Παιδί και ζώα: Σχέση αγάπης, σχέση ζωής

Θυμάστε στο σχολείο εκείνο το ποίημα που μας μάθαιναν; «Ποτέ δε θα πειράξω τα ζώα τα καημένα, μην τάχα σαν εμένα κι εκείνα δεν πονούν;». Από το σχολείο μέχρι την ενηλικίωση αυτό το ποιηματάκι φαίνεται ότι κάπου χάθηκε στην πορεία, μια και σύμφωνα με στατιστικές η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην κακοποίηση ζώων στην Ευρώπη. 

Κι όμως, τα παιδιά και τα ζώα, αν και μιλούν άλλη γλώσσα, επικοινωνούν εξαιρετικά. Ισως γιατί σε αυτό το στάδιο της ζωής μας το ένστικτο και η αγάπη έχουν τον κυρίαρχο ρόλο - και αυτά δεν χρειάζονται λόγια. Αφήστε το παιδί σας να αναπτύξει αυτή την ιδιαίτερη και πολύτιμη σχέση με τα ζώα, απαλλαγμένη από φοβίες, δίνοντας ωστόσο την απαραίτητη προσοχή. Να θυμάστε, από την προσοχή μέχρι την αποστροφή υπάρχει μεγάλη απόσταση. 
Μαθαίνοντας το παιδί να αγαπά ένα ζώο του δείχνετε ότι υπάρχει κάποιο άλλο πλάσμα, πιθανόν πιο μικρό και αδύναμο, που χρειάζεται αγάπη, φροντίδα και προστασία και νιώθει κι εκείνο φόβο, απόρριψη και μοναξιά. 

Πώς ωφελείται το παιδί 

Παρατηρήστε τι συμβαίνει όταν το παιδί αποκτήσει ζώο. Το εντάσσει στον μικρόκοσμό του, γίνεται ο σύντροφός του στο παιχνίδι και το οδηγεί σε ανακαλύψεις για την ίδια τη ζωή. 
Αντιλαμβάνεται ότι όπως το ίδιο, έτσι και ο καινούριος του φίλος, πεινάει, διψάει, ζεσταίνεται ή κρυώνει. Κοντά του το παιδί μαθαίνει τον κύκλο της ζωής. Παρακολουθεί την ανάπτυξή του, τη συμπεριφορά του, τη διαδικασία της γονιμοποίησης, τη γέννηση, την αρρώστια, αλλά και το πώς φεύγει από τη ζωή. Του δημιουργούνται απορίες και ερωτήματα που οι γονείς καλούνται να απαντήσουν και είναι ανάγκη να το βοηθήσουν ώστε να κατανοήσει κάποια πράγματα.

Το ζώο προσφέρει την αίσθηση της ελευθερίας: είναι πιο γρήγορο, πιο ελαφρύ, ακούραστο και το πεδίο δράσης του φαντάζει ατελείωτο. Το παιδί, δε, βλέπει το ζώο ως υποκατάστατο φίλου ή αδελφού. Το βλέπει ως μια ύπαρξη που καλύπτει ανάγκες του χωρίς να το κρίνει. Το ζώο είναι ένας συνομιλητής με ιδιαίτερα προσόντα. Είναι ο υπομονετικός ακροατής που ακούει τα πάντα και με ένα κούνημα της ουράς ή ένα γουργουρητό εκδηλώνει την αποδοχή του! 

Το ζώο είναι ο προστάτης του, του δίνει δύναμη με την παρουσία του. Με έναν τέτοιο φίλο δεν νιώθεις ποτέ μόνος ανάμεσα στον κόσμο των μεγάλων. 

