ΣτΕ: Μη νόμιμα τα διατάγματα της κυβέρνησης για τις οργανικές θέσεις στην αποκεντρωμένη διοίκηση

Τρεις υπουργοί δεν μπόρεσαν να συντάξουν σύμφωνα με το γράμμα του νόμου και με πληρότητα τα Προεδρικά Διατάγματα για τους οργανισμούς των 7 αποκεντρωμένων διοικήσεων της χώρας, με αποτέλεσμα το Συμβούλιο της Επικρατείας να τα επιστρέψει στους καθ΄ ύλην αρμόδιους υπουργούς, ως παράνομα λόγω των σημαντικών ελλείψεων και αντιφάσεων που είχαν.

Πλέον όμως των ελλείψεων σε ανθρώπινο επιστημονικό προσωπικό που έχουν τα συναρμόδια υπουργεία και ειδικά αυτό των Εσωτερικών, χάθηκε από τη Κυβέρνηση η ευκαιρία υλοποίηση των προεκλογικών εξαγγελιών της για την ένταξη εκατοντάδων χιλιάδων, προσωποπαγών θέσεων προσωπικού, σε οργανικές θέσεις. Οι προσωποπαγείς αυτές θέσεις προέρχονται από τη λεγόμενη κινητικότητα. Δηλαδή από την κατάργηση δημοσίων υπηρεσιών (π.χ. Ελληνική Αγροφυλακή) και τη μεταφορά του προσωπικού τους σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών.

Ειδικότερα, ο υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γεώργιος Χουλιαράκης και η υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης Μαρία Ξενογιαννακοπούλου απέστειλαν στο Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας 7 σχέδια Προεδρικών Διαταγμάτων με 50 έως 60 άρθρα το καθένα, που αφορούσαν τους οργανισμούς των αποκεντρωμένων Διοικήσεων: 1) Αττικής, 2) Θεσσαλίας -Στερεάς Ελλάδας, 3) Ηπείρου -Δυτικής Μακεδονίας, 4) Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, 5) Μακεδονίας – Θράκης, 6) Αιγαίου και 7) Κρήτης.

Ενδεικτικό της προχειρότητας λειτουργίας της Δημόσιας διοίκησης είναι ότι τα σχέδια αυτά των οργανισμών των 7 αποκεντρωμένων διοικήσεων εγκρίθηκαν το περασμένο Δεκέμβριο από το κυβερνητικό συμβούλιο μεταρρύθμισης.

Τα 7 σχέδια διαταγμάτων που στάλθηκαν στο ΣτΕ συντάχθηκαν σύμφωνα με τους νόμους 4178/2013, 4024/2011 και 3852/2010 στο πλαίσιο του προγράμματος «Καλλικράτης», ενώ παράλληλα τα σχέδια διαταγμάτων προέβλεπαν την κατάργηση των ισχυόντων Προεδρικών Διαταγμάτων του 2010, που αφορούσαν τους παλαιούς οργανισμούς των αποκεντρωμένων διοικήσεων.

Σε κάθε μία από τις 7 αποκεντρωμένες διοικήσεις προΐσταται γενικός γραμματέας, ενώ η κάθε αποκεντρωμένη διοίκηση ασκεί τις αρμοδιότητες των περιφερειών της.

Οι επίμαχοι οργανισμοί της αποκεντρωμένης διοίκησης, μεταξύ των άλλων, καθορίζουν τη διάρθρωση των υπηρεσιών τους σε οργανικές μονάδες, κατά κλάδους και κατά κατηγορίες, ενώ κατανέμουν το προσωπικό τους κατά κατηγορίες, κλάδους και ειδικότητες. Παράλληλα, συστήνουν και καταργούν θέσεις προσωπικού, μεταφέρουν θέσεις προσωπικού, ενώ καταργούν ή συγχωνεύουν τις υπηρεσίες τους, κ.λπ.

Μάλιστα, με τους οργανισμούς προβλέπεται η μετατροπή εκατοντάδων χιλιάδων προσωποπαγών θέσεων προσωπικού, μόνιμου και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου των αποκεντρωμένων διοικήσεων, σε ισάριθμές και αντίστοιχες οργανικές θέσεις των αντίστοιχων κλάδων.

