Έχουμε ανάγκη για άμεση δικαιοσύνη

Πίσω από την υπόθεση με τον Ντομινίκ Στρος-Καν μπορεί να κρύβεται μια πλεκτάνη. Η αθώα φαινομενικά καμαριέρα να είναι η μυστική πράκτωρ Πίπα Χ003 και όλα να έχουν στηθεί από τους Αμερικανούς και τη CIA ώστε η Ελλάδα να χάσει τον μεγαλύτερο προστάτη της στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι Αμερικανοί να μπορούν να εκμεταλλευτούν τα πετρέλαια στο Λιβυκό Πέλαγος, τον χρυσό στη Χαλκιδική και το «Villa Mercedes» στην παραλιακή.

Ανεξάρτητα, όμως, από τις θεωρίες συνωμοσίας, η υπόθεση έφερε στην επιφάνεια μια ενδιαφέρουσα παράμετρο: τη διαφορετική προσέγγιση των Αμερικανών στην απονομή της Δικαιοσύνης. Μέσα σε λιγότερο από μία εβδομάδα χωρίς να έχει αποδειχθεί δικαστικά τίποτα, με μόνο στοιχείο την κατηγορία μιας καμαριέρας και ενός ντετέκτιβ, ένας από τους πιο δυνατούς Ευρωπαίους πολιτικούς, πρόεδρος σε ένα πανίσχυρο Ταμείο και μέλλων υποψήφιος πρόεδρος της Γαλλίας, είχε συλληφθεί, μπει στο κρατητήριο, φωτογραφηθεί αξύριστος και χωρίς γραβάτα στους διαδρόμους του δικαστικού μεγάρου, προφυλακιστεί σε μία από τις σκληρότερες φυλακές της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, στερούμενος κάθε ιδιωτικής στιγμής, αφού βρισκόταν σε 24ωρη παρακολούθηση και δεν μπορούσε να πάει μόνος ούτε στην τουαλέτα. Μέσα σε λίγες ημέρες ένας πανίσχυρος πολιτικός είχε χάσει σε τέτοιον βαθμό τον τσαμπουκά του που δέχτηκε να φορέσει ηλεκτρονικό βραχιολάκι στο πόδι για να μπορούν να τον εντοπίζουν από τη στιγμή που αποφυλακίστηκε με εγγύηση. Η ρητορική ερώτηση είναι: «Είσαι συνάδελφος του Στρος-Καν, έχεις πληροφορηθεί αυτά και πας στην Αμερική. Θα την πέσεις σε καμαριέρα ξενοδοχείου;». Μη λέμε σαχλαμάρες. Θα βλέπεις καμαριέρα και θα το βάζεις στα πόδια. Στην τουαλέτα θα πηγαίνεις για τσίσα και θα φοράς γάντια για να μη σε κατηγορήσουν ότι έβαλες χέρι στον εαυτό σου.

Και τώρα η ερώτηση που μας ενδιαφέρει. Αν αντί της δική μας νοοτροπίας για την απόδοση δικαιοσύνης είχαμε την αμερικανική, αν ο Ακης και ο Σάκης, ο Αρης και ο Παπάρης τη στιγμή που κατηγορούνταν ότι έβαλαν χέρι στα λεφτά του Δημοσίου πέρναγαν τα ίδια που πέρασε ο Στρος-Καν, δεν θα σκεφτόντουσαν ότι πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί; Οτι οι πολιτικοί που αφήνουν έστω και περιθώρια για υποψίες υπάρχει περίπτωση να κυκλοφορούν με βραχιολάκι στο πόδι; Και ότι, όπως ο παπάς όταν αποφασίσει να φορέσει το σχήμα αποδέχεται να στερηθεί ορισμένες απολαύσεις των κοινών ανθρώπων, οι πολιτικοί όταν αποφασίσουν να χειριστούν το δημόσιο χρήμα θα πρέπει να είναι περισσότερο προσεκτικοί γιατί η ξεφτίλα παραμονεύει; Δεν είμαι βέβαιος ότι θα ήθελα να ζούσα σε μια κοινωνία που μπορεί να διασύρει νόμιμα έναν άνθρωπο προτού αποδειχθεί η ενοχή του. Από την άλλη, είμαι βέβαιος ότι μια κοινωνία όπου ένας ένοχος υπεξαίρεσης δημόσιου χρήματος δεν χαλαλίζει ούτε ένα πρωί για να πάει στο γραφείο του εισαγγελέα δεν μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη για δικαιοσύνη ενός κόσμου που δοκιμάζεται.

