Σε ποιες τροποποιήσεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας διαφωνούν οι δικηγόροι - Τι προβλέπουν αυτές

Τις αντιδράσεις του δικηγορικού κόσμου έχουν προκαλέσει τρεις τροποποιήσεις του υπουργείου Δικαιοσύνης οι οποίες επέρχονται στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (νόμος 4620/2019).

Ειδικότερα, σε νομοσχέδιο με το οποίο ενσωματώνεται η οδηγία 2019/713 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για «την καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας μέσων πληρωμής πλην των μετρητών και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2001/413/ΔΕΥ του Συμβουλίου» κ.λπ., επέρχονται - με στο κεφάλαιο Ε' που αφορά την επιτάχυνση απονομής της Δικαιοσύνης- τρεις τροποποιήσεις στον ΚΠΔ που αφορούν:

1) τον μέγιστο αριθμό αναβολών που μπορεί να αιτηθούν οι δικηγόροι,

2) την αύξηση των προστίμων σε όσους καλούνται ως μάρτυρες και δεν εμφανίζονται (λιπομαρτυρία) και

3) την απόρριψη της έγκλησης (αρχειοθέτηση).

Η τροποποίηση του άρθρου 349 του ΚΠΔ με την οποία περιορίζονται το δικαίωμα αναβολής της συζήτησης για λόγους που αφορούν στο πρόσωπο πληρεξουσίου δικηγόρου, έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της συντονιστικής επιτροπής της Ολομέλειας των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, η οποία ζητεί την άμεση απόσυρση της επίμαχης διάταξης.

Το Πρώτο Θέμα καταγράφει διεξοδικά τον ισχύον σήμερα νομοθετικό καθεστώς επί των 3 αυτών αλλαγών που επιχειρούνται, όπως και τις τροποποιήσεις που προβλέπει το επίμαχο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Τροποποίηση του άρθρου 349 ΚΠΔ

Με το άρθρο 41 του νομοσχεδίου, επέρχονται τροποποιήσεις στο άρθρο 349 του ΚΠΔ που αφορά τον αριθμό των αναβολών που μπορούν να δοθούν μετά από αίτημα των δικηγόρων.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση για την απόδειξη σοβαρού λόγου υγείας αναβολής της δίκης που αιτήθηκε δικηγόρος το σχετικό πιστοποιητικό πρέπει να προέρχεται από Δημόσιο φορέα ή αν πρόκειται για πιστοποιητικό νοσηλείας από ιδιωτικό θεραπευτήριο. Αντίθετα, δεν αρκεί η γνωμάτευση ιδιώτη ιατρού.

Πέρα από όλα αυτά, το δικαστήριο δύναται, να ερευνήσει με κάθε πρόσφορο μέτρο την βασιμότητα του λόγου αναβολής.

Επίσης, προβλέπεται ρητά, ότι η χορηγηθείσα αναβολή δεν δύναται να υπερβεί τους 3 μήνες και προηγείται η δυνατότητα διακοπής της δίκης, η οποία και αιτιολογείται ειδικά και εμπεριστατωμένα στην απόφαση για ποιον λόγο δεν ήταν εφικτή.

Ακόμη, προστίθεται ρητή πρόβλεψη για την περίπτωση που το αίτημα της αναβολής συνίσταται σε κώλυμα συνηγόρου υπεράσπισης ή υποστήριξης της κατηγορίας λόγω συμμετοχής του σε άλλη δίκη ή διαδικασία.

Στην περίπτωση αυτή, το αίτημα μπορεί να προβληθεί για μία μόνο φορά, από κάθε διάδικο και πρέπει να αποδεικνύεται με την προσκόμιση κάθε νομιμοποιητικού, διαδικαστικού ή άλλου εγγράφου (π.χ. εξουσιοδότηση προς το συνήγορο απόντος διαδίκου ) από το οποίο να αποδεικνύεται πλήρως ο λόγος αναβολής.

Η νέα διάταξη άρθρου 349 ΚΠΔ

Τελικά, το άρθρο 349 ΚΠΔ (αναβολή της δίκης) σύμφωνα με επίμαχο νομοσχέδιο διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 349

Αναβολή της δίκης

1. Το δικαστήριο μπορεί, μετά από πρόταση του εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως, να διατάξει την αναβολή της δίκης για λόγους ανώτερης βίας, με αίτημα δε κάποιου από τους διαδίκους, για σοβαρούς λόγους υγείας ή λόγους ανώτερης βίας. Το σημαντικό αίτιο μπορεί να προβληθεί από οποιονδήποτε ακόμη και όταν αφορά το πρόσωπο του διορισμένου πληρεξουσίου δικηγόρου σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 340. Ο σοβαρός λόγος υγείας αποδεικνύεται με ιατρική πιστοποίηση δημοσίου φορέα ή πιστοποιητικό νοσηλείας από ιδιωτικό θεραπευτήριο και μπορεί να ελεγχθεί με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο από το δικαστήριο.

