Βασιλικά σκάνδαλα: Το Μπάκιγχαμ και το πρωτόκολλο της ομερτά

Το 1968 ήταν ένα (ακόμα) annus horribilis για τη βασίλισσα Ελισάβετ, το οποίο βέβαια, συγκρινόμενο με όσα ζει μισό αιώνα μετά, μοιάζει με σεκάνς βγαλμένη από τη «Μελωδία της Ευτυχίας». Η ίδια περνούσε το κατώφλι της ωριμότητας ως γυναίκα αλλά και ως μονάρχης, η αδελφή της πριγκίπισσα Μαργαρίτα, παρότι παντρεμένη με τον λόρδο Σνόουντον, άλλαζε τους εραστές με την ίδια ταχύτητα που ρουφούσε τον καπνό του τσιγάρου της (η έξη της στη νικοτίνη ήταν παροιμιώδης), οι σχέσεις της βασιλικής οικογένειας με τον πρωθυπουργό των Εργατικών Χάρολντ Γουίλσον παρέμεναν σταθερά συγκρουσιακές, η μοναρχία βρισκόταν σε υπαρξιακή περιδίνηση. Τα ερωτήματα αναφορικά με τον ρόλο της βασιλικής οικογένειας, αλλά και τον λόγο ύπαρξής της διατυπώνονταν όλο πιο δυνατά και ολοένα πιο ανοιχτά.

Το Μπάκιγχαμ, εάν ήθελε να επιβιώσει, να λουστράρει την έξωθεν καλή μαρτυρία του και να σιγάσει τις φωνές που μιλούσαν για απλώς μια ομάδα αργόσχολων, αποκομμένων από την πραγματικότητα και την αληθινή ζωή χαραμοφάηδων, έπρεπε να αναλάβει δράση. Την ιδέα έριξε στο τραπέζι o τότε γραμματέας επικοινωνίας και από το 1986 έως το 1990 γραμματέας της βασίλισσας, Γουίλιαμ Χέζελταϊν. Τα μέλη της γαλαζοαίματης φαμίλιας τον άκουγαν έκθαμβα, σχεδόν περιδεή, να τους προτείνει την κινηματογράφηση των ιδιωτικών στιγμών τους. Σύμφωνα με τον -προχωρημένο για την εποχή- συλλογισμό του Χέζελταϊν, η βασίλισσα μέσω της τηλεόρασης μπορούσε να καταρρίψει τους αστικούς μύθους που διακινούνταν με πειστικό, είναι η αλήθεια, τρόπο για εκείνη και τα μέλη της οικογένειας. Ο πρίγκιπας Φίλιππος, σύζυγος της βασίλισσας, έγινε ο πιο ένθερμος υποστηρικτής του project. Η επίσημη ανακήρυξη του 21χρονου τότε Κάρολου ως πρίγκιπα της Ουαλίας ήταν μια υπέροχη αφορμή που δεν μπορούσε να πάει χαμένη.

Το ριάλιτι των Γουίνδσορ

Οι κάμερες του BBC πέρασαν για πρώτη φορά την εξώθυρα του παλατιού στις αρχές Ιουνίου του 1968 και έφυγαν πολλούς μήνες αργότερα, φορτωμένες με απειράριθμες ώρες αμοντάριστου υλικού ωμής και αφιλτράριστης βασιλικής ζωής. Ναι, ήταν ένα προϊστορικό για τα σημερινά δεδομένα reality show. Αμαθοι, άγουροι επικοινωνιακά και ανυποψίαστοι για τη δύναμη της μεγεθυσμένης τηλεοπτικής εικόνας τους, οι Γουίνδσορ προσέφεραν στον λαό τους ένα αξεπέραστο έως σήμερα ντοκουμέντο. Ποιος θα φανταζόταν τη βασίλισσα να αγοράζει παγωτό στη διάρκεια του απογευματινού περιπάτου της και μάλιστα να πληρώνει η ίδια γι’ αυτό -μέχρι τότε η αντίληψη πως η μονάρχης δεν έχει πιάσει ποτέ χρήματα στα χέρια της ήταν παγιωμένη και ενδεχομένως αληθής.

