Θρίλερ με το θησαυρό του …μακαρίτη

Ένα χωριό ζητά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από την Αρχιεπισκοπή και την Εθνική τράπεζα ως πραγματικός κληρονόμος μιας αμύθητης περιουσίας! Μοιάζει περισσότερο με παραμύθι παρά με πραγματική διαμάχη, κρύβει πίσω του την … σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και «πνίγεται» στο μυστήριο, καθώς παραμένει άγνωστο το ακριβές μέγεθος της κληρονομιάς, αλλά και το πώς την απέκτησε ο άνθρωπος που συνέταξε τη διαθήκη.

Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας, ένας Έλληνας που έζησε για χρόνια στην Αμερική και απέκτησε τεράστια περιουσία τόσο στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, όσο και την Αθήνα. Ο Σπυρίδων Μπάλιας, στη διαθήκη που συνέταξε λίγους μήνες πριν πεθάνει, άφησε το μεγαλύτερο κομμάτι της περιουσίας του, στους κατοίκους του χωριού όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Πρόκειται για το Πήλιουρι της βορείου Ηπείρου, ένα μικρό χωριό κοντά στη Χειμάρα με το μοναδικό όρο οι κάτοικοι να αποκτήσουν το «θησαυρό» όταν η περιοχή ελευθερωθεί από τους Αλβανούς ή αποκτήσει οποιαδήποτε αυτονομία. Ο όρος αυτός είναι και το κλειδί στην υπόθεση καθώς η μία πλευρά θεωρεί πως η ευρύτερη περιοχή της Χειμάρας ανήκει στην Αλβανία και άρα, δεν έχει ανεξαρτητοποιηθεί ενώ η άλλη ερμηνεύει το κομμάτι «αυτονομία» παραθέτοντας το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή δεν έχει σχέση με το καθεστώς Χότζα και πλέον οι κάτοικοι μπορούν να έχουν τα δικά τους σχολεία και ορθόδοξες εκκλησίες. 

