Μιχάλης Στούκας

Υπάρχουν χιλιάδες νέα παιδιά που έχουν πτυχία από πανεπιστήμια ή και μεταπτυχιακά ακόμα και αναζητούν εργασία. Πολλές νέες και πολλοί νέοι φεύγουν στο εξωτερικό για να εργαστούν. Άλλες και άλλοι προτιμούν να μείνουν στην Ελλάδα. Σπάνια θα βρουν κάποια εργασία ανάλογη με τα προσόντα τους. Συνήθως, θα ξεκινήσουν από κάποια δουλειά τελείως άσχετη με τις σπουδές τους και, αν έχουν μεγάλη τύχη ή κάποιο πολιτικό μέσο, κάποια στιγμή στο μέλλον θα βρουν και μία εργασία σχετική με όσα έμαθαν στις σχολικές αίθουσες και τα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα.

Μαζί με αυτούς υπάρχουν όμως και κάποιες/κάποιοι, που συνήθως, χωρίς να έχουν τελειώσει κανένα ΑΕΙ (ίσως όχι και το Λύκειο) ασκούν επαγγέλματα (;) τα οποία, τουλάχιστον στη χώρα μας, ήταν παντελώς άγνωστα μέχρι πρόσφατα, ενώ αντίθετα στο εξωτερικό υπάρχουν εδώ και πολλές δεκαετίες.

Έτσι, αυτή την εποχή σημειώνουν άνθηση πολλά επαγγέλματα (ή «επαγγέλματα»), ιδιαίτερα προσοδοφόρα ως επί το πλείστον. Ορισμένα προέκυψαν μέσα από το διαδίκτυο και τις διάφορες δυνατότητες που παρέχει. Γνωστότερο, ίσως, είναι το «επάγγελμα influencer» (ινφλουένσερ). Η λέξη «επηρεαστής» θα μπορούσε να αποδώσει κατά κάποιον τρόπο την αντίστοιχη αγγλική. Μας παρουσιάζουν σκηνές από τη ζωή και την καθημερινότητά τους, αποκτούν ακολούθους (followers) και στηριζόμενοι ιδιαίτερα στον αριθμό των followers που έχουν κερδίζουν χρήματα από διαφημίσεις προϊόντων. Π.χ. η α ινφλουένσερ διαφημίζει το σαμπουάν β, χάρη στο οποίο διατηρεί τα πλούσια μαλλιά της σε άριστη κατάσταση.

Υπάρχουν influences στην Ελλάδα που κερδίζουν τεράστια χρηματικά ποσά από την προβολή διαφόρων προϊόντων και υπηρεσιών. Συχνά διαβάζουμε για τις ιλιγγιώδεις αμοιβές τους και χρήματα που δεν δηλώνονται στην εφορία. Αν ισχύουν τα ποσά που γράφονται για μερικές και μερικούς influencers, τότε μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, τα οποία οι περισσότεροι από εμάς πρέπει να δουλέψουμε μερικές δεκάδες χρόνια για να τα εισπράξουμε…

Κάτι ανάλογο, γίνεται με τις/ τους λεγόμενους YouTubers, τις/τους Tik Tokers και τις/τους χρήστες του Instagram. Η αλήθεια είναι ότι στον… κλάδο των YouTubers υπάρχουν αρκετά άτομα που παρουσιάζουν ενδιαφέροντα κοινωνικά και άλλα θέματα. Κοινωνικά πειράματα, όπως λέγονται, που έχουμε δει στο You Τube είναι ιδιαίτερα εύστοχα και μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενα περαιτέρω έρευνας και προβληματισμού. Ο τζίρος, παγκοσμίως για όλους αυτούς, ξεπερνά κατά πολύ τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια! Κάτι που θεωρήθηκε από πολλούς ως παροδικό, ως μόδα που θα περάσει, έχει γίνει πλέον επικερδέστατο επάγγελμα για πολλές και πολλούς!

Κατά την άποψη μας, το πρόβλημα δεν είναι των influencers, των YouTubers και των Tik Tokers, αλλά όλων όσων τους ακολουθούν φανατικά. Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι ορισμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζουν αξιόλογα θέματα, πώς κάποιες και κάποιοι έλκονται από τι τρώει για πρωινό κάποια ή τις καθημερινές δραστηριότητες κάποιου;

Η άσκηση και η γυμναστική, όπως και η διατροφολογία είναι γνωστές από την αρχαιότητα για τα οφέλη τους. Μάλιστα, ο Ίκκος ο Ταραντίνος (5ος π.Χ. αιώνας) ήταν ο πρώτος που εφάρμοσε διαιτολογική υγιεινή για τους αθλητές. Τα τελευταία χρόνια, τα γυμναστήρια ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια και άτομα όλων των ηλικιών, ανακάλυψαν ξαφνικά πόσο σημαντική είναι η γυμναστική!

