Τρεις Έλληνες πρωταγωνιστές στο «σκάνδαλο» της JPMorgan

Σε μείζον οικονομικό σκάνδαλο φαίνεται να εξελίσσεται η υπόθεση της JPMorgan αφού πλέον απασχολεί ένα μεγάλο μέρος των διεθνών  επενδυτών και των αγορών και όχι μόνον λόγω του τεράστιου ποσού που χάθηκε (περισσότερα από 3 δις δολάρια μέχρι και το τέλος του Ιουνίου ‘12).

Πρωταγωνιστές στις – προφανώς καταιγιστικές – εξελίξεις που αναμένονται τις επόμενες ημέρες, θα είναι και όχι ένας, αλλά συνολικά τρεις Έλληνες, στους οποίους επικεντρώνονται οι έρευνες όχι μόνο των διωκτικών αρχών αλλά και της ίδιας της JPMorgan. 

Κεντρικά πρόσωπα στο σκάνδαλο λοιπόν τρείς Έέλληνες και ίσως μια σειρά επίσης Ελλήνων  επενδυτών που φέρονται να εμπλέκονται στην θολή αυτή υπόθεση. Ο Jamie Dimon(Δημόπουλος), επικεφαλής της εταιρείας,   ο Αχιλλέας Μακρής και ο βοηθός του επίσης Έλληνας Γιώργος Πολυχρονόπουλος.

Την υπόθεση παρακολουθεί στενά το FBI και οι αρμόδιες οικονομικές αρχές των ΗΠΑ(IRS, sales taxes, κτλ) σε συνεργασία με τις ανάλογες οικονομικές διωκτικές υπηρεσίες  της Μεγάλης Βρετανίας.  Η υπόθεση εξακολουθεί να μονοπωλεί στα αμερικανικά ΜΜΕ  καθημερινά στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Εκατοντάδες άρθρα καθημερινά  και αφιερώματα στα περιοδικά και στον διεθνή και στον οικονομικό αμερικανικό Τύπο που ελέγχεται από επενδυτές και από τις λεγόμενες διεθνείς αγορές και τα οικονομικά  funds. Όλα τα μεγάλα αμερικανικά δίκτυα CNN, BLOOMBERG, CNBC, ABC και δεκάδες άλλα τοπικά ή οικονομικά δίκτυα αφιερώνουν αρκετό χρόνο καθημερινά στην υπόθεση και όχι άδικα αφού θεωρείται το σκάνδαλο των σκανδάλων στις ΗΠΑ ειδικά για τον τραπεζικό τομέα.   Η υπόθεση έχει απασχολήσει και την αμερικανική γερουσία με σχετικές παρεμβάσεις που έχει κάνει η γερουσιαστής Elizabeth Warren.

Ο ίδιος ο Dimon μίλησε για «στυγερή αποτυχία» της διεύθυνσης επενδύσεων (CIO)της JPMorgan Chase & Co με έδρα το Λονδίνο. Ο ελληνικής καταγωγής μάνατζερ με τις δεκάδες διακρίσεις και την έντονη προβολή στο εσωτερικό της ελληνικής κοινότητας λόγω των προηγούμενων επιτυχιών του, σημερινός διευθύνων σύμβουλος του οικονομικού κολοσσού, Jamie Dimon(Δημόπουλος), αναφερόμενος σε απώλειες ύψους 2 δις δολαρίων που κατέγραψε η τράπεζα ήταν παγωμένος. Χαμένος. Στις ερωτήσεις των επενδυτών αλλά και των δημοσιογράφων.  Τις τεράστιες απώλειες ανακοίνωσε ο ίδιος ο Dimon σε τηλεδιάσκεψη προς τους αναλυτές, κάνοντας λόγο μάλιστα ίσως και για πιθανές περαιτέρω απώλειες της τάξεως του ενός (1) επιπλέον δις κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2012. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Dimon, η διεύθυνση επενδύσεων στο Λονδίνο, έκανε λανθασμένες τοποθετήσεις σε σύνθετους πιστωτικούς τίτλους, οι οποίες παραμένουν ανοιχτές και μπορεί να κοστίσουν επιπλέον 1 δισ. δολάρια το επόμενο τρίμηνο, λόγω της αστάθειας στις αγορές. Ο επικεφαλής της JPMorgan, παραδέχτηκε ότι «έγιναν πολλά λάθη, με προχειρότητα και κακή κρίση» σχετικά με τις συναλλαγές που οδήγησαν στις απώλειες των 2 δισ. Δολαρίων, τονίζοντας ότι «Ελπίζουμε ότι όλο αυτό δεν θα αποτελέσει θέμα μέχρι το τέλος του χρόνου, αλλά εξαρτάται από τις αποφάσεις στην αγορά», είπε.

