«Η Ατατούρκ Λατιφέ Χανούμ» η γυναίκα που κατέκτησε τον Κεμάλ Ατατούρκ

Την αινιγματική προσωπικότητα της γυναίκας του θεμελιωτή της σύγχρονης Τουρκίας αποκαλύπτει στο βιβλίο της η τουρκάλα δημοσιογράφος Ιπέκ Τσαλισλάρ, με τίτλο «Ατατούρκ Λατιφέ Χανούμ», που εκδόθηκε στην Τουρκία και κυκλοφορεί τον Φεβρουάριο στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Πατάκη.

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ παρουσιάζει αποκλειστικά ένα απάνθισμα από τα πλέον ελκυστικά κεφάλαια αυτής της βιογραφίας των 143 σελίδων για ένα πρόσωπο που ήταν στη σκιά τα τελευταίες δεκαετίες, καθώς η συζήτηση για τον χωρισμό του ζεύγους υπήρξε κρατικό ταμπού, αφού πρόκειται για έναν ηγέτη ο οποίος θαυμάζεται στη γειτονική χώρα ως πολιτική… θεότητα.
Όπως γράφει η συγγραφέας, ακόμη και σήμερα, προσωπικά έγγραφα της γυναίκας του «Πατέρα των Τούρκων», μεταξύ των οποίων είναι και τα γράμματα που αντάλλαξαν για τα αίτια του χωρισμού, παραμένουν επτασφράγιστα φυλαγμένα στο Ίδρυμα Τουρκικής Ιστορίας στην Κωνσταντινούπολη.


Η γυναίκα που κατέκτησε  τον «Γαζή», (τον Ηγέτη θριαμβευτή) γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου του 1899 στη Σμύρνη. Ο πατέρας της ήταν πλούσιος έμπορας, δυτικότροπος, οπαδός του κινήματος εκσυγχρονισμού, ο οποίος, έδωσε ευρωπαϊκή μόρφωση στην όμορφη Λατιφέ και στα άλλα τέσσερα παιδιά του.


Η οικογένεια διέφυγε στο Παρίσι όταν ο ελληνικός στρατός , κατ΄εντολήν των Συμμάχων, αποβιβάστηκε στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919. Μετά από τρία χρόνια η Λατιφέ, μέλος της αντίστασης, επέστρεψε στην πόλη για να συμπαρασταθεί στην άρρωστη γιαγιά της, αλλά παράλληλα μετέφερε κρυμμένα στο σώμα της έγγραφα της οργάνωσης . Οι Έλληνες έδιναν τις τελευταίες μάχες και, καθώς οι δυνάμεις των τούρκων προήλαυναν, ο Κεμάλ επέλεξε να χρησιμοποιήσει την έπαυλη της οικογένειάς της ως στρατηγείο. Εκεί γνωρίστηκε με την πολύγλωσση νεαρή την οποία αξιοποίησε ως διερμηνέα και γραμματέα του. Οι νομικές της σπουδές της στην Ευρώπη, οι μεγάλη γνώση της στη λογοτεχνία, το χόμπι της ιππασίας και της σκοποβολής αλλά και η πίστη της στο όραμα του για μια Τουρκία στραμμένη προς τους δυτικούς θεσμούς οδήγησαν τον σαραντάρη στρατιωτικό να την επιλέξει για σύζυγό του. Από εκείνη την ημέρα, σε μια ανδροκρατούμενη ισλαμική κοινωνία, η Λατιφέ υπήρξε η προσωποποίηση της νέας Τουρκίας που με την αυταρχική θέληση του νικητή Κεμάλ ήθελε να έρθει σε ρήξη με τις καταπιεστικές σχέσεις των Οθωμανών.