Υπενθυμίζεται ότι οι προσωποπαγείς θέσεις συνιστώνται με το διορισμό κάποιου προσώπου, σε περίπτωση που δεν υπάρχουν κενές πάγιες οργανικές θέσεις ή όταν το προβλέπουν ειδικές νομοθετικές διατάξεις.

Οι διορισθέντες σε προσωποπαγείς θέσεις δεν διαφέρουν σε τίποτα από τους συναδέλφους τους που καταλαμβάνουν πάγιες θέσεις.
Όμως, υπάρχει μια διάκριση η οποία είναι ότι εάν η θέση που θα καταληφθεί ανήκει στις μόνιμες θέσεις ή στις θέσεις ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου. Και αυτό γιατί, οι αορίστου χρόνου έχουν ασφάλιση (ΙΚΑ, κ.λπ.), αλλά δεν έχουν βαθμούς, έχουν διαφορετικά μισθολογικά κλιμάκια και δεν μπορούν να καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης.

Η προσωποπαγής θέση μπορεί να συσταθεί είτε με νόμο είτε με υπουργική απόφαση.

Νομικά αξεπέραστα προβλήματα

Παράλληλα, νομικά αξεπέραστα προβλήματα είδαν οι σύμβουλοι Επικρατείας στη προβλεπόμενη με τα διατάγματα σύσταση «Ειδικής Γραμματείας Ιθαγένειας», αλλά και στον τρόπο διόρθωσης και λειτουργίας των «Διευθύνσεων Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών».

Ειδικότερα, το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ (με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Αθανάσιο Ράντο και εισηγητή τον πάρεδρο Χρίστο Παπανικολάου) με μια σειρά γνωμοδοτήσεών του επέστρεψε τα 7 σχέδια Προεδρικών Διαταγμάτων στο υπουργείο Εσωτερικών ως μη νόμιμα λόγω των σοβαρών ελλείψεων τους.

Αναλυτικότερα, το ΣτΕ ως προς την «Ειδική Γραμματεία Ιθαγένειας» έκρινε μεν συνταγματική και νόμιμη τη μετατροπή των προσωποπαγών θέσεων σε ισάριθμές και αντίστοιχες οργανικές θέσεις των αντίστοιχων κλάδων, αλλά επισημαίνει ότι οι σχετικές διατάξεις των σχεδίων διαταγμάτων «είτε καθίστανται άνευ αντικειμένου» γιατί έχει επέλθει νομοθετική ρύθμιση με το νόμο 4555/2018, είτε «στηρίζονται πλέον σε μη ισχύουσα νομική και πραγματική κατάσταση».

Κατά συνέπεια, σημειώνουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, οι διατάξεις αυτές χρήζουν «εξ΄ υπαρχής διόρθωση και αναμόρφωση» με αποτέλεσμα να μη μπορεί το διάταγμα να προωθηθεί προς έκδοση.

Διεύθυνση Δασών

Αναφορικά με τις «Διευθύνσεις Συντονισμού και Επιθεωρήσεις Δασών», το ΣτΕ υπογραμμίζει ότι η διάρθρωση και καταγραφή των αρμοδιοτήτων των δασικών υπηρεσιών των αποκεντρωμένων διοικήσεων, «δεν μπορεί να θεωρηθεί πλήρης και σαφής, εφόσον οι οργανισμοί περιορίζονται στη γενική και αόριστη παραπομπή στις ήδη υφιστάμενες οργανικές μονάδες δυνάμει των διατάξεων, των ήδη αντικαθιστάμενων και καταργούμενων οργανισμών, χωρίς νέα ειδική περιγραφή τους, αλλά και με σαφή, ενίοτε, καθ΄ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα».

Εξάλλου, συνεχίζουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, οι αρμόδιοι υπουργοί «δεν έχουν καταλήξει σε σαφές οργανωτικό σχήμα ως προς τις δασικές υπηρεσίες και ως εκ τούτου η ρύθμιση είναι ατελής και χρήζει συμπλήρωσης, με την αποτύπωση της πλήρους διάρθρωσης των οργανικών μονάδων και την απαρίθμηση των αρμοδιοτήτων τους».