Το ντοκιμαντέρ «Royal Family» έκανε πρεμιέρα τον Ιούνιο του 1969 και σημείωσε ρεκόρ τηλεθέασης. Τριάντα εκατομμύρια Βρετανοί πολίτες παρακολούθησαν την πρώτη προβολή του και ακόμα περισσότεροι τις επαναλήψεις του. Εκείνη τη χρονιά, μάλιστα, η βασίλισσα επέλεξε να μην απευθύνει το παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο μήνυμά της στον λαό υπό τον φόβο της υπερέκθεσης. Η τελευταία προβολή του έγινε το 1977 για τους εορτασμούς του αργυρού Ιωβηλαίου της Ελισάβετ. Εκτοτε το ντοκιμαντέρ για την «κρυφή» ζωή των Γουίνδσορ παρέμεινε άφαντο.

Εστω και όψιμα, η βασιλική οικογένεια συμμερίστηκε την άποψη του τότε επικεφαλής του BBC 2 Ντέιβιντ Ατένμπορο ότι η απομυθοποίηση της καθημερινότητάς της θα επέφερε αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και εξαφάνισε τη διάρκειας 90 λεπτών τηλεταινία. Το σχεδόν ξεχασμένο «Royal Family» leakαρε στις αρχές του 2021 στο YouTube, αλλά κατέβηκε από την πλατφόρμα όσο γρήγορα ανέβηκε. Οι Γουίνδσορ κατέχουν τα τηλεοπτικά δικαιώματα έως το μακρινό 2086. Αλλωστε, όπως μαρτυρά ανάγλυφα η κατοπινή και κυρίως η πρόσφατη ιστορία τους, επιθυμούν, επιδιώκουν και ενίοτε εκβιάζουν τη δημοσιότητα όταν μπορούν να τη χειριστούν οι ίδιοι, όχι όταν γίνονται έρμαια και τρέχουν ασθμαίνοντας στο κατόπι της.

Ηταν άστατη πολύ

Η ολιγόλογη αντίδραση της βασίλισσας στη συνταρακτική και πιθανότατα ιστορική συνέντευξη της Μέγκαν Μαρκλ -με τη φιλική συμμετοχή του πρίγκιπα Χάρι- στην Οπρα Γουίνφρεϊ είναι χαρακτηριστική της εθελοτυφλίας που επιδεικνύει το Μπάκιγχαμ στα (πολλά) χρόνια της Ελισάβετ. Γιατί να κλαις πάνω από το χυμένο γάλα όταν μπορείς να καλύψεις τη ζημιά με ένα παχουλό και σούπερ απορροφητικό χαλί; Μόνο που τα επικοινωνιακά ολισθήματα έχουν γίνει προ πολλού σωρός. Για πολλούς, το Παλάτι ξεπέρασε τον εαυτό του αντιδρώντας σε λιγότερο από 48 ώρες στη δημόσια κατάθεση των Σάσεξ.

Πολλοί θυμούνται ότι η βασίλισσα χρειάστηκε πέντε ημέρες αφόρητη πίεση από την κοινή γνώμη, αλλά και από τον τότε πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, για να πειστεί να απευθύνει μήνυμα για τον θάνατο της λαίδης Νταϊάνας στις 5 Σεπτεμβρίου του 1997. Λέγεται, μάλιστα, ότι ο τότε γραμματέας της Ρόμπερτ Φέλοους προσπάθησε να αποτρέψει τη δημόσια κηδεία της πριγκίπισσας και αναθεώρησε μόνο όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την οργή του πρίγκιπα Κάρολου.

Η κρυψίνοια της βασίλισσας Ελισάβετ και των εξ απορρήτων συνεργατών της είναι αρχή που διαπερνά όλες τις δεκαετίες της ηγεμονίας της. Και την έχουν αντιμετωπίσει όλα τα μέλη της οικογένειας - τουλάχιστον εκείνα που λάβωσαν την εικόνα της τέλειας οικογένειας και έσπασαν με τα καμώματά τους την άτυπη ομερτά. Οπως, για παράδειγμα, η αείμνηστη αδελφή της Ελισάβετ. Η πριγκίπισσα Μαργαρίτα ήδη από τη δεκαετία του ’50 πονοκεφάλιαζε τη νεαρή βασίλισσα με τους ατελέσφορους δεσμούς της. Ο έρωτάς της για τον αξιωματικό της RAF Πίτερ Τάουνσεντ είχε αναγκάσει τη μονάρχη να διαπραγματεύεται με τον τότε πρωθυπουργό Αντονι Ιντεν ένα νομοθετικό τέχνασμα, ώστε στην περίπτωση γάμου των δύο ερωτευμένων νέων τα παιδιά τους να εξαιρούνταν από τη γραμμή διαδοχής του Στέμματος. Η σχέση δεν μακροημέρευσε.