Σε ανακοινωθέν της τράπεζας προς τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές αναφέρεται ότι το σχέδιο που χρησιμοποιήθηκε για την προστασία έναντι των κινδύνων «αποδείχθηκε πιο επικίνδυνο, ασταθές και λιγότερο αποτελεσματικό σαν εργαλείο αντιστάθμισης των κινδύνων σε σύγκριση με τις προσδοκίες της εταιρείας. Το λεγόμενο συνθετικό «hedge», που περιελάμβανε τη χρήση συμβολαίων αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου, «εκτελέστηκε ανεπαρκώς», ενώ και ο έλεγχος «ήταν πλημμελής», τόνισε ο κ. Ντάιμον, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι «Εκ των υστέρων, φαίνεται πως η νέα στρατηγική ήταν εσφαλμένη, πολύπλοκη, με φτωχή αξιολόγηση, φτωχή εφαρμογή και φτωχή παρακολούθηση. Θα το παραδεχτούμε, θα διορθώσουμε τα λάθη και θα προχωρήσουμε».

 Όπως ανέφερε η επίσης  Wall Street Journal,  η JPMorgan, πόνταρε σε συνεχή οικονομική ανάκαμψη μέσω ενός πολύπλοκου συστήματος συναλλαγών επί των εταιρικών ομολόγων. Αλλά δέχθηκε σκληρό πλήγμα όταν οι τιμές των μετοχών άρχισαν να υποχωρούν τον περασμένο μήνα. Οι απώλειες κλιμακώθηκαν ότι η τράπεζα προσπάθησε να σταθμίσει τις θέσεις που είχε ήδη.

Ωστόσο, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η έγκυρη αμερικανική εφημερίδα New York Times, oι συγκεκριμένες απώλειες δεν αναμένεται να προκαλέσουν τριγμούς στην JPΜοrgan, που έχει ενεργητικό 2,27 τρισ. δολάρια -ως η μεγαλύτερη αμερικανική τράπεζα- και κατέγραψε κέρδη 19 δισ. δολάρια πέρυσι και 5,4 δισ. δολάρια το α’ τρίμηνο του 2011. Μάλιστα η εφημερίδα, επικαλούμενη ανώνυμες πηγές, ανέφερε σε δημοσίευμά της ότι οι ρυθμιστικές αρχές σε ΗΠΑ και Μ. Βρετανία είναι ήδη σε συζητήσεις με την JPMorgan εδώ και ένα μήνα, σχετικά με τις συναλλαγές του επενδυτικού της γραφείο στο Λονδίνο (CIO), διευκρινίζοντας ωστόσο ότι δεν πρόκειται για επίσημη έρευνα τουλάχιστον επί του παρόντος. Πάντως, η Mary Shapiro, η επικεφαλής της αμερικανικής επιτροπής κεφαλαιαγοράς (SEC), είπε σε δημοσιογράφους μετά από ομιλία της ότι η υπόθεση θα διερευνηθεί. 

O Jamie Dimon εμφανίστηκε την περασμένη Κυριακή στην εκπομπή του NBC Meet the Press χωρίς ωστόσο να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις για το τι οδήγησε στις τεράστιες απώλειες. Μπορεί ο διευθύνων Σύμβουλος της JPMorgan να είχε πάρει τα εύσημα για τον τρόπο που διαχειρίστηκε την τραπεζική κρίση το 2009 και να θεωρείται από τους ικανότερους του κλάδου του, εντούτοις τώρα τα ερωτηματικά που τίθενται είναι πολλά. 