Πόλεμος

Όταν στις αρχές του περασμένου αιώνα, ένα φτωχόπαιδο από τη βόρεια Ήπειρο, έφευγε με ένα καράβι για την Αμερική, δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί πως 100 χρόνια αργότερα, εκκλησία, δημόσιο και ένα ολόκληρο χωρίο θα πάλευαν για το ποιος θα πάρει την τεράστια περιουσία που θα άφηνε. Το 1964, συνταξιούχος πλέον ο Σπυρίδων Μπάλιας, μένει με τη σύζυγο του στο Χαλάνδρι και αρχίζει σιγά, σιγά να συνειδητοποιεί ότι φτάνει το τέλος της ζωή του. Έτσι, αποφασίζει να φτιάξει τη διαθήκη του προκειμένου να μοιράσει την τεράστια περιουσία του. Στις 28 Νοεμβρίου του ίδιου μήνα, πηγαίνει στο συμβολαιογράφο Χρήστο Καρζή, στην οδό Ακαδημίας και συντάσσει τη διαθήκη του. Αφού αφήνει το πολυτελές σπίτι στο Χαλάνδρι και 3000 δραχμές στη σύζυγο του προχωρά και στις άλλες του επιθυμίες. Σύμφωνα με τη διαθήκη του «Η υπόλοιπος περιουσία μου, κινητή και ακίνητος, ορίζω όπως αποτελέσει νομικό πρόσωπο υπό τον τίτλο «Κληροδότημα Σπύρου Μπάλια» την διαχείριση του οποίου αναθέτω στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε η οποία θα εισπράττει τα εισοδήματα από μισθώματα τόκους και τοκομερίδια τα οποία και θα καταθέτει σε έντοκο ειδικό λογαριασμό. Από τα εισοδήματα αυτά θα καταβάλλει μηνιαίως 3000 δραχμές στη σύζυγο μου Βιργινία Μπάλια. Το υπόλοιπο ποσό θα χρησιμοποιηθεί για να σπουδάσουν παιδιά που αρίστευσαν στο γυμνάσιο και κατάγονται από το Πήλιουρι Χειμάρας και αν δεν υπάρχουν από το Πήλιουρι, μαθητές που αρίστευσαν από τη Χειμάρα. Εάν ο Θεός βοηθήσει και ελευθερωθεί η πατρίδα μου Χειμάρα, τότε ορίζω τα παιδιά που θα γεννηθούν από αυτές της περιοχές να λαμβάνουν κάθε μήνα ποσό που δεν θα ξεπερνά τις 2000 δραχμές. Η επιτροπή η οποία θα εκλέγει τους νέους που θα δικαιούνται να σπουδάσουν, θα αποτελείται από τον εκάστοτε αρχιεπίσκοπο Αθηνών, από εκάστοτε κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και τον εκάστοτε πρόεδρο του Συλλόγου Βορειοηπειρωτών». Λίγες γραμμές παρακάτω, αφού πρώτα αναφερθεί σε κάποια χρηματικά ποσά που αφήνει σε δικούς του ανθρώπους τονίζει τα εξής «Στο χωριό μου Πήλιουρι αφήνω την περιουσία μου που βρίσκεται στην Αμερική σε μετρητά, χρεόγραφα και ομόλογα. Αυτά, θα κατατεθούν στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε, σε ειδικό έντοκο λογαριασμό και θα δοθούν στο χωριό μου, όταν ελευθερωθεί από τους Αλβανούς ή αποκτήσει η περιοχή οιαδήποτε αυτονομία. Με τα χρήματα αυτά, θέλω να εγερθεί σχολείο και εκκλησία και τα υπόλοιπα να χρησιμοποιηθούν για κοινωφελείς σκοπούς». Μερικούς μήνες αργότερα και συγκεκριμένα στις 8 Ιουλίου του 1965, ο Σπυρίδων Μπάλιας πεθαίνει στο σπίτι του στο Χαλάνδρι. Εκτός από τη σύζυγο του που και αυτή απεβίωσε λίγα χρόνια αργότερα, δεν είχε παιδιά ή άλλους κοντινούς συγγενείς. Έτσι, σύμφωνα με τη διαθήκη του, η περιουσία περνά στο ίδρυμα στο οποίο προεδρεύει ο εκάστοτε αρχιεπίσκοπος Αθηνών και θα την διαχειρίζεται η Εθνική Τράπεζα. Αυτό έγινε γιατί την εποχή εκείνη στη βόρεια Ήπειρο, όχι μόνο δεν υπήρχε ανεξαρτησία, αλλά το καθεστώς Χότζα καταπατούσε τα ανθρώπινα δικαιώματα των βορειοηπειρωτών. Τα χρόνια περνούν και στις αρχές του 21^ου αιώνα, οι κάτοικοι του χωριού Πήλιουρι αρχίζουν να ψάχνουν και πάλι την υπόθεση. «Στο Πήλιουρι, έχουμε συστήσει ίδρυμα με το όνομα του Σπυρίδωνος Μπάλια και είμαστε επιτροπή ελεγμένη από το χωριό. Πρόεδρος είμαι εγώ και έχει άλλα οκτώ μέλη. Από εδώ και πέρα, εμείς θα ζητήσουμε αυτά που μας άφησε, κινώντας νομικές διαδικασίες» αναφέρει ο πρόεδρος της επιτροπής κ. Βασίλειος Λάππας και συμπληρώνει «Ακόμη δεν έχουμε μάθει το ύψος της περιουσίας του ανθρώπου μας. Πήγαμε παντού και όμως κανένας δεν μας λέει. Είναι όμως αμύθητη. Ο άνθρωπος από το 1965 που τα άφησε στην Εθνική τράπεζα μόνο με τους τόκους που μπαίνουν θα έχουν ανέβει πολύ. Είναι τεράστιο ποσό. Στη διαθήκη δεν γράφονται ποσά…».

Η ερμηνεία της διαθήκης

Πριν τρία χρόνια, η επιτροπή από το χωρίο έφθασε μέχρι το κατώφλι του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου προκειμένου να ζητήσουν τη βοήθεια του χωρίς όμως αποτέλεσμα. «Πήγαμε και στο γραφείο του προέδρου των βορειοηπειρωτών ο οποίος όμως δεν μας δέχτηκε και έτσι αναγκαστήκαμε να κινηθούμε δικαστικά με βάση τα στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει. Ο πρόεδρος του συγκεκριμένου Συλλόγου Ηλίας Ηλιού, κατέθεσε στο δικαστήριο και ερμήνευσε τη διαθήκη υποστηρίζοντας πως όχι μόνο δεν έχει ελευθερωθεί η βόρεια Ήπειρος αλλά και πως δεν υπάρχει οποιαδήποτε μορφή ανεξαρτησίας. Μάλιστα, προσέθεσε πως «Αν τα χρήματα που βρίσκονται στην Εθνική τράπεζα, δοθούν στο Δήμο Χειμάρας, ουσιαστικά θα τα διαχειρίζεται η Αλβανική κυβέρνηση ως προϊσταμένη αρχή. Θα ήταν προφανώς τεράστιο σφάλμα να δοθούν τα χρήματα στην Αλβανική κυβέρνηση να τα διαχειρίζεται. Πράξη αντίθετη με τη βούληση του Σπυρίδωνος Μπάλια που επιθυμούσε την ελευθερία της πατρίδας του έστω και με καθεστώς αυτονομίας». Βέβαια, η άλλη πλευρά πιστεύει πως τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Το 2002 που ξεκίνησαν τα πρώτα δικαστήρια μέχρι και σήμερα, δεν έχει βρεθεί άκρη, ενώ οι κάτοικοι του χωριού επισκέφθηκαν και το νέο αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμο ο οποίος δεσμεύθηκε πως θα εξετάσει το ζήτημα για να βρεθεί η λύση.

