Αβοκάντο, μάνγκο, σαμπάνια - Πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει δραστικά καλλιέργεια και πρώτες ύλες
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η ξηρασία και οι παρατεταμένοι καύσωνες αναγκάζουν την παγκόσμια αγροτική παραγωγή να «μετακομίσει» τις σοδειές της σε νέες, απρόσμενες περιοχές
Πέγκυ Μπαμπάθα
Μπορούμε να φτιάξουμε σαμπάνια στην Αγγλία, να καλλιεργήσουμε μάνγκο στη Μεσόγειο και να σπείρουμε αβοκάντο στην Κίνα; Και όμως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η ξηρασία και οι μεγάλοι παρατεταμένοι καύσωνες, που αποτελούν μερικά μόνο από τα επακόλουθα της κλιματικής κρίσης, αναγκάζουν την παγκόσμια αγροτική παραγωγή “μετακομίσει” τις σοδειές της σε νέες απρόσμενες περιοχές.
Όταν ο φύση αλλάζει, ό άνθρωπος προσαρμόζεται στα ακούσματά της για να επιζήσει. Αυτή η φράση αντικατοπτρίζει πλήρως τις καταστάσεις έντονης ζέστης και παρατεταμένης ξηρασίας που βιώνουμε, με την καθημερινότητά μας - και όλες τις πτυχές της - να τροποποιείται αναλόγως. Η κλιματική αλλαγή - απόληξη της ανθρώπινης απάθειας- , αν και παραμένει ένα επίμαχο θέμα στις σύγχρονες πολιτικές και κοινωνικές συζητήσεις, πολλές φορές δεν φτάνει παραπέρα. Στην πραγματικότητα όμως, αυτό το επιστημονικό φαινόμενο έχει χειροπιαστές συνέπειες στα τρόφιμα που καλλιεργούμε και συγκομίζουμε καθημερινά. Το συνεχώς εναλλασσόμενο κλίμα μας έχει σημαντική επίδραση σε πολλές σημαντικές καλλιέργειες τροφίμων. Έτσι καθώς αλλάζουν οι τοπογραφικές συνθήκες των περιοχών που καλλιεργούνται ορισμένες τροφές, οι γεωργοί να αναζητούν αυτές τις συνθήκες σε διαφορετικά σημεία στον παγκόσμιο χάρτη.
Αβοκάντο: Από το Μεξικό στην Κίνα
Η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει αναμφίβολα την καλλιέργεια αβοκάντο. Έρευνα που εκπονήθηκε στο Ινστιτούτο Potsdam για την έρευνα των κλιματικών επιπτώσεων στη Γερμανία, έδειξε ότι οι περιοχές στο Μεξικό, το Περού, την Ινδονησία και τη Δομινικανή Δημοκρατία, οι οποίες κάποτε ήταν υπεύθυνες για το μεγαλύτερο μέρος της καλλιέργειας αβοκάντο παγκοσμίως, σύντομα δεν θα είναι κατάλληλες. Αν και αυτό δεν σημαίνει ότι τα αβοκάντο θα πάψουν να υπάρχουν, αποτελεί σημαντική προτροπή για τους επιστήμονες και τους γεωπόνους για να βρουν μια βιώσιμη λύση για την καλλιέργεια σε μεγαλύτερα υψόμετρα και να προσαρμόσουν τις ποικιλίες αναπαραγωγής, ώστε να ταιριάζουν σε πιο αφιλόξενα κλίματα.
Κλείσιμο
Οι κατάλληλες περιοχές για φυτείες αβοκάντο θα μπορούσαν να μειωθούν στους σημερινούς μεγάλους παραγωγούς, όπως το Μεξικό, η Δομινικανή Δημοκρατία, το Περού και η Ινδονησία (που μαζί αντιπροσωπεύουν το 58% της παγκόσμιας παραγωγής)- ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αργεντινή, η Κίνα και η Ανατολική Αφρική θα μπορούσαν να προσφέρουν ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας για την συγκεκριμένη τροφή. Ωστόσο, η μετανάστευση αυτή δεν λύνει όλα τα προβλήματα, αφού η αλλαγή του κλίματος ακόμα και στις πιθανές νέες περιοχές καλλιέργειας θα μπορούσε να σημαίνει μείωση των βροχοπτώσεων, γεγονός καταστροφικό για την καλλιέργεια των αβοκάντο.
Πολλοί σεφ και εστιατόρια αποσύρουν ως λύση την τροφή αυτή από το μενού τους βοηθώντας έτσι στην μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της βιομηχανίας αβοκάντο.
Αφρώδης οίνος στα υψίπεδα της Αγγλίας
Το υγρό και δροσερό αγγλικό έδαφος δεν είναι παραδοσιακά γνωστό για την παραγωγή ποιοτικού κρασιού. Ωστόσο, αμπελώνες ξεφυτρώνουν σε όλη την ύπαιθρο της χώρας, καθώς η κλιματική αλλαγή την καθιστά όλο και πιο κατάλληλη για την παραγωγή αφρωδών οίνων που ανταγωνίζονται αυτούς της γαλλικής Σαμπάνιας και κερδίζουν βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς.