Το άλλοτε πρωτοπαλίκαρο του βασιλιά Γεωργίου ΣΤ’, πατέρα της Ελισάβετ και της Μαργαρίτας, μετατέθηκε στις Βρυξέλλες και το 1955 η πριγκίπισσα εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία δημοσιοποιούσε την απόφασή της να μην παντρευτεί τον στρατιωτικό. Επισήμαινε, δε, ότι ήταν απολύτως προσωπική και καθόλου επιβεβλημένη η επιλογή της. Πέντε χρόνια αργότερα, η Μαργαρίτα παντρεύτηκε τον φωτογράφο Αντονι Αρμστρονγκ Τζόουνς, κατοπινό λόρδο Σνόουντον. Παρότι τα μέλη των βασιλικών οίκων της Ευρώπης δεν έδωσαν το «παρών» στην τελετή, αφού θεώρησαν ανεπίτρεπτο και ντροπιαστικό τον γάμο μεταξύ μιας γαλαζοαίματης και ενός κοινού θνητού, τα βάσανα της Ελισάβετ έμοιαζαν να τελειώνουν. Φευ!

Η συμβίωση του ζευγαριού ήταν επεισοδιακή και κυρίως κοσμοπλημμυρισμένη από τους εξωσυζυγικούς δεσμούς τους. Ο πιο επικίνδυνος, επειδή προφανώς αναδείχτηκε με φωτογραφικά πειστήρια από την εφημερίδα «News of the World», ήταν εκείνος της Μαργαρίτας με τον Ρόντι Λιουέλιν, ευρύτερα γνωστό ως toy boy της πριγκίπισσας. Οι διακοπές τους στο ιδιωτικό νησί Μιστίκ στην Καραϊβική έγιναν πρωτοσέλιδο, ο γάμος με τον Σνόουντον διαλύθηκε και ο νεαρός εραστής εξέφρασε αυθόρμητα (;) τη δημόσια απολογία του για την αναταραχή που προκάλεσε στο Παλάτι. Η βασίλισσα σφύριζε αδιάφορα.

Ο Κάρολος μέσα της

Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι η Ελισάβετ έχει επιλέξει να μην είναι παρεμβατική ή ακόμα περισσότερο να εμπιστεύεται την ελεύθερη βούληση των μελών της οικογένειας. Θα πλανιόταν από οικτρή πλάνη. Η μονάρχης εξυφαίνει και σκηνοθετεί, αλλά επιλέγει να εμφανίζεται όταν ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι. Η περίπτωση του δυστυχούς γάμου του πρίγκιπα Κάρολου και της λαίδης Νταϊάνας Σπένσερ είναι μάλλον η πιο χαρακτηριστική του στρουθοκαμηλισμού τον οποίο με συνέπεια επιδεικνύει το Στέμμα. Από το 1989 ο διάδοχος του θρόνου και η σύζυγός του το μόνο που είχαν να ανταλλάξουν ήταν η απαξία του ενός για τον άλλον.

Η Ελισάβετ είχε επιλέξει να κάνει τα στραβά μάτια αφού ένας άπιστος σύζυγος θα μπορούσε να γίνει ανεκτός στον θρόνο, όχι όμως ένας διαζευγμένος. Αλλες εποχές... Το Παλάτι απλώς παρακολουθούσε τις σκανδαλοθηρικές αποκαλύψεις του Τύπου, πολλές από τις οποίες ξεπερνούσαν τα όρια της αηδίας. Ναι, η δημοσιοποίηση του διαλόγου μεταξύ Καμίλα και Κάρολου στον οποίο εκείνος εξέφραζε την επιθυμία να μετενσαρκωθεί σε ταμπόν για να βρίσκεται διαρκώς «μέσα της» ήταν μια άχρηστη πληροφορία που έχει σημαδέψει γενιές και γενιές.

Αλλά ήταν σαν να μην έφτασε ποτέ στα αυτιά της μητέρας του. Παρότι το Παλάτι έχει αποδειχτεί πια ότι αναδείκνυε, ή ακόμη και υπέθαλπε, τις ειδήσεις για την ιδιωτική ζωή της Νταϊάνας, παρέμενε αποστασιοποιημένο από τα παραστρατήματα του πρίγκιπα της Ουαλίας. Πάντως, η βασίλισσα αποφάσισε να τοποθετηθεί επισήμως το 1995, ζητώντας από το εν διαστάσει ζευγάρι να επισπεύσει το διαζύγιο. Ηταν αμέσως μετά τη θρυλική συνέντευξη της Νταϊάνας στην εκπομπή «Panorama» του BBC στη διάρκεια της οποίας η λαίδη θα λέγαμε, αντλώντας από τη σύγχρονη αργκό, ότι πετσόκοψε το Παλάτι: «Ημασταν τρεις σ’ αυτό τον γάμο. Υπήρχε συνωστισμός».