Από την περασμένη Πέμπτη (09 Μαϊου) μέχρι και σήμερα, η υπόθεση έχει μονοπωλήσει στον αμερικανικό και βρετανικό ( και όχι μόνο) οικονομικό τύπο, με τις εξελίξεις εντός του οικονομικού κολοσσού να κινούνται αργά αλλά σταθερά, με τις αποχωρήσεις-παραιτήσεις πρωτοκλασάτων στελεχών, αλλά και τα ερωτήματα να πολλαπλασιάζονται με ταχύτητα φωτός για τα αίτια που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα. Όλα τα βλέμματα, πέρα από τον διευθύνοντα σύμβουλο, Jamie Dimon, είναι στραμμένα στο γραφείο του Λονδίνου και στα στελέχη του, την επικεφαλής Ina Drew, (η οποία υπέβαλλε την παραίτησή της και αναμένεται να αντικατασταθεί από τον Matt Zames) τον επίσης ελληνικής καταγωγής Αχιλλέα Μακρή, και τον ισπανό  Javier Martin-Artajo  και λίγο πιο μακριά στην λίστα τον Γιώργο Πολυχρονόπουλο, καθώς και την «φάλαινα» του Λονδίνου, τον χρηματιστή Bruno Iksle, ο οποίος ανήκε και αυτός στο γραφείο επενδύσεων.

 Σε ένα ιδιαίτερα αποκαλυπτικό δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg στις 13 Απριλίου  δίνονται αρκετές απαντήσεις στα ερωτήματα που σήμερα τίθενται. Επικαλούμενο τις μαρτυρίες πρώην ανωτέρων υπαλλήλων της JPMorgan, ο διευθύνων σύμβουλος Jamie Dimon τα τελευταία 5 χρόνια έχει κάνει μεγάλες αλλαγές στο γραφείο επενδύσεων, αυξάνοντας το μέγεθος, αλλά και τους κινδύνους των κερδοσκοπικών στοιχημάτων. Και συνεχίζει το δημοσίευμα, σύμφωνα με τρεις πρώην υπαλλήλους της εταιρίας, ότι ο Αχιλλέας Μακρής, που προσλήφθηκε το 2006 ως ανώτερο στέλεχος του CIO στο Λονδίνο, οδήγησε σε επενδύσεις εταιρικές και υποθηκευμένα από στεγαστικά δάνεια, με την εντολή γενικευμένου κέρδους για την τράπεζα της Νέας Υόρκης.  Ο 56χρονος Dimon επόπτευσε στενά τη μετάβαση από την προηγούμενη προσήλωση της CIO, αναφορικά με την προστασία της JPMorgan από τους κινδύνους που συνδέονται με τις τραπεζικές δραστηριότητες, όπως επιτόκια και διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών κλπ. Η αλλαγή στο Επενδυτικό Γραφείο της JPMorgan ξεκίνησε άμα τη αφίξει του Dimon στην τράπεζα το 2004. Σε λιγότερο από 3 μήνες ο στενός συνεργάτης του Dimon, Michael Cavanagh γίνεται ο επικεφαλής του οικονομικού τμήματος (τον όρισε να αναλάβει την έρευνα για το τι πήγε λάθος και οδηγήθηκε στην απώλεια των 2 δις).

Η Ina Drew, η οποία υπέβαλλε και την παραίτησή της, το 2005 γίνεται επικεφαλής του τμήματος επενδύσεων. Σύμφωνα με δυο πρώην υπαλλήλους, ο Dimon πίεζε για συνεχώς μεγαλύτερα κέρδη, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι δίνοντας μεγαλύτερη ευχέρεια(ουσιαστικά στον Αχιλλέα Μακρή) στους επενδυτές που λειτουργούσαν εξ ονόματος της JPMorgan να θέτουν σε κίνδυνο (κινούν-επενδύουν) μεγαλύτερα κεφάλαια.  

