Η γήρανση περνά... από τον εγκέφαλο!

Επιστήμονες στις ΗΠΑ εντόπισαν για πρώτη φορά σε πειραματόζωα μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, που ελέγχει τη διαδικασία της γήρανσης, είτε επιβραδύνοντας, είτε επιταχύνοντάς την. Αν κάτι ανάλογο ισχύει και για τους ανθρώπους, νέα φάρμακα, που θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, ίσως να καθυστερήσουν τη γήρανση και να παρατείνουν τη ζωή.

Ο εν λόγω βιολογικός μηχανισμός, που ίσως να αποτελεί το «κέντρο ελέγχου» της γήρανσης, βρίσκεται στον υποθάλαμο, μια μικρή περιοχή σε σχήμα αμυγδάλου που ρυθμίζει την έκκριση διαφόρων ορμονών, παίζοντας σημαντικό ρόλο στις διαδικασίες της ανάπτυξης, της αναπαραγωγής και του μεταβολισμού. Η περιοχή αυτή φαίνεται πως μπορεί να «χειραγωγηθεί» κατάλληλα, ώστε να αλλάξει η διάρκεια της ζωής του οργανισμού, χωρίς αυτό πάντως να σημαίνει ότι έχει βρεθεί κάποιο θαυματουργό ελιξίριο της αιώνιας νεότητας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον φυσιολόγο Ντονγκσένγκ Κάι του Ιατρικού Κολλεγίου «Άλμπερτ Αϊνστάιν» της Νέας Υόρκης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το ίδιο και το "New Scientist", έκαναν πειράματα με ποντίκια και κατάφεραν να επεκτείνουν τη διάρκεια ζωής τους κατά το ένα πέμπτο περίπου (20%), χωρίς μάλιστα τα ζώα να υποφέρουν από μυϊκή αδυναμία, απώλεια οστικής μάζας, προβλήματα μνήμης και άλλες παθήσεις που σχετίζονται με την προχωρημένη γήρανση.

Το επίτευγμα δημιουργεί την προοπτική ανάπτυξης φαρμάκων που θα εμποδίζουν την εμφάνιση στους ανθρώπους τέτοιων ασθενειών, όπως η άνοια, το Αλτσχάιμερ, ο διαβήτης, ο καρκίνος και η καρδιοπάθεια, ενώ κάποια μέρα ίσως και να καταστήσουν εφικτή την παράταση της ανθρώπινης ζωής, επιβραδύνοντας το φυσικό ρυθμό της γήρανσης.

«Είμαστε ενθουσιασμένοι. Η έρευνά μας υποστηρίζει την ιδέα ότι η γήρανση είναι κάτι παραπάνω από μια παθητική φθορά διαφορετικών ιστών. Μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο και να χειραγωγηθεί», δήλωσε ο Κάι.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια χημική ουσία (NF-kB) ενεργοποιείται περισσότερο στον υποθάλαμο των ποντικιών, καθώς αυτά γερνάνε. Όταν οι επιστήμονες μπλόκαραν την εν λόγω ουσία, τα πειραματόζωα έζησαν έως 1.100 μέρες, έναντι 600 έως 1.000 ημερών που ζουν κανονικά (όταν είναι υγιή). Όταν οι ερευνητές αύξησαν ξανά αυτή την ουσία στον οργανισμό των ποντικιών, όλα πέθαναν το πολύ σε 900 μέρες. Η συγκεκριμένη ουσία είναι ένα μοριακό σύμπλεγμα πρωτεϊνών που ελέγχει την μεταγραφή του DNA και παίζει κεντρικό ρόλο στις βιοχημικές αντιδράσεις, οι οποίες εμπλέκονται στη διαδικασία της χρόνιας φλεγμονής και άρα στη φθορά της γήρανσης.

Τα πειράματα έδειξαν ότι, μετά από έξι μήνες που η ουσία NF-kΒ είχε μπλοκαριστεί, όλα τα πειραματόζωα είχαν περισσότερους μυς και πιο πολλή οστική μάζα, μάθαιναν καλύτερα και είχαν υγιέστερο δέρμα, σε σχέση με όσα είχαν δεν είχαν υποβληθεί στη σχετική εγκεφαλική «χειραγώγηση» στον υποθάλαμό τους. Συνολικά, οι ερευνητές κατόρθωσαν να επιβραδύνουν το ρυθμό της εγκεφαλικής (γνωστικής - νοητικής) εκφύλισης των πειραματόζωων έως 50%, με βάση μετρήσεις που βασίστηκαν στον χρόνο τον οποίο χρειάστηκαν τα ποντίκια για να βρουν το δρόμο τους σε ένα λαβύρινθο.

Οι επιστήμονες ακόμα ανακάλυψαν ότι η χορήγηση μιας ορμόνης (GnRH), που ρυθμίζει τη γοναδοτροπίνη και παίζει κεντρικό ρόλο στη γονιμότητα και στην ανάπτυξη των σπέρματος και των ωαρίων, παρέτεινε επίσης τη ζωή των ποντικιών, όσο και το μπλοκάρισμα της NF-kB. Η παραγωγή της GnRH μειώνεται από τη δράση της NF-kB.

Έτσι, σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχουν πιθανώς εναλλακτικοί τρόποι που θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τη γήρανση, είτε με φάρμακα που καταστέλλουν τη δράση της ουσίας NF-kB στον εγκέφαλο, είτε με φάρμακα που αυξάνουν το επίπεδο της ορμόνης GnRH. Οι ερευνητές σχεδιάζουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους για να ελέγξουν αν είναι δυνατό να επιβραδυνθεί η πορεία της γήρανσης εκτός από τα πειραματόζωα.

Άλλες επιστημονικές ομάδες ακολουθούν διαφορετικές μεθόδους για την καθυστέρηση της γήρανσης και την παράταση της ζωής, όπως ο θερμιδικός περιορισμός, η χρήση ουσιών όπως η ραπαμυσίνη και η ρεσβερατρόλη κ.α.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