Θάνος Παπαδόπουλος

Στο κοινό ανακοινωθέν του ΝΑΤΟ στα μέσα Ιουνίου 2021 αναφέρεται ότι: - Η Ρωσία είναι «απειλή για τη συμμαχία»! - Της Κίνας «οι διακηρυγμένες φιλοδοξίες» και «η δυναμική συμπεριφορά» θέτουν «συστημικές προκλήσεις για τη Συμμαχία».

Αναρωτιέμαι τι είδους απειλή είναι η Ρωσία για τη Συμμαχία, δηλαδή για τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη; Με ποιο τρόπο άραγε η Ρωσία απειλεί την ασφάλεια των ΗΠΑ, του Καναδά, της Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ρωσία τα τελευταία τριάντα χρόνια (1991-2020) έχει χάσει όλη την αυτοκρατορία της. Τις χώρες της Κεντρικής Ασίας: Καζακστάν, Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν και Μογγολία. Τις χώρες της Υπερκαυκασίας: Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία και Αρμενία. Τις χώρες της Βαλτικής: Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία. Τις χώρες προτείχισμα της ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων: Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, Ανατολική Γερμανία, Ρουμανία, Βουλγαρία. Τις σλαβικές χώρες: Ουκρανία, Λευκορωσία, Μολδαβία. Δηλαδή έχασε 15 χώρες που έχουν συνολικά τον ίδιο πληθυσμό με τη Ρωσία.

Η Ρωσία του Πούτιν προσπαθεί σήμερα να κρατήσει συμμάχους στα δυτικά και νότια σύνορά της με την Ευρώπη: Δηλαδή τη Λευκορωσία, την ανατολική Ουκρανία, την Αρμενία. Στην Κεντρική Ασία τα πράγματα είναι ελαφρά καλύτερα χάρη στη συμμαχία της με την Κίνα. Πάνω από δέκα χώρες όμως, που ανήκαν άμεσα ή έμμεσα στο σύστημα της Σοβιετικής Ρωσίας πέρασαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ. Βέβαια αυτές οι δέκα και παραπάνω χώρες μετατοπίστηκαν προς τη Δύση με τη θέληση των λαών τους. Νόμιμο και Δίκαιο και κανείς δεν μπορεί να έχει αντίρρηση η Ευρώπη ν΄ αποκτήσει την ενότητά της από τα σύνορα με τη Ρωσία έως τον Ατλαντικό Ωκεανό. Αλλά από στρατηγική άποψη η Ρωσία είναι χαμένη και ακρωτηριασμένη. Η Ρωσική Αυτοκρατορία έμεινε η μισή. Αν βρυχάται η Ρωσική Αρκούσα δεν είναι γιατί απειλεί, αλλά γιατί θρηνεί τα περασμένα μεγαλεία!

Μετά την ανακοίνωση του δόγματος του ΝΑΤΟ, έγινε ναυτική άσκηση του ΝΑΤΟ στον Εύξεινο Πόντο και αγγλικά πολεμικά παραβίασαν τα χωρικά ΄ύδατα της Ρωσίας στην Κριμαία. Όταν το ανακοίνωσε αυτό η Ρωσία, η Αγγλία το αρνήθηκε και στη συνέχεια δικαιολογήθηκε ότι «δεν αναγνωρίζουν την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία και γι΄ αυτό έπλευσαν στα χωρικά ύδατα της... Ουκρανίας»!

Δηλαδή τα αγγλικά πολεμικά στο πλαίσιο της άσκησης του ΝΑΤΟ έκαναν μια πρόκληση ολκής στη Ρωσία. Ίσωσ μόνο για να μετρήσουν φην αντίδρασή της , ίσως για άλλους λόγους. Η σοφή γιαγιά μου, ερίτιμε Μπόρις Τζόνσον έλεγε: «Τα πληγωμένα ζώα μην τα πλησιάζεις. Κινδυνεύει η ζωή σου». Αν βυθίσουν οι Ρώσοι κανένα αγγλικό πλοίο, μη νομίζεις ότι θα γίνει παγκόσμιος πόλεμος. Ούτε ναυμαχία θα γίνει. Ο Πούτιν δεν είναι Γιέλτσιν. Μάλλον προς τον Στάλιν φέρνει. Ίσως είναι και πιο ψυχρός...

Η βρετανική εφημερίδα Financial Times αποκάλυψε λίγες εβδομάδες νωρίτερα ότι ΗΠΑ και Ιαπωνία «καταστρώνουν πολεμικά σχέδια επί χάρτου για το ενδεχόμενο σύγκρουσης με την Κίνα με αφορμή το πρόβλημα της Ταϊβάν»!