Ποιός είναι ο Αχιλλέας Μακρής

Ο Αχιλλέας Μακρής ανέλαβε διοικητικά καθήκοντα στο CIO (Chief Investment Office) το 2006. Νωρίτερα o κ. Μακρής ήταν ένας από τους επικεφαλής στην Dresdner Kleinwort Wasserstein, ενώ πιο πριν ήταν στέλεχος της Bankers Trust. Άμα τη αναλήψει των καθηκόντων του, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις εντολές του Jamie Dimon για αύξηση των κερδών της JPMorgan,  αποστολή του κ. Μακρή από το 2006 είναι να παράγει κέρδη στο CIO, εφαρμόζοντας μια εύστοχη στρατηγική κάτω από τη στενή επίβλεψη του διευθύνοντος συμβούλου της τράπεζας, Τζέιμι Ντίμον.

Καθήκον του ήταν να επιβλέπει την έκθεση ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας στις αγορές, όπως δηλώνουν ανώνυμα πρώην συνεργάτες του, χωρίς ωστόσο να λαμβάνει μεγάλες θέσεις νωρίτερα από το 2008, όταν ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση. Αν και είχε το ελεύθερο να προχωρήσει σε επενδυτικές κινήσεις, δεν το έκανε από το 2006.

Με το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης, ο κ. Μακρής εκμεταλλεύτηκε την κάθετη πτώση τιμών σε κατηγορίες πιστωτικών παραγώγων με υψηλή βαθμολογία. Το συνολικό χαρτοφυλάκιο του CIO ξεπερνά τα 350 δισ. δολάρια ή 265,5 δισ. ευρώ από τα 76,5 δισ. δολάρια προ εξαετίας. Η μεγαλύτερη αύξηση στο χαρτοφυλάκιο του CIO σημειώθηκε το 2009.

Τότε, όταν η χρηματοπιστωτική κρίση βρισκόταν στο κορύφωμά της, η JPMorgan προχώρησε σε μαζικές αγορές σε ομόλογα δανείων εγγυημένων από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, σε ομόλογα με υποθηκευμένα περιουσιακά στοιχεία και σε εταιρικά ομόλογα.

Σύμφωνα πάντα με το διαφωτιστικό δημοσίευμα του Bloomberg,  άνθρωποι, που έχουν συνεργαστεί με τον κ. Μακρή τονίζουν ότι δεν είναι παράτολμος επενδυτής. Περιγράφουν ένα υψηλόβαθμο στέλεχος με σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων που δεν εγκλωβίζεται σε τυποποιημένες συνταγές επενδύσεων. Ένας από αυτούς, ο Ντέιβιντ Σαντελόφσκι, υφιστάμενος του κ. Μακρή στην Bankers Trust τη δεκαετία του '90, θυμάται ότι είχε «εντυπωσιαστεί από τις ευρύτερες γνώσεις που διέθετε για τις τέχνες, το κρασί, την πολιτική και την ιστορία». Ηταν ένας «ενεργός χρηματιστής με διευθυντικές ικανότητες». Δεν θα λάμβανε, για παράδειγμα, ένα μονοδιάστατο στοίχημα για την άνοδο του δολαρίου έναντι του γιεν, συνεχίζει. «Είχε βαθιά αντίληψη για την οικονομική πολιτική κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών. Δεν σκεπτόταν απλοϊκά», λέει ο κ. Σαντελόφσκι

Στην JPMorgan, ο Μακρής προσέλαβε τον Evan Kalimtgis, πρώην στέλεχος στην Dresdner, ενώ το 2007 ο ισπανός  Javier Martin-Artajo, στέλεχος και αυτός της Dresdner προσχώρησε στην JPMorgan στο Λονδίνο. Τέλος το 2009 ο Γιώργος Πολυχρονόπουλος, ο οποίος εργαζόταν σε hedge fund Endeavour Capital LLP, εντάχθηκαν επίσης στο γραφείο του Λονδίνου.