Βέβαια τα πολλά οφέλη της σωματικής άσκησης και της γυμναστικής εξανεμίζονται όταν οι ασκούμενοι ακολουθούν διατροφή με πίτσες, πιτόγυρα κ.λπ… Δεν είναι όμως μόνο τα γυμναστήρια στα οποία αθλούνται οι Νεοέλληνες και οι Νεοελληνίδες. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν και οι λεγόμενοι personal trainers, προσωπικοί γυμναστές/γυμνάστριες, που αναλαμβάνουν την άσκηση, την εκγύμναση ατόμων, στον χώρο της κατοικίας ή και της εργασίας τους. Ο ασκούμενος γυμνάζεται στον χώρο που ο ίδιος επιλέγει υπό την προσωπική επίβλεψη του προσωπικού του γυμναστή ή της προσωπικής του γυμνάστριας. Οι personal trainers είναι… πολύ in τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, στο εξωτερικό πάντως σύμφωνα με το Collins English Dictionary, ο όρος είναι γνωστός από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Πιθανότατα, ξεκίνησε από τη Μεγάλη Βρετανία, καθώς δεν υπάρχει σε αμερικάνικα λεξικά, όπως το Merriam Webster.

Στο κορυφαίο αυτό λεξικό όμως υπάρχει μια άλλη, πολύ γνωστή λέξη, ιδιαίτερα στους λάτρεις της νυχτερινής διασκέδασης. Πρόκειται για τη λέξη bartender, που σύμφωνα με το Merriam Webster δηλώνει ένα άτομο που σερβίρει ποτά σε μπαρ («a person who serves drinks at a bar»). Η λέξη αυτή η οποία χρονολογείται από το 1825 (!) έχει περάσει και στο ελληνικό λεξιλόγιο, όπου απέκτησε και επιπλέον «συστατικά»: του γνώστη των ποτών και του δημιουργού κοκτέιλ από ποτά, αλκοολούχα ή μη. Θα λέγαμε, ότι στην Ελλάδα μπαρτέντερ είναι κυρίως αυτός που γνωρίζει άριστα τα ποτά, όπως οι σομελιέ που είναι εξαιρετικοί γνώστες των κρασιών και φτιάχνει κοκτέιλ με βάση αυτά και όχι αυτός που σερβίρει τα ποτά, όπως γράφει το Merriam Webster… Επίσης, δεν θα πρέπει να συγχέονται ο μπαρτέντερ με τον μπαρίστα (<ιταλ. barista 1926), ο οποίος ασχολείται με την παρασκευή ροφημάτων και κυρίως, καφέ. Κάποιοι επίσης ταυτίζουν τις λέξεις μπαρτέντερ και μιξολόγος, άλλοι όμως τις θεωρούν διαφορετικές.

Και συνεχίζουμε με τους ζωόφιλους οι οποίοι, όψιμοι ως επί το πλείστον, είναι εκατοντάδες χιλιάδες στην Ελλάδα. Όταν λέμε ζωόφιλους, εννοούμε κυρίως όσες και όσους έχουν επιλέξει σκύλους ως κατοικίδια ζώα. Δεν θα ασχοληθούμε με τις διαμάχες «ζωόφιλων» και «μη φιλόζωων», σεβασμός εκατέρωθεν θα λέγαμε μόνο για το θέμα αυτό, αλλά για την τεράστια βιομηχανία που έχει αναπτυχθεί γύρω από τα ζώα συντροφιάς. Δεν είναι μόνο τα πετ σοπ που κάνουν χρυσές δουλειές και οι ιδιοκτήτες τους οι… πετ σοπάδες, όπως τους βάφτισαν ορισμένοι εμφάνταστοι Έλληνες τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση, αλλά και κτηνιατρεία ή ιατρεία μικρών ζώων, κομμωτήρια σκύλων, σπα σκύλων κ.λπ. και ανάλογες επιχειρήσεις για γάτες που κατακλύζουν όχι μόνο την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αλλά και όλες τις μεγάλες ελληνικές πόλεις. Όταν η αγάπη για τα ζώα γίνεται παράνοια, φοβόμαστε ότι θα δούμε ακόμα πιο εξτρίμ καταστάσεις.

