Μάρθα Γκράχαμ: Ο μύθος της σπουδαιότερης χορεύτριας του 20ού αιώνα ταξιδεύει στην Αθήνα

Ήταν η γυναίκα που άλλαξε για πάντα την τέχνη του χορού, την εμπλούτισε, την κατέστησε μέσο έκφρασης ανθρώπινων συναισθημάτων. Η πολύτιμη παράδοση της ρηξικέλευθης και πρωτοπόρας Μάρθας Γκράχαμ γιορτάζεται παγκοσμίως, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την ίδρυση της διεθνούς φήμης ομάδας της, Martha Graham Dance Company, η οποία θα βρεθεί σε λίγες ημέρες στην Αθήνα για μια σειρά παραστάσεων που θα φιλοξενηθούν από τις 20 έως τις 23 Νοεμβρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Η Μάρθα Γκράχαμ, που δικαίως συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο επιδραστικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα, έφερε πραγματική επανάσταση στον χορό εισάγοντας στην έκφραση και την παρουσίασή του μια νέα τεχνική η οποία τον απελευθέρωνε, διεύρυνε τα όρια του και τον καθιστούσε πολύτιμο «συνομιλητή» της ανθρώπινης ψυχής.

Έχοντας από νωρίς συνειδητοποιήσει, με την βοήθεια του ψυχολόγου πατέρα της, ότι το μπαλέτο αποτελεί ένα χορευτικό είδος που επικεντρώνεται στην τελειότητα της κίνησης και της τεχνικής του ανθρώπινου σώματος χωρίς να συνδέεται με τον εσωτερικό κόσμο του χορευτή, ανέπτυξε σταδιακά μια προσωπική, βαθιά συναισθηματική χορευτική «διάλεκτο», την περίφημη «τεχνική Γκράχαμ», η οποία αποτέλεσε πρότυπο για γενιές σπουδαίων μετέπειτα χορευτών.

Αντλώντας έμπνευση από πολλές και διαφορετικές πηγές, μεταξύ των οποίων η μοντέρνα ζωγραφική, η αμερικανική μεθόριος, οι θρησκευτικές τελετές των ιθαγενών κ.α. δημιούργησε αριστουργηματικές παραστάσεις οι οποίες μάγευαν επί δεκαετίες το παγκόσμιο κοινό.

Ξεχωριστή θέση ανάμεσά τους κατέχουν αυτές που έχουν θεματική προερχόμενη από την ελληνική μυθολογία, με πρωταγωνίστριες πασίγνωστες ηρωίδες του αρχαίου ελληνικού δράματος όπως η «Μήδεια», η «Άλκιστις», η «Ιοκάστη», η «Κλυταιμνήστρα» κ.α. μετουσιώνοντας, με μοναδική δεξιοτεχνία και απαράμιλλο πάθος, τον βαθύ ανθρώπινο πόνο σε παλλόμενη κίνηση που κραυγάζει.

Εκτός από τις χορογραφίες όμως ιδιαίτερη έμφαση έδινε και στο πλαίσιο των παραστάσεών της, στα επιμέρους στοιχεία που την πλαισίωναν όπως η μουσική, ο φωτισμός και τα κοστούμια. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι επιδίωξε να συνεργαστεί με κορυφαίος εκπροσώπους της μόδας μεταξύ των οποίων οι Donna Karan, Calvin Klein κ.α.

Όσον αφορά στις αμιγώς χορευτικές συνεργασίες της, αυτές περιελάμβαναν κάποιους λίγους αλλά κορυφαίους κλασικούς χορευτές όπως ο θρυλικός Ρούντολφ Νουρέγιεφ, η εμβληματική η Μάγια Πλισέτσκαγια και ο διάσημος Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ τους οποίους, όμως, φρόντισε να φέρει στα δικά της μέτρα.

Για εκείνη, εξάλλου, δεν υπήρχε χορός δίχως συναίσθημα και αυτό ακριβώς καλλιεργούσε και δίδασκε, επί δεκαετίες, στην χορευτική της ομάδα αλλά στους μαθητές της στο Martha Graham School of Contemporary Dance, που ίδρυσε η ίδια και αποτελεί μέχρι σήμερα κορυφαία σχολή στις ΗΠΑ.

Ανεξάντλητη και παθιασμένη για την τέχνη της η Μάρθα Γκράχαμ συνέχιζε να χορεύει δημόσια μέχρι τα 74 της χρόνια. Στη συνέχεια και μέχρι το τέλος της ζωής της – έφυγε το 1991 σε ηλικία 96 ετών – αφοσιώθηκε στη δημιουργία νέων χορογραφιών και στη διδασκαλία η οποία λειτουργούσε ως ο πιο πολύτιμος θεματοφύλακας του σπουδαίου έργου της.

Η διάδοση της πολύτιμης χορευτικής παράδοσης και του σπουδαίου εκπαιδευτικού έργου της Μάρθας Γκράχαμ αλλά και η συνέχισή τους μέσα από νέες παραστάσεις με εικόνες εμπνευσμένες από τη σύγχρονη καθημερινότητα αποτελούν σήμερα τους βασικούς στόχους της Martha Graham Dance Company στο τιμόνι της οποίας βρίσκεται πλέον η άλλοτε στενή συνεργάτιδά της Τζάνετ Άιλμπερ.

Σε αυτόν τον κοινό άξονα συμπόρευσης παρελθόντος και μέλλοντος, όπως εξάλλου φανερώνει και ο τίτλος της « The First and The Future», κινείται και η παράσταση που θα δούμε στην Αθήνα, η οποία αποτελεί έναν από τους πολλούς σταθμούς της επετειακής περιοδείας – ύμνου στην χορεύτρια που σφράγισε ανεξίτηλα τον 20ό αιώνα.

Προπώληση εισιτηρίων ΕΔΩ