Η ιστορία του αμύθητου θησαυρού 

Ο Σπυρίδων Μπάλιας, υπήρξε άνθρωπος χαμηλών τόνων που ποτέ δεν έκανε επίδειξη της δύναμης του με αποτέλεσμα σήμερα, ελάχιστα να είναι γνωστά για τη ζωή και την περιουσία του. Το σίγουρο είναι πως ήταν αξιωματικός του αμερικανικού στρατού και πήρε μέρος σε πολλές αποστολές. Στην Αμερική, παντρεύτηκε την Ελληνίδα Βιργινία Τσιπλάκου με την οποία έζησαν πολλά χρόνια μαζί όμως δεν κατάφεραν να αποκτήσουν παιδιά. Παρόλα αυτά κατάφερε να φτιάξει τεράστια περιουσία, τόσο στη γη της επαγγελίας όσο και την Αθήνα. Εκτός από λογαριασμούς με τεράστια ποσά, μετοχές και ομόλογα, απέκτησε και τεράστια ακίνητη περιουσία και στις δύο «πατρίδες» του. Μόνο το σπίτι στο Χαλάνδρι, όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του αξίζει σήμερα πολλά εκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, διαθέτει πολλά γραφεία και διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας όπως επίσης και στην Αμερική. «Ζητήσαμε από την Εθνική Τράπεζα που διαχειρίζεται την περιουσία να μας πει τι ακριβώς περιλαμβάνει αυτή. Όμως βρήκαμε πόρτες κλειστές… Όχι μόνο δεν μας είπαν τα ποσά αλλά δεν γνωρίζουμε ποιοι και πως τα διαχειρίστηκαν όλα αυτά τα χρόνια» τονίζει ο κ. Βασίλειος Λάππας και προσθέτει «Από τις πληροφορίες και τα στοιχεία που καταφέραμε να συγκεντρώσουμε, με πολλή μεγάλη δυσκολία, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι πως η περιουσία του ανθρώπου μας είναι πραγματικά αμύθητη. Ελπίζουμε σε λίγες ημέρες που ξεκινά το δικαστήριο όλα να ξεκαθαρίσουν, να αποκαλυφθεί το ακριβές μέγεθος του «θησαυρού» και να αποδοθεί σε εμάς όπως άλλωστε επιθυμούσε και ο Σπυρίδων Μπάλιας.

Η νομική άποψη

Ο κ. Αθανάσιος Τάρτης, δικηγόρος της κοινότητας τονίζει «Πρόκειται για εσφαλμένη ερμηνεία της διαθήκης, καθότι το καθεστώς της Αλβανίας την ημέρα του θανάτου του Σπυρίδωνος Μπάλια, με το σημερινό καθεστώς, δεν έχει καμία σχέση. Τα νέα δεδομένα είναι ότι πλέον η Αλβανία, βρίσκεται στο ΝΑΤΟ και παράλληλα με το ένα πόδι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάτι που ουσιαστικά σημαίνει κατάργηση των συνόρων. Θεωρώ πλέον δεδομένο πως αν όχι τα ελληνικά δικαστήρια, σίγουρα τα ευρωπαϊκά θα δώσουν σωστή ερμηνεία στη διαθήκη και θα αποδώσουν την περιουσία στους πραγματικούς δικαιούχους που είναι η κοινότητα Πηλιουρίου. Επίσης, υπάρχει ζήτημα για εμάς για το ποιοι και πως διαχειρίστηκαν την περιουσία τόσα χρόνια, που επενδύθηκαν τα χρήματα, τα έσοδα δηλαδή από την διαχείριση της περιουσίας. Με απλά λόγια δηλαδή, αν υπήρχε σωστή διαχείριση της τεράστιας αυτής περιουσίας».