Τα επενδυτικά στοιχήματα του κ. Μακρή είναι σήμερα τόσο μεγάλα που η JPMorgan δεν θα μπορούσε να αποδεσμευτεί αυτόματα από αυτά, ρευστοποιώντας μαζικά θέσεις δίχως να προκαλέσει απότομη πτώση στις τιμές τίτλων ή μια γενικότερη αναστάτωση στις αγορές. Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η αναβάθμιση του CIO στις δραστηριότητες της JPMorgan, η οποία ανακοίνωσε κέρδη ρεκόρ για το 2011, υποδεικνύει πόσο θολές παραμένουν οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ της επένδυσης ιδίων κεφαλαίων και της διαχείρισης του επενδυτικού κινδύνου.

Βάσει του κανόνα Βόλκερ, απαγορεύονται τα επενδυτικά στοιχήματα με ίδια κεφάλαια από τις τράπεζες, αλλά η διαχείριση του επενδυτικού κινδύνου θεωρείται απαραίτητη για την ασφαλή «ζυγοστάθμιση» των τοποθετήσεων στις αγορές.

Dimon και Ελλάδα

Στις 25 Ιουνίου 2011, ο Dimon σε συνέντευξή του στην αυστραλιανή εφημερίδα The Australian είχε αναφερθεί και στην Ελλάδα. Αν και εξέφρασε την άποψη ότι η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει, αν κάτι τέτοιο συμβεί δεν πρόκειται να επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία. Χαρακτηριστικά είχε πει τα εξής: «Μια ελληνική χρεοκοπία μπορεί να είναι βιώσιμη, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι καλό για την παγκόσμια οικονομία. Θα έχει αρνητικές συνέπειες. Δεν νομίζω όμως ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Νομίζω ότι το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι οι ευρωπαϊκές αρχές και οι πολιτικοί να βρουν έναν τρόπο να αποτρέψουν την χρεοκοπία.



«Γίνεται θόρυβος, διότι πολλές από τις ευρωπαϊκές τράπεζες κατέχουν ελληνικά ομόλογα και επενδυτές κατέχουν ευρωπαϊκό τραπεζικό χρέος. Από όλα τα νούμερα που έχω δει, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν επαρκή κεφάλαια για να αντέξουν αυτό. Δεν νομίζω ότι πρόκειται να παγώσει την παγκόσμια κεφαλαιαγορά. Είχαμε χρεοκοπίες και παλιότερα -Ρωσία, Αργεντινή, Μεξικό - και δεν ήταν κάτι καλό για την παγκόσμια οικονομία, αλλά δεν εκτροχίασαν την  [παγκόσμια ανάπτυξη]».

Πάντως… ο τρόπος, με τον οποίο χάθηκαν τόσα χρήματα παραμένει μυστήριο για τους ανθρώπους της JP Morgan, ίσως καλώς του έχει δοθεί ο τίτλος από τον Richard Eskow στην Huffington Post σε άρθρο του τον περασμένο Ιούνιο «ο κύριος  Δεν ήξερα» (αναφερόμενος σε άλλα σκάνδαλα του αμερικανικού κολοσσού), θεωρώντας σε πολύ πρόσφατο άρθρο του ότι οι απώλειες των 2 δις της JPMorgan αποτελεί το σκάνδαλο της εποχής μας

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

http://finance.fortune.cnn.com/2012/05/11/jamie-dimon-jpmorgan/?section=money_topstories

http://www.politico.com/news/stories/0512/76318.html

http://www.cbsnews.com/8301-505263_162-57434325/jpmorgan-ceo-jamie-dimon-faces-shareholders-after-$2b-trading-mistake/

http://www.slate.com/articles/business/the_best_policy/2012/05/jamie_dimon_s_2_billion_mistake_the_jp_morgan_chase_fiasco_and_how_to_fix_wall_street_.html

http://articles.businessinsider.com/2012-05-14/politics/31696623_1_regulation-guerrilla-war-elizabeth-warren

http://www.cnbc.com/id/47394353

http://www.businessweek.com/articles/2012-05-15/trading-loss-haunts-dimon-at-jpmorgans-annual-meeting