Ας μην μιλήσουμε βέβαια για γατοτροφές και σκυλοτροφές που ανταγωνίζονται το μενού γκουρμέ εστιατορίων. Η απορία που έχουμε είναι, πώς κάποιες και κάποιοι που ξοδεύουν εκατοντάδες, ευρώ κάθε μήνα για τα κατοικίδια τους, την ίδια ώρα δεν έχουν στοιχειώδεις ανέσεις στο σπίτι τους και μπορεί να χρωστούν υπέρογκα ποσά στο Δημόσιο… Ένα από τα… νέα επαγγέλματα που προέκυψαν απ’ όλη αυτή την ραγδαία αύξηση όσων έχουν σκύλους ως κατοικίδια ζώα, είναι οι λεγόμενοι dog walkers. Πρόκειται για πρόσωπα που αναλαμβάνουν με αμοιβή, ακόμα και 15 ευρώ την ώρα, να βγάλουν βόλτα το τετράποδο κάποιας ή κάποιου, προκειμένου αυτό να ξεφύγει από την κλεισούρα ενός διαμερίσματος και να κάνει τις σωματικές του ανάγκες. Φίλος, μας έλεγε ότι στην Κυψέλη υπάρχει άτομο που… εκτελεί χρέη dog walker βγάζοντας για βόλτα τέσσερα σκυλιά διαφορετικών κατόχων! Δεν γνώριζε όμως να μας πει πόσα χρήματα εισέπραττε αυτός. 15 ευρώ την ώρα ο/η dog walker, 7 ευρώ την ώρα, το πολύ, ο καθηγητής σε φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης.

Επάγγελμα που γνωρίζει μεγάλη άνθηση τα τελευταία χρόνια είναι αυτό των life coaches. Σύμβουλοι ζωής ή προπονητές ζωής, θα λέγαμε. Μετά τους ψυχίατρους, τους ψυχολόγους και τους ψυχοθεραπευτές προέκυψαν και οι life coaches. Προφανώς έχουν απόλυτα επιτυχημένη ζωή και θέλουν να μεταλαμπαδεύσουν τα μυστικά τους και σε άλλους. Σημεία των καιρών ή οι ανάγκες της ζωής;

Τέλος υπάρχει και μια άλλη κατηγορία νέων, σχετικά ολιγάριθμη, που αποτελείται από άτομα που συμμετείχαν σε τηλεοπτικά ριάλιτι. Τουλάχιστον, έτσι αναφέρονται στα διάφορα ρεπορτάζ που διαβάζουμε κατά καιρούς. Π.χ. «η πρώην παίκτρια του Survivor» ή «ο πρώην διαγωνιζόμενος του «Master Chef», αποτελούν συνοδευτικά στα βιογραφικά αρκετών. Δεν έχουν κάνει τίποτε άλλο στη ζωή τους; Αν δεν είχαν πάρει μέρος στα τηλεοπτικά ριάλιτι, ως τι θα αναφέρονταν;

Θα πει κάποιος ότι η κάθε εποχή δημιουργεί καινούργιες ανάγκες και συνεπώς καινούργια επαγγέλματα. Εκείνο που προκαλεί εντύπωση πάντως είναι ότι στην Ελλάδα του 2024, πολύ λίγοι νέοι ασχολούνται με τα αντικείμενα των σπουδών τους. Οι εργάτες γης πλέον είναι σχεδόν εξ’ ολοκλήρου αλλοδαποί. Το ερώτημα που μπαίνει είναι: τι μπορούμε να περιμένουμε από τις/ τους σημερινές/- νούς influencers, bartenders και dogs walkers; Αυτό είναι το μέλλον της Ελλάδας;

Όταν ο κόσμος κινείται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, τα τεχνολογικά επιτεύγματα είναι δεκάδες, η γειτονική Τουρκία παρουσιάζει αεροπλάνα εφάμιλλα των πλέων εξελιγμένων αμερικανικών, εμείς ζούμε στον μικρόκοσμό μας και δεν λέμε να ξυπνήσουμε από τη χρόνια νιρβάνα. Ακούμε για λαμπρά μυαλά νέων Ελλήνων και Ελληνίδων. Όλα τα μυαλά αυτά έφυγαν στο εξωτερικό; Το μέλλον της χώρας, αν σκεφτούμε και άλλα βασικά ζητήματα, όπως το δημογραφικό, δεν διαγράφεται ευοίωνο. Αν δαπανώνται για την Παιδεία και την παραπαιδεία δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, ποια είναι τα αποτελέσματα; Ντελιβεράδες και σερβιτόροι με μεταπτυχιακά; Ας δώσει το Κράτος κίνητρα σε νέες και νέους να ασχοληθούν με όσα σπούδασαν και ας φροντίσει να αξιοποιήσει σε παραγωγικές θέσεις τους καλύτερους. Ήδη ως χώρα είμαστε πολύ πίσω σε πολλούς τομείς. Θα μπορέσουν οι πολιτικοί να αφουγκραστούν τα μηνύματα των καιρών ή πλέον η υπόθεση «Ελλάδα» χάθηκε οριστικά και αμετάκλητα;