2. Το δικαστήριο πριν διατάξει την αναβολή, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί τους τρεις (3) μήνες, υποχρεούται να διερευνήσει τη δυνατότητα διακοπής της δίκης. Η απόφαση που δέχεται τους λόγους αναβολής πρέπει να έχει ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η οποία πρέπει να αναφέρει, ότι ο λόγος της αναβολής δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με διακοπή της δίκης.

2Α. Ο λόγος της αναβολής, ο οποίος συνίσταται σε κώλυμα του συνηγόρου υπεράσπισης ή υποστήριξης της κατηγορίας λόγω συμμετοχής του σε άλλη δίκη ή διαδικασία, μπορεί να προβληθεί μόνο μία (1) φορά και αυτός που προβάλλει το κώλυμα προσκομίζει υποχρεωτικά στο δικαστήριο κάθε νομιμοποιητικό, διαδικαστικό ή άλλο έγγραφο, με το οποίο αποδεικνύεται πλήρως, ο λόγος της αναβολής.

3. Η αναβολή γίνεται σε ρητή δικάσιμο, την οποία το δικαστήριο ανακοινώνει στους παρόντες διαδίκους, μάρτυρες και πραγματογνώμονες και σε αυτήν κλητεύονται μόνο οι απόντες. Αν ο λόγος αναβολής αναγγέλθηκε από συνήγορο ή άλλο πρόσωπο για λογαριασμό απόντος διαδίκου και η συζήτηση αναβλήθηκε σε ρητή δικάσιμο, η περί αναβολής απόφαση επέχει θέση κλητεύσεώς του.

4. Η αποχή των δικηγόρων αποτελεί λόγο ανώτερης βίας για την αναβολή».

Η ισχύουσα σήμερα διάταξη του άρθρου 349 ΚΠΔ

Σήμερα το άρθρο 349 ΚΠΔ, προβλέπει:

«1. Το δικαστήριο μπορεί, μετά από πρόταση του εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως, να διατάξει την αναβολή της δίκης για λόγους ανώτερης βίας, με αίτημα δε κάποιου από τους διαδίκους, για σοβαρούς λόγους υγείας ή λόγους ανώτερης βίας. Το σημαντικό αίτιο μπορεί να προβληθεί από οποιονδήποτε ακόμη και όταν αφορά το πρόσωπο του διορισμένου κατ’ άρθρο 340 παρ. 3 πληρεξουσίου δικηγόρου. Ο σοβαρός λόγος υγείας αποδεικνύεται με ιατρική πιστοποίηση.

2. Η απόφαση που δέχεται τους λόγους αναβολής πρέπει να έχει ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η οποία πρέπει να αναφέρει ότι ο λόγος της αναβολής δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με διακοπή της δίκης.

3. Η αναβολή γίνεται σε ρητή δικάσιμο, την οποία το δικαστήριο ανακοινώνει στους παρόντες διαδίκους, μάρτυρες και πραγματογνώμονες και σε αυτήν κλητεύονται μόνο οι απόντες. Αν ο λόγος αναβολής αναγγέλθηκε από συνήγορο ή άλλο πρόσωπο για λογαριασμό απόντος διαδίκου και η συζήτηση αναβλήθηκε σε ρητή δικάσιμο, η περί αναβολής απόφαση επέχει θέση κλητεύσεώς του.

4. Η αποχή των δικηγόρων αποτελεί λόγο ανώτερης βίας για την αναβολή».

Λιπομαρτυρία

Το δεύτερο άρθρο του εν λόγω νομοσχεδίου που τροποποιείται είναι αυτό του άρθρου 231 του ΚΠΔ που αναφέρεται στη λιπομαρτυρία (οι μάρτυρες που καλούνται στο ακροατήριο, κ.λπ. και δεν εμφανίζονται) και τα χρηματικά πρόστιμα που μπορεί να επιβληθούν και τα οποία με την επερχόμενη τροποποίηση αυξάνονται.

