ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: O ομογενής γιατρός που παρασκεύασε το πρώτο εμβόλιο κατά του καρκίνου των λεμφαδένων

Μπορεί μία νίκη κατά του καρκίνου να έχει σφραγίδα ελληνική; Το πρώτο «εξατομικευμένο» εμβόλιο για την αντιμετώπιση του καρκίνου των λεμφαδένων αποδεικνύει πως ναι, μπορεί. Ο Dr Αγγελος Στεργίου, γιατρός, κλινικός ερευνητής και διευθυντής αμερικανικής εταιρίας, που παρασκεύασε το πρώτο θεραπευτικό εμβόλιο για το λέμφωμα Νon -Hodgkin, για μια από τις πιο δύσκολες μορφές καρκίνου, παρουσιάζει στο protothema.gr  όλα όσα αφορούν το νέο «όπλο» της επάρατου νόσου. Εχοντας προσωπική εμπειρία από τον σκληρό και πολλές φορές άνισο πόλεμο με τον καρκίνο, ο ερευνητής ζητεί από τους ασθενείς να έχουν «υπομονή, πίστη και αισιοδοξία».

-Ποιους ασθενείς αφορά το εμβόλιό σας;

Είναι θεραπευτικό εμβόλιο για τον καρκίνο των λεμφαδένων, που δυστυχώς εμφανίζεται με πολλές μορφές, πλήττοντας διάφορα σημεία του λεμφικού συστήματος. Το συγκεκριμένο εμβόλιο ενδείκνυται για τους ασθενείς που νοσούν από το Β-κύτταρο λέμφωμα Νon- Hodgkin. Περί τα 150.000 νέα κρούσματα λεμφώματος Non- Hodgkin καταγράφονται κάθε χρόνο μόνον στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Μπορεί επίσης το εμβόλιο να χορηγηθεί σε κάποιες μορφές λευχαιμίας, αλλά αυτό αποτελεί αντικείμενο νέων ερευνών.

-Πότε εκτιμάτε ότι θα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο;

Σε λίγες εβδομάδες πρόκειται να κατατεθεί αίτηση για κυκλοφορία στους αρμόδιους οργανισμούς, FDA και ΕΜΕΑ (πρόκειται για τον Αμερικανικό και Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, αντιστοίχως). Από τη στιγμή που θα δοθεί η έγκριση, το εμβόλιο θα μπορεί να διατεθεί.

-Υπάρχει σήμερα ανάλογη θεραπεία για τον καρκίνο;

Οχι, εξ’ όσων γνωρίζω δεν υπάρχει παρεμφερές φαρμακευτικό σκεύασμα του οποίου η θεραπευτική δράση να έχει αποδειχτεί με ολοκληρωμένη κλινική μελέτη. Εφόσον εγκριθεί, θα είναι το πρώτο αντικαρκινικό εμβόλιο παγκοσμίως.

-Τι μπορεί να κάνει ένας ασθενής με καρκίνο από τη στιγμή που θα εγκριθεί το εμβόλιο;

Ο ασθενής που πάσχει από Non -Hodgkin λέμφωμα πρέπει να απευθυνθεί πρωτίστως στον γιατρό του. Εκείνος θα λάβει και θα μας αποστείλει δείγμα βιοψίας από το οποίο θα παρασκευαστεί το «ατομικό» εμβόλιο, ένα σκεύασμα ειδικά για το ανοσοποιητικό σύστημα του συγκεκριμένου ασθενή. Η διαδικασία παρασκευής διαρκεί 3 με 4 μήνες. Στο μεταξύ εκείνος θα υποβάλλεται στη χημειοθεραπεία που έχουν υποδείξει οι γιατροί που τον παρακολουθούν.

-Ποιο θα είναι το κόστος;

Δεν μπορούμε να μιλήσουμε ακόμη με ακριβή ποσά, αλλά σε κάθε περίπτωση έχουμε εκτιμήσει ότι το κόστος του εμβολίου θα είναι μικρότερο από το συνολικό κόστος που έχουν οι συμβατικές χημειοθεραπείες και άλλες απαραίτητες θεραπείες στις οποίες υποβάλλεται σήμερα ένας καρκινοπαθής.

