Από τα “SS”, τον ΕΛΑΣ και την υπολοχαγό Νατάσα στις …ανάγκες του Μεσοπρόθεσμου

Όταν η κυβέρνηση αποφασίζει να βάλει πωλητήριο στην ακίνητη περιουσία του Δημοσίου, φυσικό είναι να πουλά ακόμα και μοναδικά «κομμάτια» που δικαίως έχουν χαρακτηρισθεί ως «ασημικά». Μια τέτοια ξεχωριστή περίπτωση ακινήτου που βγαίνει στο σφυρί είναι η περίφημη «Βίλα Καζούλη» που ο αρχοντικός και επιβλητικός όγκος της κοσμεί εδώ και έναν αιώνα την Αθήνα. Το νεοκλασικό που βρίσκεται στην είσοδο της Κηφισιάς ανήκει στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και σε αυτό από το 2001 στεγάζεται το  ''Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης''.

Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ως αρμόδιος υπουργός, γνωστοποίησε χτες την πρόθεση της κυβέρνησης να πουλήσει την «Βίλα Καζούλη», αυτό το αρχιτεκτονικό κόσμημα της Αθήνας με την άγνωστη, στους πολλούς, αλλά εντυπωσιακή ιστορία.

Το κουβάρι της ιστορίας της βίλας ξεκινά να ξετυλίγεται στην αυγή του 20ου αιώνα. Βρισκόμαστε στο 1902, εποχή που η ελληνική κοινότητα της Αιγύπτου μεγαλουργεί. Αρκετοί έμποροι φτιάχνουν τις εξοχικές τους κατοικίες στην Ελλάδα. Ο Νικόλαος Καζούλης, έμπορος από την Αλεξάνδρεια διαλέγει ένα κτήμα έκτασης 47.000 μ² στην είσοδο της Κηφισιάς. Εκεί κτίζει την επιβλητική έπαυλη που θα μείνει στην ιστορία ως ''Βίλα Καζούλη΄΄.




Ο αρχιτέκτονας που τη σχεδίασε μας είναι άγνωστος, αναφορές όμως μιλάνε για αλλοδαπό.

Η Ιωάννα Καζούλη, κόρη του Ν. Καζούλη στην οποία είχε περιέλθει η βίλα από το 1915 καλεί τον Π Αριστόφρωνα να ασχοληθεί με την διακόσμηση της βίλας. Τελικά, οι δύο νέοι ερωτεύονται και παντρεύονται.

Ο Π. Αριστόφρωνας, γνωστός αρχαιολάτρης ασχολείτο με τις ανασκαφές στην ''Ακαδημία Πλάτωνος'' και σαν όραμα είχε, η βίλα να γίνει κέντρο μελέτης, η νέα ''Ακαδημία Πλάτωνος''.

Τίποτα όμως δεν σώζεται σήμερα από τους θησαυρούς που βρισκόντουσαν σε αυτή τη βίλα. Το 1940 η βίλα επιτάσσεται από τους Γερμανούς και στεγάζει το φρουραρχείο των 'SS'. Φήμες λένε ότι οι Γερμανοί έκαναν απογραφή των θησαυρών που εντόπισαν και τον φύλαξαν στα υπόγεια μέσα σε κιβώτια. Αρκετοί αντιστασιακοί βασανίστηκαν και πέθαναν στα υπόγεια της.

Πολλές ιστορίες, δε, έχουν δει το φως της δημοσιότητας σχετικά με τα στοιχειά της βίλας. Έχουν αναφερθεί ανεξήγητα γεγονότα μέσα και έξω από αυτήν. Φυσικά όταν ήταν εγκαταλελειμμένη, τέτοιες ιστορίες ήταν πιο διαδεδομένες. Είναι λογικό, ένα κτίσμα σαν κι αυτό που μετράει περίπου εκατό χρόνια ζωής και με πολλαπλές χρήσεις να οξύνει τη φαντασία των ανθρώπων. Έχουν αναφερθεί ακόμα και παράνομες ανασκαφές στον προαύλιο χώρο της για ανεύρεση θησαυρών. 

Το 1944  οι Γερμανοί αποχωρούν και την έπαυλη χρησιμοποιεί ο ΕΛΑΣ, ενώ χάνονται σιγά-σιγά τα αποτυπώματα των θησαυρών της. Ο ΕΛΑΣ τη χρησιμοποιεί μέχρι και το 1949 όπου και περνάει η κυριότητα της στο δημόσιο. Εκεί στεγάζεται και το πρώτο ΚΑΤ μέχρι το 1952.  Με το σεισμό των Ιονίων νήσων χρησιμοποιείται ως χώρος περίθαλψης των σεισμοπαθών έως και το 1955 .

Το 1964 αγοράζεται από το ΙΚΑ αλλά δεν χρησιμοποιείται πουθενά. Το 1970 στους χώρους της γυρίζεται η κινηματογραφική ταινία το Φώσκολου ''Υπολοχαγός Νατάσα''.



Το 1976 το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτηρίζει την βίλα διατηρητέα και το 1979 χαρακτηρίζει το οικόπεδο που την περιβάλει ''χώρο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους'' και γίνονται τα πρώτα σχέδια συντήρησης από τον αρχιτέκτονα Π. Πικιώνη.

Η βίλα όμως παραμένει έρμαιο των καιρικών συνθηκών και των βανδάλων, γίνεται στέκι τοξικομανών και σατανιστών. Τα λιοντάρια μεταφέρονται για να ''προφυλαχθούν'' σε άγνωστη τοποθεσία. Προσπάθειες της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρης για έναρξη των διαδικασιών αποκατάστασης της και μετατροπή του κτιρίου σε έδρα του ελληνικού κέντρου κινηματογράφου και εστία τεχνών μένουν στα χαρτιά.

Μετά το 1990, το ΙΚΑ, στο οποίο ανήκει η βίλα, κάνει γνωστό ότι επιθυμεί την κατεδάφισή της και τη δημιουργία εμπορικού κέντρου. Η κοινωνία διαμαρτύρεται, πολλά άρθρα δημοσιεύονται στον τύπο και πολλά ρεπορτάζ γίνονται υπέρ της διατήρησης της . Το 1995 το ΥΠΕΧΩΔΕ με υπουργό τον Κ. Λαλιώτη αγοράζει τη βίλα από το ΙΚΑ έναντι δυόμιση  δισεκατομμυρίων δραχμών με σκοπό την ανακαίνισή της.

Το 1996 ξεκινάνε οι εργασίες συντήρησης και τα λιοντάρια μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα ερευνών εντοπίζονται σε αποθήκη του ΙΚΑ και επανατοποθετούνται στη θέση τους.

Από το 2001 στην ανακαινισμένη πια βίλα Καζούλη στεγάζεται το  ''Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης''. Στα χρόνια που ακολουθούν οι χώροι της ανοίγουν για να φιλοξενήσουν εκδηλώσεις περιβαλλοντικού και πολιτιστικού χαρακτήρα καθώς και διεθνή συνέδρια και ημερίδες. 

Στη μεγάλη κύρια μεταλλική πόρτα υπάρχουν δύο μαρμάρινες πλάκες που αναγράφουν '' Έπαυλη Καζούλη - Π. Αριστόφρων''