Αυτή η αντίδραση των ΗΠΑ στις φιλοδοξίες της Κίνας να γίνει η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στον Κόσμο είναι καθαρά ψυχροπολεμική. Δείχνει με σαφήνεια τα όρια του κινδύνου που δημιουργούν τέτοιες πρωτοβουλίες. Οι ΗΠΑ λοιπόν θεωρούν ότι η Κίνα δεν έχει το δικαίωμα να γίνει πιο μεγάλη οικονομική δύναμη από αυτές:
α) Κι ας έχουν τέσσερις φορές μεγαλύτερο πληθυσμό

β) Κι ας έχουν 4.000 χρόνια συνεχή πολιτισμό η «Ουράνια Αυτοκρατορία» τους, ενώ οι ΗΠΑ δεν έχουν κράτος ούτε τέσσερις αιώνες
γ) Κι ας προηγούνται στην τεχνητή νοημοσύνη και σε άλλα πεδία της ψηφιακής επανάστασης.

Η συστημική πρόκληση της Κίνας είναι το γεγονός ότι θεωρεί την Ταϊβάν κινεζική νήσο και θέλει να την ενσωματώσει στην επικράτειά της ειρηνικά; Μα ότι η Ταϊβάν είναι κινεζικό έδαφος το έχουν αναγνωρίσει εδώ και μισό αιώνα οι ίδιες οι ΗΠΑ πανηγυρικά. Οι ΗΠΑ δεν είναι που εξωπέταξαν την Ταϊβάν από το Συμβο΄θλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και τη θέση της κατέλαβε η Λαϊκή Κίνα; Γιατί λοιπόν σχεδιάζουν πολέμους; Τι είδους εξωτερική πολιτική είναι αυτή; Ύστερα από 7,5 χρόνια που ο κόσμος ζει χωρίς μεγάλους πολέμους και καταστροφές, που ο Τρίτος Κόσμος αναπτύσσεται χάρη στην παγκοσμιοποίηση και την τάση ενότητας που επικρατεί, οι ΗΠΑ θέλουν να εγκαινιάσουν ένα νέο ψυχρό πόλεμο με την Κίνα;

Μα οι ΗΠΑ και Δύση είχαν βρει τρόπους να συμβιώσουν με την ΕΣΣΔ και να νκαταργήσουν τον ψυχρό πόλεμο. Τώρα θέλουν να γυρίσουν πίσω;

Η πολιτική των ΗΠΑ που εκφράστηκε με σαφήνεια στα συμπεράσματα της Συνόδου του ΝΑΤΟ ένα πράγμα μόνο επιτυγχάνει: Σπρώχνει τη Ρωσία ολοένα και πιο βαθιά στην αγκαλιά της Κίνας. Η Ρωσία ήδη συμμετέχει στο Σύμφωνο της Σαγκάης που έχει στρατηγικό χαρακτήρα: Δηλαδή πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό χαρακτήρα. Επίσης ευνοεί και υποστηρίζει τον Δρόμο του Μεταξιού στην Κεντρική Ασία, στη Σιβηρία, στη Νότιο Ασία και στην Ανατολική Αφρική. Επίσης, η Ρωσία συμμετέχει σε πολλές Συμφωνίες και Οργανισμούς που 'ίδρυσε η Κίνα. Τέλος, τα κοινά Σινο-Ρωσικά στρατιωτικά γυμνάσια και ασκήσεις πυκνώνουν ολοένα και περισσότερο τον τελευταίο καιρό. Είναι σαφές ότι το ανατολικό μπλοκ πήζει ολοένα και περισσότερο κι αυτό δεν είναι ούτε υπέρ των ΗΠΑ, ούτε υπέρ τηξς Ευρώπης, ούτε υπ΄'ερ της ανάπτυξης των χωρών της Ασίας και της Αφρικής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρέπει να συμφωνήσει με την πολιτική των ΗΠΑ για κανέναν λόγο. Δεν τη συμφέρει. Το συμφέρον της Ενωμένης Ευρώπης είναι οι άριστες σχέσεις με τη Ρωσία. Η Ευρώπη πρέπει να βοηθήσει τη Ρωσία ν΄ αναπτυχθεί ή έστω να αναπτύξει το τμήμα της ως τα Ουράλια. Επειδή η Ευρώπη έχει ανάγκη τόσο την ενέργεια, τις πρώτες ύλες και ίσως αύριο το νερό της Ρωσίας. Επίσης έχει ανάγκη σχέσεις καλής γειτονίας, ώστε να μη χρειάζεται υπερβολικά μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες για την ασφάλεια των συνόρων της με τη Ρωσία. Ω η Κριμαία δεν πρόκειται να επιστραφεί στην Ουκρανία ο,τι κι αν λένε ΗΠΑ και Βρετανία. Όσο για την Ουκρανία, που έτσι κι αλλιώς είναι μια διχασμένη χώρα, ο μόνος δρόμος που της απομένει είναι: από τη μια η ομοσπονδοποίησή της ώστε ν΄ αποκτήσουν πολιτιστική αυτονομία τα ανατολικά τμήματα της Ουκρανίας κι από την άλλη ένα τριμερές Σύμφωνο Φιλίας και μη συμμετοχής της Ουκρανίας σε συνασπισμούς εχθρικούς τόσο προς τη Ρωσία όσο και προς την Ευρώπη(διπλή φιλανδοποίηση).