Με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο τα προβλεπόμενα πρόστιμα, κατά περίπτωση, κυμαίνονται από 40 έως 230 ευρώ, ενώ με τη νέα ρύθμιση κυμαίνονται από 100 έως 500 ευρώ.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου η αύξηση του ποσού των προστίμων των μαρτύρων, «οι οποίοι παρότι έχουν κληθεί νόμιμα δεν προσέρχονται, ως οφείλουν εκ του νόμου, για να καταθέσουν είτε στην προδικασία είτε στην κύρια διαδικασία με αποτέλεσμα η αδικαιολόγητη απουσία τους να λειτουργεί παρελκυστικά για την ποινική διαδικασία οδηγώντας σε αντίστοιχη αναβολή των υποθέσεων, προκειμένου να προσέλθουν».

Με το άρθρο 40 του νομοσχεδίου επέρχεται τροποποίηση στο άρθρο 231 του ΚΠΔ για τη λιπομαρτυρία στην ανάκριση ή στο ακροατήριο, το οποίο έχει ως εξής:

«1. Εκείνος που καλεί τον μάρτυρα, αν η κλήση είναι νόμιμη (άρθρο 213) και ο μάρτυρας δεν εμφανίζεται, εκδίδει εναντίον του ένταλμα βίαιης προσαγωγής. Αν αυτός που καλεί είναι εισαγγελέας, ανακριτής, ειρηνοδίκης ή πταισματοδίκης, μπορεί επιπλέον να καταδικάσει το μάρτυρα που δεν εμφανίστηκε από απείθεια την ορισμένη ημέρα σε πρόστιμο εκατό (100) έως τριακοσίων (300) ευρώ και στην πληρωμή των τελών. Στην ίδια ποινή υπόκειται και ο μάρτυρας που εμφανίστηκε, αρνείται όμως, χωρίς να υπάρχει νόμιμος λόγος, την μαρτυρία του ή τον όρκο της μαρτυρίας του, με την επιφύλαξη και της βαρύτερης ποινής κατά τον Ποινικό Κώδικα.

2. Αν κάποιος από τους μάρτυρες ή τους πραγματογνώμονες που κλητεύθηκε νόμιμα στο ακροατήριο δεν εμφανισθεί, καταδικάζεται από το δικαστήριο με πρόταση του εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως σε πρόστιμο διακοσίων (200) έως πεντακοσίων (500) ευρώ καθώς και στην πληρωμή των τελών της απόφασης, ανεξάρτητα από την αναβολή ή όχι της δίκης. Αν η απουσία του μάρτυρα ή πραγματογνώμονα, που καταδικάσθηκε κατά τον τρόπο αυτόν αποτελέσει λόγο αναβολής της δίκης, καταδικάζεται επί πλέον στις δαπάνες που προκλήθηκαν από την αναβολή και οι οποίες εκκαθαρίζονται και ορίζονται σ` αυτήν την απόφαση. Αν καταδικάστηκαν περισσότεροι, ο καθένας ενέχεται να πληρώσει εξ ολοκλήρου όλες τις δαπάνες».

Το ισχύον σήμερα άρθρο 231 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την λιπομαρτυρία έχει ως εξής:

1. Αν κάποιος από τους μάρτυρες ή τους πραγματογνώμονες που κλητεύθηκε νόμιμα στο ακροατήριο δεν εμφανιστεί, καταδικάζεται από το δικαστήριο με πρόταση του εισαγγελέα ή του δημόσιου κατήγορου ή και αυτεπαγγέλτως σε πρόστιμο σαράντα (40) έως ογδόντα πέντε (85) ευρώ, εάν κλητεύθηκε σε μονομελές δικαστήριο που δικάζει πλημμελήματα, πενήντα (50) έως εκατόν ογδόντα (180) ευρώ, εάν κλητεύθηκε σε πολυμελές δικαστήριο που δικάζει πλημμελήματα, ογδόντα πέντε (85) έως διακόσια τριάντα (230) ευρώ, εάν κλητεύθηκε σε άλλο δικαστήριο, ως και στην πληρωμή των τελών της αποφάσεως ανεξάρτητα από την αναβολή ή όχι της δίκης. Αν η απουσία του μάρ­τυρα ή πραγματογνώμονα, που καταδικάσθηκε κατά τον τρόπο αυτόν αποτελέσει λόγο αναβολής της δίκης, κατα­δικάζεται επιπλέον στις δαπάνες που προκλήθηκαν από την αναβολή και οι οποίες εκκαθαρίζονται και ορίζονται σ' αυτήν την απόφαση· αν καταδικάστηκαν περισσότεροι, ο καθένας ενέχεται να πληρώσει εξολοκλήρου όλες τις δα­πάνες.

