 από τον ετεροφυλόφιλο κλινικό ψυχολόγο Τζορτζ Γουάινμπεργκ. Σύμφωνα με αυτόν, η ομοφοβία αναφέρεται στο μίσος και τη μισαλλοδοξία για τους ομοφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες και τον παράλογο φόβο για στενή επαφή μαζί τους.
Σχετίζεται με ένα σύνολο σκέψεων, ιδεολογιών, ακόμη και πράξεων που εναντιώνονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό, στον τρόπο ζωής και τα δικαιώματα που διεκδικούν οι ομοφυλόφιλοι. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί μια γενικευμένου τύπου φοβική αντίδραση προς τα άτομα που έχουν διαφορετικό προσανατολισμό από αυτόν του ομοφοβικού ή από αυτόν που προβλέπεται ως «φυσιολογικός». Η ομοφοβία μπορεί να εκφραστεί με πάρα πολλούς τρόπους, από διακρίσεις στον επαγγελματικό χώρο, αρνητικό σχολιασμό στα μέσα μαζικής επικοινωνίας μέχρι και με βίαιες αντιδράσεις εναντίον ομοφυλοφίλων, ακόμη και με εγκλήματα μίσους.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι το εξής: Μήπως τελικά η ομοφοβία είναι ψυχική νόσος; Τα αποτελέσματα πολλών ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα είναι αντιφατικά. Κάποιες μελέτες υποστηρίζουν ότι οι ομοφοβικοί δεν έχουν απαραίτητα ετεροφυλόφιλο σεξουαλικό προσανατολισμό. Με άλλα λόγια, η ομοφοβία μπορεί να παρατηρείται σε άτομα με υποβόσκουσες ομοφυλοφιλικές τάσεις. Το ομοφοβικό άτομο δηλαδή έρχεται ουσιαστικά ενάντια στις δικές του επιθυμίες. Αλλες έρευνες πάλι αντιτίθενται σε αυτά τα αποτελέσματα και υποστηρίζουν ότι παράγοντες όπως οι ηθικές εγγραφές, η θρησκεία, το κοινωνικό και οικογενειακό πλαίσιο μέσα στο οποίο έχει ανατραφεί το άτομο μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τις απόψεις και τις αντιλήψεις περί ομοφυλοφιλίας.
Ενδιαφέροντα είναι και τα ευρήματα μιας πρόσφατης μελέτης που πραγματοποιήθηκε το 2015 και στην οποία βρέθηκε υψηλή συσχέτιση ανάμεσα στα άτομα με ομοφοβική συμπεριφορά και σε αυτά που παρουσιάζουν ψυχωτικά χαρακτηριστικά. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν σημαίνει ότι όλοι οι ομοφοβικοί έχουν ψυχολογικά προβλήματα, ωστόσο υπάρχουν κάποια ψυχωτικά χαρακτηριστικά στην προσωπικότητά τους που κυμαίνονται από τον έντονο θυμό μέχρι και την επιθετικότητα. Το τελευταία χρονικό διάστημα διενεργούνται έρευνες και σε σχολεία με σκοπό να διαπιστωθούν οι στάσεις και οι συμπεριφορές των μαθητών. Σε μια αρκετά πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη βρέθηκε ότι η σχολική βία είναι ένα από τα πιο κοινά προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι μαθητές. Το 60% αυτών δήλωσε ότι έχουν γίνει αυτόπτες μάρτυρες λεκτικής βίας εναντίον κάποιου συμμαθητή τους σε σχέση με τον σεξουαλικό του προσανατολισμό.
Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι τα παιδιά αντιγράφουν και μιμούνται τις γονικές συμπεριφορές. Ετσι, όταν ένας έφηβος μεγαλώνει σε ομοφοβικό περιβάλλον, για παράδειγμα, το πιο πιθανό είναι ότι θα καταλήξει και το ίδιο ομοφοβικό. Παρά το γεγονός ότι η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί πια ταμπού για την ανθρώπινη κοινωνία -αναφερόμενοι πάντα στις χώρες του δυτικού κόσμου-, οι προκαταλήψεις εναντίον των ομοφυλοφίλων συνεχίζουν να υπάρχουν στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Η ομοφοβία εξακολουθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της παρά τη φαινομενική αποδοχή του ομοφυλοφιλικού και του αμφιφυλοφιλικού σεξουαλικού προσανατολισμού. Ας ελπίσουμε ότι με τη σωστή παιδεία και την απαραίτητη σεξουαλική αγωγή τα ποσοστά των ομοφοβικών ατόμων θα μειωθούν αισθητά στο μέλλον και, γιατί όχι, να εξαλειφθούν.
Από τον δρα Θάνο Ε. Ασκητή
νευρολόγο-ψυχίατρο, πρόεδρο του Ινστιτούτου
Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, τηλ.: 210 7789890, δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας 210 7797979 - Δευτέρα - Παρασκευή 10.00-14.00 και
16.00-20.00. Για θέματα άρθρων
που θα θέλατε να γραφτούν, παρακαλώ ενημερώστε μας
(e-mail: thanosaskitis@askitis.gr)
Διαβάστε περισσότερα άρθρα του Θάνου Ασκητή εδώ
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Ειδήσεις
Δημοφιλή
Σχολιασμένα