Φυσικά ο εμπορικός και γενικότερα ο οικονομικός ανταγωνισμός δεν πρόκειται να κοπάσει. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη δεν πρόκειται να αφήσουν αμαχητί την Κίνα να γίνει η πιο ισχυρή οικονομική δύναμη στον Κόσμο και συν τω χρόνω και η πιο ισχυρή πολιτικά, διπλωματικά και στρατιωτικά. Το πρόβλημα είναι άλλο. Δεν πρέπει αυτός ο οικονομικός ανταγωνισμός να καταλήξει σε σύγκρουση και πόλεμο, όπως κατέληξε ο ανταγωνισμός Αγγλίας και Γερμανίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που μάλιστα δεν έλυσε το πρόβλημα κι έτσι ακολούθησε και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αυτή την εξέλιξη δεν πρέπει να την επιτρέψει η Ευρώπη, όπως επίσης και οι ΗΠΑ και η Κίνα. ΗΠΑ και Ευρώπη πρέπει να κρατήσουν τον ανταγωνισμό μόνον στα οικονομικό και διπλωματικό πεδίο, αλλά όχι στο πολιτικό ή στρατιωτικό πεδίο.

Προκλήσεις σαν κι αυτές του αγγλικού πολεμικού στην Κριμαία ή σχεδιασμοί πολέμου επί χάρτου, όπως αυτοί με την Ιαπωνία στη Σινική Θάλασσα είναι χωρίς νόημα. Είναι αντιπαραγωγικοί. Οι ΗΠΑ πρέπει να συνηθίσουν στην ιδέα ότι δεν είναι πια η μοναδική υπερδύναμη στη Γη. Επίσης δεν μπορούν ν΄ αποφασίζουν ποιος` θα έχει Δημοκρατία και ποιος όχι στη Γη. Απαιτούν να έχει δημοκρατία η Κίνα, η Ρωσία, το Αφγανιστάν, αλλά όχι και η Σ. Αραβία, τα Εμιράτα, το Βιετνάμ, η Β. Κορέα και παλαιότερα το Ιράν, η Χιλή, η Ελλάδα κλπ. Οι βασικές αρχές του ΟΗΕ που οι ΗΠΑ είχαν την πρωτοβουλία να ιδρυθεί, επιτάσσουν μη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις των άλλων χωρών. Αυτό έχει κάνει σημαία η Κίνα και επεκτείνει συνεχώς την επιρροή της.

Οι ΗΠΑ τη δεκαετία του 1950 είχαν το 55% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Σήμερα μόλις ξεπερνούν το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επίσης πάνω από 15% του παγκόσμιου ΑΕΠ η κάθε μια. Όσο για τη φιλοδοξία της Κίνας να γίνει πρώτη οικονομική δύναμη σε πέντε-έξι χρόνια, καμιά χώρα ή αυτοκρατορία δεν μπορεί να της το απαγορεύσει ή να την εμποδίσει να το κάνει. Επειδή έχει τέσσερις φορές τον πληθυσμό των ΗΠΑ, 4.000 χρόνια υψηλό πολιτισμό, μια γραφειοκρατία αξιόπιστη και αξιόμαχη και ήδη βρίσκεται επικεφαλής σε πολλούς τομείς της ψηφιακής επανάστασης, και η συμμαχία της με τη Ρωσία την προικίζει με την προμήθεια ενέργειας, πρώτων υλών και νερού, καθώς πρόκειται για τη μεγαλύτερη εδαφική επικράτεια στον Κόσμο και την πιο πλούσια.

Ένας καλός τρόπος για να ξεφύγουν οι ΗΠΑ και η Κίνα από στρατιωτικούς ανταγωνισμούς είναι να συνεργαστούν στην αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid-19, της επιδείνωσης του κλίματος καθώς και στην αντιμετώπιση του Αφγανιστάν των Ταλιμπάν. Η Κίνα και πιθανότατα η Ρωσία βγαίνουν κερδισμένες από τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν και στη Μέση Ανατολή. Και η Ευρώπη ας προσπαθήσουν να συνεργαστούν με την Κίνα και τη Ρωσία για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του Αφγανιστάν και της Μέσης Ανατολής. Καλή ιδέα επίσης είναι η κατάρτιση ενός σχεδίου ανάλογου με τον «Δρόμο του Μεταξιού» για την ανάπτυξη των χωρών της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Με τους καλούς τρόπους τρως ψωμί, με τους κακούς τρως γροθιές, όπως στο Βιετνάμ, στο τραμ, στο Αφγανιστάν

================================================================
* Ο Θάνος Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος κσι συγγραφέας.