2021 όπως 1995

Στα τέλη του 2020 ο αδελφός της Νταϊάνας, Τσαρλς Σπένσερ, αποκάλυψε ότι ο δημοσιογράφος Μάρτιν Μπασίρ χειραγώγησε την αδελφή του για να παραχωρήσει εκείνη τη συνέντευξη και κατηγόρησε το BBC πως είχε στις τάξεις του έναν κοινό εκβιαστή. Το δημόσιο βρετανικό δίκτυο δήλωσε πρόθυμο να αναμοχλεύσει τη σχετική έρευνα που είχε κάνει και στα τέλη της δεκαετίας του ’90 -χωρίς να εντοπίσει κάτι μεμπτό-, ενώ ο πρίγκιπας Γουίλιαμ ζήτησε να χυθεί φως απέναντι σε κάθε σκιά. Αλλά αυτή ήταν μια μάλλον ιδιωτική δήλωση, μια ανταπόδοση του γιου προς τη μητέρα, παρά μια επίσημη τοποθέτηση. Το Παλάτι λειτούργησε σαν να μη συνέβη τίποτα ποτέ. Ποιος θέλει να ρίχνει αλάτι σε παλιές πληγές όταν έχει να επουλώσει νέες ολόφρεσκες;

Ο Χάρι, η Μέγκαν και το Megxit είναι η μία όψη του νομίσματος των προβλημάτων του Παλατιού. Την κακή διαχείριση του θέματος, μάλιστα, χρεώνεται ο από το 2017 γραμματέας της βασίλισσας, σερ Εντουαρντ Γιανγκ. Η πρόσφατη συνέντευξη των Σάσεξ δεν δικαιώνει τον επικοινωνιακό χειρισμό του φαινομένου Μέγκαν, τον οποίο φαίνεται να χάραξε ο Γιανγκ, ενώ ο ίδιος ανέλαβε να μεταφέρει στη βασίλισσα τα νέα από τη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ, συγκεκριμένα το μαντάτο ότι η Μαρκλ κατηγόρησε το Παλάτι για ρατσισμό. Η άλλη όψη του νομίσματος είναι η εμπλοκή του πρίγκιπα Αντριου στο σκάνδαλο Επσταϊν.

O 61χρονος δευτερότοκος γιος της βασίλισσας αποσύρθηκε άρον άρον -με εντολή της μητέρας- από το προσκήνιο μετά τη συνέντευξη-Τιτανικό που έδωσε το φθινόπωρο του 2019 στο BBC προσπαθώντας να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Η Βιρτζίνια Ρόμπερτς, θύμα του παιδοφιλικού δικτύου του Τζέφρι Επσταϊν, έχει καταγγείλει δημόσια ότι συνευρέθηκε τουλάχιστον τρεις φορές σεξουαλικά με τον Βρετανό γαλαζοαίματο ενώ ήταν ανήλικη. Φυσικά, το Παλάτι δεν είχε και τότε κάποιο σχόλιο να κάνει, πέρα από το να εκφράσει την πίστη του στην καθόλου πειστική εκδοχή των πραγμάτων που ψελλίζει ο πρίγκιπας Αντριου. Αν και η σύγκριση που επιχειρείται από τον βρετανικό Τύπο είναι μάλλον άνιση, παραμένει ενδεικτική τής αλά καρτ επικοινωνιακής πολιτικής του Παλατιού. Ειδικά όταν κανείς ανακαλεί πως, ενώ η Μέγκαν δόθηκε βορά στα tabloids, ο Αντριου παραμένει καλά κρυμμένος στην ασφάλεια του λουσάτου μαντριού ◆

Kεντρική φωτο: Harpo Productions/Joe Pugliese via Getty Images/Ideal Image

Ειδήσεις σήμερα: Πάτρα: Στην Εντατική 15χρονη με επιπλοκές στην καρδιά από τον κορωνοϊό

Μυστήριο με αρπαγή ανηλίκου στην Πάρο: Απείλησαν να με θάψουν, λέει το 16χρονο θύμα

Προκαλεί ο Ερντογάν: «Εμείς αποφασίζουμε στην Ανατολική Μεσόγειο»