Εξάλλου, το παιδί μπορεί να εκδηλώσει πάνω στο ζώο επιθετικότητα ή άλλα αρνητικά συναισθήματα και στη συνέχεια να συμφιλιωθεί μαζί του αμέσως. Το ζώο διδάσκει μια μοναδική αρετή: δεν προδίδει τους φίλους του. Η επιθυμία των περισσότερων παιδιών να αποκτήσουν δικό τους ζώο εκφράζει την ανάγκη τους να αγαπήσουν, να κατέχουν, να διατάζουν και να υπακούν. Το αντιμετωπίζουν ως σύντροφο και όχι ως αντικείμενο που μπορεί να παραβλέψει κάποιος. 

Τα ζώα, από τη δική τους πλευρά, αγαπούν και αφοσιώνονται στα παιδιά ακριβώς επειδή τους φέρονται πολύ αυθόρμητα.

Πριν αποφασίσετε να αποκτήσετε ένα ζώο

Πρέπει να σκεφτείτε τα πρακτικά προβλήματα, όπως τις συνθήκες διαμονής του, τις διακοπές και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, αλλά και την ηλικία και την προσωπικότητα του παιδιού σας. Για παράδειγμα, μια γάτα είναι πιο ανεξάρτητη, θέλει λιγότερη φροντίδα, δεν χρειάζεται να τη βγάζετε έξω για τις ανάγκες της ή για βόλτα, δεν κάνει φασαρία και δεν θέλει πλύσιμο. 
Από την άλλη, ο σκύλος είναι πιο υπομονετικός και πιστός. Βοηθά το παιδί να κοινωνικοποιηθεί, να κατανοήσει την έννοια της φιλίας και του ξυπνά τη στοργή και τη χαρά της προσφοράς. Για ένα παιδί, από 6 ετών και πάνω, μια γάτα μπορεί να αποτελέσει θαυμάσιο σύντροφο. Για ένα μικρότερο παιδί, όμως, προτιμήστε έναν σκύλο, ο οποίος θα συμπεριφέρεται με μεγαλύτερη υπομονή προς το μικρό, το οποίο σίγουρα ώρες-ώρες θα γίνεται τυραννικό στις εκδηλώσεις στοργής του. Οι συμβουλές κάποιου ειδικού κτηνίατρου για τα θέματα υγιεινής και τα εμβόλια είναι, φυσικά, απαραίτητες. 

Προτού φέρετε το ζώο στο σπίτι

■ Συζητήστε αρχικά με το παιδί για το είδος του ζώου που θέλει να αποκτήσει.

■ Φροντίστε να αποφασίσετε μαζί με το παιδί.

■ Συζητήστε αυτή την επιθυμία με άλλους που ήδη έχουν ζώο στο σπίτι τους.

■ Δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι η συμβίωση με ένα ζώο συνεπάγεται, πέρα από τη συντροφιά, τη χαρά, το παιχνίδι και κάποιες υποχρεώσεις. 

■ Εξηγήστε του ότι το ζώο δεν είναι παιχνίδι όπως ο αρκούδος του, θέλει κατανόηση και σεβασμό όπως κάθε άλλος σύντροφος στο παιχνίδι. Δώστε στο ζώο ένα όνομα από την πρώτη στιγμή που θα αρχίσει να ζει μαζί σας. 

■ Θυμηθείτε ότι το παιδί δεν πρέπει να του τραβάει την ουρά ή τα αυτιά, ούτε να το γυρίζει ανάποδα για να παίζει
. 
■ Αποφύγετε τις συχνές παρατηρήσεις. 

Καταλήγοντας, θα λέγαμε ότι το παιδί μαθαίνει κοντά στο ζώο τι σημαίνει αγάπη, αλλά και τον τρόπο να την εκδηλώνει. Οταν τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά να αγαπούν τα πλάσματα της φύσης δεν μπορεί παρά να γίνουν φιλόζωοι όταν ενηλικιωθούν και, κυρίως, καλοί άνθρωποι. Ας μην ξεχνάμε ότι η αγάπη για τα ζώα αποτελεί προϋπόθεση γι' αυτό.


Της Χαράς Καραμήτσου 
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.) 
charakaramitsou@ath.forthnet.gr