2. Το δικαστήριο, αν πειστεί ότι ο μάρτυρας ή ο πραγματογνώμονας επίτηδες απουσίασε για να αναβληθεί ή να ματαιωθεί η εκδίκαση της υπόθεσης, τον καταδικάζει επιπλέον και στην ποινή για απείθεια που ορίζεται στον Ποινικό Κώδικα. Η διάταξη αυτής της παραγράφου δεν έχει εφαρμογή, αν πρόκειται για πταισματοδικεία.

3. Θεωρούνται λιπομάρτυρες και τιμωρούνται με τις ί­διες ποινές και οι μάρτυρες που, μολονότι εμφανίστηκαν, αρνούνται χωρίς νόμιμο λόγο να ορκιστούν ή να καταθέ­σουν, με την επιφύλαξη να τους επιβληθούν και βαρύτε­ρες ποινές προβλεπόμενες από τον ποινικό κώδικα.

4. Διατάσσεται συγχρόνως και η βίαιη προσαγωγή κατά τη νέα δικάσιμο του μάρτυρα ή του πραγματογνώμονα που δεν εμφανίστηκε· η βίαιη προσαγωγή μπορεί να διαταχθεί και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, αν είναι δυνατό (άρθρο 353 και 375).

5. Αν ωσότου αρχίσει η διαδικασία στο ακροατήριο, ανακλήθηκε νόμιμα η έγκληση και συνεπώς έπαυσε ορι­στικά η ποινική δίωξη, οι λιπομάρτυρες δεν τιμωρούνται από το δικαστήριο.

Απόρριψη της έγκλησης

Τέλος, η 3η τροπολογία του εν λόγω νομοσχέδιου (άρθρο 39) αφορά το ζήτημα την αιτιολογημένη απόρριψη της έγκλησης (αρχειοθέτηση) με δυνατότητα προσφυγής στην Εισαγγελία Εφετών. Ειδικότερα και επέρχεται τροποποίηση του άρθρου 51 (παράγραφος 3) του ΚΠΔ περί έγκληση του παθόντος.

Η αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου για την επερχόμενη τροποποίηση του άρθρου 51 του ΚΠΔ, αναφέρει: «Με δεδομένο ότι έχει προηγηθεί προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση ή ένορκη διοικητική εξέταση και κατά τούτο έχει γίνει η απαραίτητη επεξεργασία της έγκλησης και της σχηματισθείσας δικογραφίας, αρκεί η συνοπτική αιτιολογία για την απόρριψη της έγκλησης στην περίπτωση αυτήν χωρίς να εγείρονται ζητήματα ανασφάλειας δικαίου, καθότι δεν απαλείφεται η αιτιολογία ούτε και η δυνατότητα προσφυγής κατά της απορριπτικής διάταξης του εισαγγελέα στον Εισαγγελέα Εφετών.

Η τροποποίηση της παρ. 3 του άρθρου 51 του ΚΠΔ, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, έχει ως εξής:

«Η παρ. 3 του άρθρου 51 ΚΠΔ τροποποιείται ως προς το είδος της απαιτούμενης αιτιολογίας για την απόρριψη της έγκλησης του παθόντος και η παρ. 3 του άρθρου 51 διαμορφώνεται ως εξής:

«3. Αν ενεργήθηκαν προκαταρκτική εξέταση ή αυτεπάγγελτη προανάκριση κατά το άρθρο 245 παρ. 2 ή ένορκη διοικητική εξέταση και ο εισαγγελέας κρίνει ότι δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις για την κίνηση της ποινικής δίωξης, απορρίπτει την έγκληση με διάταξή του, η οποία περιλαμβάνει συνοπτική αιτιολογία και επιδίδεται στον εγκαλούντα».

Το ισχύον σήμερα άρθρο 51 (παράγραφος 3) του ΚΠΔ, αναφέρει:

3. Αν ενεργήθηκαν προκαταρκτική εξέταση ή αυτεπάγγελτη προανάκριση κατά το άρθρο 245 παρ. 2 ή ένορκη διοικητική εξέταση και ο εισαγγελέας κρίνει ότι δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις για την κίνηση της ποινικής δίωξης, απορρίπτει την έγκληση με αιτιολογημένη διάταξή του που επιδίδεται στον εγκαλούντα.


Ειδήσεις σήμερα:

Νέες απειλές Ερντογάν: «Η Ελλάδα θα πάθει ό,τι και στο παρελθόν αν συνεχίσει να μας βάζει απέναντί της»

Γιατί «πνίγηκε» η Θεσσαλονίκη - Σε λιγότερο από δύο ώρες έβρεξε 1,5 φορά περισσότερο από όλο τον Ιούνιο!

Ιερωμένος ο τεχνικός της Google που «ανακάλυψε» ότι τα ρομπότ έχουν συνείδηση