Πέρυσι, ο συνδυασμός μιας σταθερά ζεστής άνοιξης, ακολουθούμενη από ένα εξαιρετικά ξηρό και ηλιόλουστο καλοκαίρι που κράτησε μέχρι το φθινόπωρο, είχε ως αποτέλεσμα αυτό που χαρακτηρίστηκε από την εμπορική ένωση Wines of Great Britain ως η "συγκομιδή του αιώνα". Με τις αποδόσεις να είναι έως και 50 τοις εκατό μεγαλύτερες από τις αναμενόμενες, οι παραγωγοί αναγκάστηκαν να αγωνιστούν για να βρουν αρκετό χώρο για να αποθηκεύσουν την απροσδόκητη ποσότητα αφρώδους οίνου.
Γενικότερα, η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει την παραγωγή κρασιού, ιδίως στις ισπανικές, γαλλικές και γερμανικές περιοχές, ενώ ήδη αλλάζει δραστικά τη βιομηχανία της Σαμπάνιας, προκαλώντας νωρίτερα την συγκομιδή της. Σύμφωνα με το Climate Central, τα οινοποιήσιμα σταφύλια που καλλιεργούνται σε αυτές τις περιοχές έχουν ένα στενό εύρος θερμοκρασιών -7 C, ενώ τα σταφύλια Pinot noir έχουν ένα ακόμη πιο περιορισμένο εύρος θερμοκρασιών, περίπου -15 C. Όσο η θερμοκρασία συνεχίζει την ανοδική της πορεία, οι καταναλωτές θα πρέπει να αναμένουν να δουν μεταβαλλόμενες ποικιλίες στα ράφια, καθώς και μια αυξανόμενη επικράτηση μικτών κρασιών για την αναπαραγωγή της ίδιας γεύσης.
Μάνγκο στην Ιταλία
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η ξηρασία και οι καύσωνες διαταράσσουν την παραγωγή τροφίμων στη Μεσόγειο, μια περιοχή της οποίας η διατροφή θεωρείται πολιτιστικός θησαυρός. Φέτος, η παρατεταμένη ξηρασία και η καυτή ζέστη έχουν πλήξει ιδιαίτερα σκληρά τη γεωργική παραγωγή, προκαλώντας καταστροφές από τους ελαιώνες της Ισπανίας μέχρι τα χωράφια σιταριού της Αλγερίας, μειώνοντας τις αποδόσεις και ωθώντας τους αγρότες να εξετάσουν το ενδεχόμενο να στραφούν σε πιο ανθεκτικές καλλιέργειες.
Μια τέτοια είναι το μάνγκο. Στη νότια Ιταλία, οι αγρότες καλλιεργούν τροπικά φρούτα, όπως μάνγκο, εξαιτίας της απότομης, αλλά παρατεταμένης αυξανόμενης θερμοκρασίας. Γενικότερα, η καλλιέργεια φρούτων όπως μπανάνες, μάνγκο και αβοκάντο έχει τριπλασιαστεί στην Ιταλία τα τελευταία πέντε χρόνια και πλέον καλύπτει περίπου 12.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στις νοτιότερες περιοχές της Ιταλίας, τη Σικελία, την Καλαβρία και την Απουλία. Με τις κατάλληλες προφυλάξεις τόσο στην καλλιέργεια, όσο και στη μετασυλλεκτική αποθήκευση, τα τροπικά φρούτα της Ιταλίας μπορούν να φτάσουν στις αγορές ώριμα και έτοιμα για κατανάλωση, διαθέτοντας μια εγγενή ποιότητα πολύ ανώτερη από εκείνη των παρόμοιων φρούτων που προέρχονται από ξένες χώρες.
Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι απαραίτητη για να συνεχίσουν να επιβιώνουν οι παγκόσμιες καλλιέργειες τροφίμων. Αυτό πρακτικά γίνεται με τη μετατόπιση των φυτειών σε υψηλότερα, ψυχρότερα υψόμετρα, όπου είναι δυνατόν, τον εμπλουτισμό των εδαφών, την εφαρμογή στρατηγικών άρδευσης και την εκτροφή καλλιεργειών ανθεκτικών στην ξηρασία και τη ζέστη. Ωστόσο, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, η άνοδος της θερμοκρασίας και τα όλο και πιο ασταθή καιρικά φαινόμενα έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν την επισιτιστική ασφάλεια σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδίως σε περιοχές όπως η υποσαχάρια Αφρική και η Νότια Ασία. Αν και η επιστήμη έχει αναπτύξει την ικανότητα να καλλιεργεί πιο ανθεκτικές στην ξηρασία και τη θερμοκρασία καλλιέργειες, δεν υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να σταματήσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, πέρα από το να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο σύγχρονο σύστημα διατροφής.
