Άνοια και Νόσος Alzheimer

Η άνοια είναι μια εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου, η οποία καταστρέφει προοδευτικά τους νευρώνες αλλά και τις μεταξύ τους συνδέσεις, που ελέγχουν τη μνήμη, τη γλώσσα, τον προσανατολισμό και άλλες νοητικές λειτουργίες. Το αποτέλεσμα είναι η βαθμιαία αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης και οι διαταραχές συμπεριφοράς. Εξελίσσεται με διαφορετικό ρυθμό σε κάθε άνθρωπο και ανάλογα με το ποιος τύπος άνοιας είναι αρχίζει με διαφορετικό πρώτο σύμπτωμα.

Η νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή άνοια (αποτελεί το 60% των περιπτώσεων άνοιας). Αλλοιώνει τον εγκέφαλο, προκαλώντας διαταραχές μνήμης, σκέψης και συμπεριφοράς. Σε πρώιμο στάδιο προσβάλλεται η επεισοδιακή μνήμη, αλλά οι αλλοιώσεις στον εγκέφαλο αρχίζουν μέχρι και 20 χρόνια νωρίτερα.

Παγκοσμίως εκτιμάται ότι 35 εκατ. άτομα πάσχουν από άνοια. Στην Ελλάδα οι ασθενείς  υπολογίζονται σε 160.000, ωστόσο ο αριθμός τους εκτιμάται ότι θα τριπλασιαστεί την επόμενη 20ετία, εξαιτίας και της ελλιπούς υποδομής για την παροχή φροντίδας στους ασθενείς με άνοια.

Η κλινική εικόνα της νόσου Alzheimer

Η νόσος χαρακτηρίζεται κυρίως από προβλήματα μνήμης που αφορούν αρχικά την πρόσφατη μνήμη. Στη συνέχεια εμφανίζονται και προβλήματα στις εκτελεστικές λειτουργίες, αλλά και γενικότερη σταδιακή έκπτωση στο σύνολο των νοητικών λειτουργιών των ασθενών, αλλαγή συμπεριφοράς και αδυναμία εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων.
Το φορτίο της οικογένειας είναι μεγαλο. Οι πιο πολλοί υπεύθυνοι συγγενείς για τον ασθενη με ανοια παθαινουν κατάθλιψη και άγχος, αλλά και σωματικά νοσήματα, όπως αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, συχνές λοιμώξεις.

Το παρόν και το μέλλον της θεραπείας

Έχουν δοκιμαστεί πολλές φαρμακευτικές ουσίες μέχρι σήμερα για την αντιμετώπιση της άνοιας, αλλά έχουν έγκριση  μόνο 4 φάρμακα για την συμπτωματική αντιμετώπιση της νόσου. Τα φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς χολινεστερασών επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, ιδίως εάν χορηγηθούν στα αρχικά στάδια και εξασφαλίζουν καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.

Ένα σημαντικό πρόβλημα που παρουσιάζεται στην ιατρική κλινική πρακτική είναι ότι ασθενείς παρουσιάζουν χαμηλή συμμόρφωση στην αγωγή τους. Το πρόβλημα αυτό είναι εντονότερο σε ασθενείς με προβλήματα  μνήμης. Τελευταία εξέλιξη στην αντιμετώπιση της νόσου είναι το διασπειρόμενο στο στόμα δισκίο το οποίο εξαιτίας της ευκολίας στη χρήση του, βελτιώνει τη συμμόρφωση του ασθενή και του επιτρέπει να ακολουθήσει ευκολότερα την αγωγή του. Μελλοντικά αναμένονται θεραπείες που θα αλλάζουν την πορεία της νόσου ή ακόμη και θα τη θεραπεύουν: τα βλαστοκύτταρα, τα εμβόλια, η γενετική θεραπευτική υπόσχονται μοναδικές αλλαγές στη θεραπευτική των ανοιών σήμερα.

Κέντρα ημέρας των Εταιρειών της νόσου Alzheimer

Στα Κέντρα Ημέρας λαμβάνουν χώρα οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, δηλαδή προγράμματα που έχουν ως στόχο την εξάσκηση του νου μέσα από δομημένες ασκήσεις που βιώνονται ευχάριστα από τους συμμετέχοντες. Τέτοιου είδους ασκήσεις έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να διατηρήσουν τον ασθενή σταθερό αλλά και να βελτιώσουν τις νοητικές και λειτουργικές του ικανότητες. Η ενασχόληση με ευχάριστες αναμνήσεις, το πρόγραμμα προσανατολισμού στην επικαιρότητα, η γυμναστική, ο χορός, οι ασκήσεις στον υπολογιστή και μαθήματα πληροφορικής είναι μερικά από τα προγράμματα που εφαρμόζονται σήμερα στις Μονάδες Άνοιας.

Κέντρα ημέρας λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, στο Βόλο, στα Χανιά, τη Λάρισα και την Ξάνθη (περισσότερες πληροφορίες www.alzheimer-hellas.gr).

Της καθηγήτριας Νευρολογίας και προέδρου της Ελληνικής Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer κυρίας Μάγδας Τσολάκη