Η συγγραφέας παραθέτοντας μαρτυρίες , πηγές και ντοκουμέντα, εξιστορεί τη συζυγική σχέση 2, 5 ετών μέσα στην μεγάλη Ιστορία δημιουργίας των νέων θεσμών, δείχνοντας και τις αντιφάσεις του ίδιου του Κεμάλ αλλά και του στρατιωτικού και φιλικού του περιβάλλοντος, που άκουγε έκπληκτο τη Λατιφέ να τον προσφωνεί με το μικρό του όνομα αντί του καθιερωμένου «Κύριέ μου»!

Μετά από μια περίοδο ειδυλλιακών σχέσεων, με την σύζυγο του Προέδρου της Δημοκρατίας να μάχεται υπέρ της γυναικείας χειραφέτησης , να εκφράζει γνώμη για τις πολιτικές επιλογές και να απαιτεί σεβασμό της οικιακής ηρεμίας , η κρίση στο γάμο δεν άργησε- ειδικά μετά την αυτοκτονία της πρώτης συζύγου του Κεμάλ της Φικριγιέ στο προαύλιο του σπιτιού του προεδρικού ζεύγους στην Άγκυρα.

Η βιογράφος της Λατιφέ υπογραμμίζει ότι η ανυπάκουη προσωπικότητα του ιδρυτή της νέας Τουρκίας δεν ήταν δυνατόν να ανεχθεί τους συμβατικούς όρους μιας συζύγου, αν και η συχνή αιτία των εντάσεων υπήρξε ο αλκοολισμός του. Η συγγραφέας γράφει πως δεν άντεχε τις απαγορεύσεις της που έφθαναν μέχρι του σημείου να κλειδώνει τα ποτά σε άγνωστα μέρη τους σπιτιού στερώντας από τον Κεμάλ την ύψιστη απόλαυση να πίνει με τους φίλους του μέχρι πρωίας! Τελικά οι συνεχείς διενέξεις έφθασαν τον μεγάλο αυτό μεταρρυθμιστή να ανακοινώσει το διαζύγιο του με τον παραδοσιακό τρόπο που ήθελε να αλλάξει, δηλαδή με μια μονομερή κυβερνητική ανακοίνωση χωρίς να επικαλείται σοβαρό λόγο, εκμεταλλευόμενος τη μεταβατική περίοδο εφαρμογής του νέου νόμου που προέβλεπε στο εξής τη δικαστική λύση του γάμου. Σημειωτέον ότι το ζευγάρι δεν έκανε παιδιά λόγω μιας πάθησης του Κεμάλ.

Η χωρισμένη Λατιφέ έζησε επί μισό αιώνα στο περιθώριο εισπράττοντας τη στερεότυπη κατηγορία ότι ήθελε να επιβάλλεται στον μεγάλο αρχηγό και οτι δεν δίσταζε να αντιμιλά σε μια μεγαλοφυΐα : «Ολοι μιλούσαν αρνητικά για αυτήν σαν να επρόκειτο για συμφορά που είχε βρει το Αττατούρκ» σημειώνει η συγγραφέας, αλλά τονίζει πως ο ξένος τύπος δεν συμμεριζόταν τα απαξιωτικά σχόλια. Αντιθέτως, τη θεωρούσε ικανή ακόμη και να τον αναπληρώσει.

Η γυναίκα που κατέκτησε τον κατακτητή πέθανε από καρκίνο στις 12 Ιουλίου του 1975 στην Κωνσταντινούπολη έχοντας στο στήθος της μια καρφίτσα με τη φωτογραφία του αγαπημένου της. Κοντά της ήταν η έμπιστή της Ελληνίδα Καλλιόπη, την οποία όρκισε στον Ιησού Χριστό να μην αποκαλύψει σε κανένα τα γράμματα- ντοκουμέντα του χωρισμού της ...

(Ο αναγνώστης , διαβάζοντας το συναρπαστικό αυτό βιβλίο, ας μη λησμονεί ότι ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ υπήρξε, αντικειμενικά, ο υπεύθυνος για την πυρπόληση της Σμύρνης και τον διωγμό των Ελλήνων ).
 
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