Η κλιματική αλλαγή μειώνει τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων!

Τα ολοένα αυξανόμενα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, έχουν και μια άλλη λιγότερο αισθητή συνέπεια: τη σημαντική μείωση των θρεπτικών ουσιών στα τρόφιμα που προέρχονται από τις ανά τον κόσμο γεωργικές καλλιέργειες. Καθώς το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» επιδεινώνεται, η διαρκώς μειούμενη θρεπτική αξία βασικών τροφών για την επιβίωση μεγάλου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού (ρύζι, σιτάρι, αραβόσιτος, σόγια, όσπρια) αναμένεται να προκαλέσει αυξημένες ανησυχίες.

Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, το Ισραήλ και την Ιαπωνία, με επικεφαλής τον καθηγητή περιβαλλοντικής υγείας Σάμουελ Μάγιερς της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το BBC, έκαναν πειράματα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα επίπεδα ζωτικών συστατικών (ψευδαργύρου, σιδήρου, πρωτεϊνών κ.α.), σε τρόφιμα όπως το σιτάρι και το ρύζι, είναι πιθανό να μειωθούν έως 10% μέχρι το 2050.

Η εξέλιξη αυτή μπορεί να έχει επιπτώσεις για την υγεία εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων ανθρώπων, ιδίως στις φτωχότερες χώρες. Ήδη σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού υποφέρει από έλλειψη σιδήρου και ψευδαργύρου, γεγονός που οδηγεί στην απώλεια περίπου 63 εκατ. ετών ζωής ετησίως.

Για την «πιο σημαντική επιβεβαιωμένη απειλή για την υγεία λόγω της κλιματικής αλλαγής», έκανε λόγο ο Σάμουελ Μάγιερς, καθώς, όπως είπε, «σχεδόν δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι παίρνουν από τα δημητριακά και τα όσπρια τουλάχιστον το 70% του σιδήρου και του ψευδαργύρου του οργανισμού τους». Ανέφερε επίσης ότι δεν αποτελεί ενδεδειγμένη λύση να τρώει κανείς στο μέλλον περισσότερο για να αναπληρώσει την ελλιπή θρεπτική αξία των τροφίμων, γιατί αυτό θα είχε ως συνέπεια την παχυσαρκία και διάφορες παθήσεις (διαβήτης, καρδιοπάθειες κ.α.).

Τα νέα πειράματα αφορούσαν την καλλιέργεια 41 διαφορετικών ποικιλιών δημητριακών και οσπρίων σε ανοιχτές αγροτικές εκτάσεις, όπου τεχνητά το διοξείδιο του άνθρακα είχε αυξηθεί έτσι ώστε να φθάσει τα επίπεδα που αναμένονται στο μέσον του αιώνα μας (στα 546 έως 568 μέρη ανά εκατομμύριο, από περίπου 400 μέρη σήμερα και 280 μέρη πριν την Βιομηχανική Επανάσταση).

Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι μέσω ποιων ακριβώς βιολογικών μηχανισμών το αυξημένο διοξείδιο της ατμόσφαιρας υποσκάπτει την θρεπτική αξία των τροφίμων. Πάντως το ρύζι, ιδίως μερικές ποικιλίες του, φαίνεται να είναι περισσότερο ανθεκτικό σε σχέση με τα άλλα δημητριακά και όσπρια, όσον αφορά τη διατήρηση των θρεπτικών συστατικών του. Από την άλλη, οι συνέπειες για την περιεκτικότητα των τροφών σε πρωτεΐνες είναι λιγότερο ξεκάθαρες από ό,τι για τον ψευδάργυρο και τον σίδηρο.

Σύμφωνα εξάλλου με τις προβλέψεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις δημητριακών παγκοσμίως και η αποδοτικότητά τους θα γνωρίσουν μείωση τις επόμενες δεκαετίες.