-Τι θα λέγατε εσείς ως γιατρός σε όσους πάσχουν από καρκίνο και «επενδύουν» σ’ αυτό το εμβόλιο;

Ως διευθυντής κλινικών μελετών θα τους έλεγα ότι το εμβόλιο αναμένεται να εφαρμοστεί σε πολλές και ποικίλες κακοήθειες του λεμφικού συστήματος πέρα από το Νon-Hodgkin λέμφωμα. Ως γιατρός και ως άνθρωπος -που μάλιστα έχω βιώσει δύσκολες στιγμές όταν ο καρκίνος «έπληξε» πολύ δικό μου άνθρωπο- θα έλεγα στους ασθενείς να έχουν υπομονή, πίστη και αισιοδοξία, είναι δυνατά όπλα κατά του καρκίνου. Επίσης να έχουν εμπιστοσύνη στους θεράποντες ιατρούς τους και στις ερευνητικές ομάδες που δίνουμε μάχη για να βοηθήσουμε την ανθρωπότητα.

-Το εμβόλιο αυτό είναι ένα ακόμη «όπλο» στον πόλεμο κατά του καρκίνου. Επιπλέον έχει σφραγίδα ελληνική. Αισθάνεστε… διπλά υπερήφανος γι\ αυτό;

Αναμφισβήτητα. Είναι και τα δύο σημαντικά επιτεύγματα. Αλλά πρέπει να ξέρετε ότι Ελληνες βρίσκονται πίσω από πολλές επιστημονικές προσπάθειες, και στο μέλλον θα τους… βρίσκουμε μπροστά μας. Στη συγκεκριμένη έρευνα, λόγου χάρη, η ελληνική ομογένεια παρείχε μεγάλη οικονομική στήριξη, που δεν είναι προφανής, αλλά χωρίς αυτήν δεν θα προχωρούσαμε.

Τα αποτελέσματα της μελέτης

Η ολοκλήρωση της διπλής-τυφλής έρευνας με δείγμα 234 καρκινοπαθείς (λέγεται έτσι διότι στα 2/3 των ασθενών χορηγήθηκε το εμβόλιο και στους άλλους εικονικό σκεύασμα, αλλά κι επειδή ούτε οι γιατροί ούτε οι ασθενείς γνώριζαν σε ποιον ασθενή χορηγήθηκε κάθε σκεύασμα) έδειξε ότι για την πλειονότητα των ασθενών που έλαβαν το εμβόλιο, παρατάθηκε έως και 60% ο χρόνος κλινικής ύφεσης, δηλαδή το διάστημα μη υποτροπής του καρκίνου. Μ’ άλλα λόγια, οι ασθενείς αυτοί παραμένουν χωρίς μεταστάσεις οκτώ χρόνια (τόσο διήρκεσε η τρίτη φάση) μετά τη θεραπεία με το εμβόλιο. Αντιθέτως, σχεδόν όλοι οι ασθενείς  που έλαβαν το placebo σκεύασμα παρουσίασαν μεταστάσεις. Αυτό που επισημαίνουν οι ερευνητές είναι ότι τα ούτως ή άλλως ενθαρρυντικά αποτελέσματα προέκυψαν χωρίς να γίνει αναμνηστική δόση του εμβολίου, και εκτιμούν ότι στην πράξη πλέον με τη διάθεση του εμβολίου και την επανάληψή του τα ποσοστά των ασθενών που θα «κρατούν» σε ύφεση τον καρκίνο θα είναι ολοένα πιο μεγάλα. Και αυτό στην πράξη θα μεταφράζεται σε  χρόνο ζωής, πολύτιμο κι ανεκτίμητο. Δώρο ζωής…

Το επίτευγμα των ερευνητών

Το εμβόλιο δημιουργείται ξεχωριστά για κάθε ασθενή, καθώς τα καρκινικά κύτταρα έχουν διαφορετική δομή. Η παρασκευή του προϋποθέτει τη λήψη δείγματος βιοψίας, δηλαδή λεμφαδένων, από τον ασθενή. Στο εργαστήριο οι ειδικοί απομονώνουν τις επιφανειακές πρωτεΐνες από τα καρκινικά κύτταρα και παρασκευάζουν το εξατομικευμένο εμβόλιο, διαδικασία που διαρκεί 3-4 μήνες. Στο διάστημα αυτό ο ασθενής υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία, διότι η επέλαση του «εχθρού» φυσικά δεν σταματά ούτε λεπτό. Αυτό που επιτυγχάνει το εμβόλιο όταν χορηγείται στον ασθενή είναι να ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό του σύστημα, ώστε αυτό μπορεί να αναγνωρίζει και να αποβάλλει τα καρκινικά κύτταρα, αφήνοντας όμως ανέπαφα τα υγιή κύτταρα. Ο ασθενής συνήθως χρειάζεται να λάβει 5 δόσεις του εμβολίου σε διάστημα έξι μηνών, μετά τη χημειοθεραπεία.