Κώστας Λαπαβίτσας

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, μας λέει ότι εκπληρώνεται ο στόχος που είχε θέσει ο ΣΥΡΙΖΑ -και μάλιστα με κοινωνική ηρεμία γιατί φέρθηκε έντιμα προς τον ελληνικό λαό.

Δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοθαυμάσει. Το θράσος; Την αντιστροφή της πρόσφατης ιστορικής πραγματικότητας; Ή την απουσία αντίληψης για την κατάσταση της χώρας;
Στις 20 Αυγούστου δεν βγαίνουμε από τα μνημόνια, αλλά τα ολοκληρώνουμε. Η διαφορά είναι τεράστια. Οι όροι των μνημονίων έχουν πλέον γίνει ανελέητη κοινωνική πραγματικότητα. Οι περικοπές των συντάξεων, οι αυξήσεις των φόρων, οι μειώσεις στις δημόσιες δαπάνες, η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας, η άρση των ελέγχων στις αγορές είναι η Ελλάδα που δημιούργησαν τα μνημόνια. Δεν θα απαλλαγούμε από αυτή την πραγματικότητα ξαφνικά ένα ωραίο πρωινό του Αυγούστου.

Ούτε καν όσον αφορά την άσκηση οικονομικής πολιτικής δεν πρόκειται να βγει η Ελλάδα από το μνημονιακό πλαίσιο τον Αύγουστο. Θα είναι υποχρεωμένη να επιδιώκει τερατώδη πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2% για δεκαετίες μετά. Θα έχει συνεχή επιτήρηση από τους μηχανισμούς της Ε.Ε. Θα έχει επίσης την αυστηρή επιτήρηση των ανοιχτών αγορών που θα δανείζουν σε μια χώρα με δημόσιο χρέος γύρω στο 180% του ΑΕΠ. Τέλος, το 2018-19 θα πρέπει να εκτινάξει τον αριθμό των πλειστηριασμών, ενώ το 2019 θα επιβάλλει περαιτέρω μειώσεις συντάξεων και μείωση του αφορολόγητου.

Η κυβέρνηση Τσίπρα έκανε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που υποσχέθηκε στον ελληνικό λαό και αποδείχθηκε ο πιο πειθήνιος εκτελεστής των μνημονίων. Με σκληρή λιτότητα πέτυχε μια σχετική σταθεροποίηση της οικονομίας, συνεχίζοντας την πορεία που είχε ήδη ξεκινήσει η κυβέρνηση Σαμαρά, καθώς μειώθηκε τόσο το δημοσιονομικό έλλειμμα όσο και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Αλλά για να συμβεί αυτή η σχετική σταθεροποίηση, τα μνημόνια επέβαλαν συνθήκες που γεννούν και αργή ανάπτυξη και εκτίναξη της ανισότητας. Μέσα στο μνημονιακό πλαίσιο η οικονομία ασφυκτιά και οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι. Δεν υπάρχουν συνθήκες για πραγματική σταθερότητα.

Δύο δείκτες αποτυπώνουν το βαθύ αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί και την απουσία πραγματικής βάσης σταθερότητας για τη χώρα. Πρώτον, η συνεχής διεύρυνση των χρεών προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία που πλέον ίσως ξεπερνούν τα 130 δισ. Δεύτερον, η συσσώρευση προβληματικών δανείων στις τράπεζες που πλησιάζουν το 50% του ενεργητικού τους και θα φέρουν τις χιλιάδες των πλειστηριασμών. Και τα δύο πηγάζουν από τη σκληρή πραγματικότητα που δημιούργησε η ολοκλήρωση των μνημονίων.

Η σχετική σταθερο-ποίηση επιτεύχθηκε με υπερδιόγκωση αυτών των πιέσεων γιατί η ελληνική οικονομία λιμνάζει μέσα στο μνημονιακό πλαίσιο. Είναι θέμα χρόνου να μετατραπεί η οικονομική πίεση σε κοινωνική και πολιτική. Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι μπροστά της έχει πολύ δύσκολες αποφάσεις και γι’ αυτό έχει αρχίσει τη φιλολογία για «έξοδο» από τα μνημόνια. Το ορόσημο του Αυγούστου θα φέρει πολιτικές εξελίξεις.



* Οικονομολόγος, πρώην βουλευτής