Παρηγοριά

Η παρηγοριά των Ελλήνων στην ατιμωρησία των μεγάλων είναι ότι «αυτά γίνονται παντού». Οπως οι Σοβιετικοί πολίτες μέχρι τη δεκαετία του ’80 πίστευαν ότι στην Αμερική οι εργάτες πεινάνε και κοιμούνται στους δρόμους, έτσι και οι Ελληνες παρηγορούνται πιστεύοντας ότι και στην Αμερική οι πολιτικοί μπορούν να κάνουν ό,τι γουστάρουν και ότι οι κόρες των εκδοτών μπορούν να παίρνουν από τα κρατητήρια τον υπουργό Δικαιοσύνης για να τις βγάλει και οι Ολυμπιονίκες τους να κοροϊδεύουν την κοινωνία επτά χρόνια.

Στημένο

Μόνο που οι Αμερικανοί πριν από 38 χρόνια υποχρέωσαν τον Ρίτσαρντ Νίξον να παραιτηθεί επειδή συνεργάτες του είχαν βάλει κοριούς στα γραφεία των Δημοκρατικών στο Watergate. Εβαλαν την Πάτι Χιρστ στη φυλακή επειδή συμμετείχε σε ληστεία τράπεζας με την επαναστατική ομάδα του Symbionese Liberation Army. Αφαίρεσαν όλα τα ολυμπιακά μετάλλια και έβαλαν έξι μήνες φυλακή τη Μάριον Τζόουνς για την υπόθεση της Balco, την οποία οι ίδιοι οι Αμερικανοί αποκάλυψαν. Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα προσπαθούσαμε να πειστούμε ότι οι μοτοσικλέτες πέφτουν με μηδέν, ότι τα παιδιά μας δεν είναι ντοπέ αφού δεν πήγαν στον έλεγχο για να βρεθούν ντοπέ και ότι το σκηνικό στήθηκε από τους Αμερικανούς επειδή ζήλεψαν τα τσαμπιόνια μας αλλά έπιασαν την πρωταθλήτριά τους ντοπαρισμένη.

Σύστημα ανοχής

Η αμερικανική αντίληψη περί Δικαιοσύνης δεν μπορεί να μεταφερθεί αυτούσια στην Ελλάδα. Ενας φίλος μου έλεγε ότι οι Ελληνες μπορεί να λένε ότι πρέπει να στηθούν κρεμάλες στο Σύνταγμα, αν όμως έβλεπαν ένα λιντσάρισμα του αμερικανικού Νότου θα έκαναν εμετό και θα έτρεχαν να κατεβάσουν τον κρεμασμένο. Για καλό λοιπόν και όχι για κακό, στην Ελλάδα έχουμε ένα σύστημα που επιτρέπει ανοχές.

Βασική αρχή

Η πείνα γενικά αντέχεται, δεν αντέχεται όμως όταν αυτός που πεινάει πρέπει να βλέπει τον έναν που τα έφαγε να απαλλάσσεται από τον άλλον που θα τα φάει, με βάση τη σιωπηρή συμφωνία ότι όταν αλλάξουν θέσεις και αυτός θα τα κουκουλώσει. Ο Τζον Ρολς έγραψε ότι η δεύτερη βασική αρχή της Δικαιοσύνης είναι ο λιγότερο προνομιούχος πολίτης να έχει τη μεγαλύτερη προστασία του νόμου. Στην Ελλάδα έχουμε πετύχει το ακριβώς αντίθετο.