Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Το ελληνικό ΑΕΠ αυξάνεται πράγματι με ισχυρότερο ρυθμό από τον μέσο όρο στην Ευρωζώνη και το ΔΝΤ προβλέπει ότι το ίδιο θα συμβεί τα επόμενα δύο χρόνια, ενώ το ύψος του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε σημαντικά (κατά 10,8 μονάδες) το 2023. Οι εταιρείες αξιολόγησης έχουν προχωρήσει σε αναβαθμίσεις ή προϊδεάζουν ότι θα το κάνουν το επόμενο διάστημα.

Οι εξελίξεις αυτές δεν αμφισβητούνται και πιστώνονται στην κυβέρνηση Μητσοτάκη από τις εκθέσεις των διεθνών επενδυτικών εταιρειών και τους αναλυτές.

Η άλλη πλευρά, όμως, που τώρα επισημαίνεται από διεθνές μέσο ενημέρωσης που αποτελεί τη «βίβλο» των επενδυτών, είναι ότι η Ελλάδα είναι πλέον η φτωχότερη χώρα της Ευρωζώνης και η δεύτερη φτωχότερη στην Ε.Ε. μετά τη Βουλγαρία, ενώ η τάση δείχνει ότι και η τελευταία σύντομα θα την ξεπεράσει.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του κ. Γιώργου Λαγαρία, επικεφαλής οικονομολόγου της εταιρείας Mazars Wealth Management, που παρατίθενται στο δημοσίευμα, το οικονομικό πλήγμα ήταν το μεγαλύτερο στη σύγχρονη Ιστορία, συγκρίσιμο μόνο με τη Μεγάλη Υφεση του 1930 στις ΗΠΑ.

Το ελληνικό ΑΕΠ είναι σήμερα 19%, μικρότερο απ’ ό,τι ήταν το 2007, πριν από τη μεγάλη κρίση, ενώ στο ίδιο διάστημα η οικονομία της Ε.Ε. μεγάλωσε κατά 17%. Ο εξελίξεις αυτές αποδίδονται στη σκληρή λιτότητα που επιβλήθηκε την περίοδο της κρίσης, η οποία οδήγησε τη χώρα μας το 2022 να έχει από τους χαμηλότερους πραγματικούς μισθούς ανάμεσα σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες, 30% χαμηλότερα απ’ ό,τι πριν από την κρίση.

Στην πραγματικότητα, είναι αλήθεια ότι καταγράφεται μεν αξιόλογη οικονομική μεγέθυνση, αλλά το συνολικό βιοτικό επίπεδο παραμένει χαμηλό, η πλειονότητα των εργαζομένων δεν επωφελείται από την οικονομική ανάπτυξη, ενώ αναπαράγεται ως επί το πλείστον το ίδιο οικονομικό υπόδειγμα που λειτουργούσε και πριν από την κρίση, ήτοι ανάπτυξη μέσα από την οικοδομή και τον τουρισμό και μεγάλη εξάρτηση από τα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Το υπόδειγμα αυτό όμως ήταν μία από τις αιτίες της κατάρρευσης στο παρελθόν, ενώ δεν είναι ανθεκτικό σε βάθος χρόνου.

Τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης δεν είναι «αιώνια», ενώ και οι διευκολύνσεις που έγιναν με τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους από τους δανειστές εξαντλούνται μετά το 2032.

Ουδείς γνωρίζει ασφαλώς ποιες θα είναι οι πολιτικές και οικονομικές ισορροπίες στην Ευρωζώνη τη στιγμή εκείνη, αλλά οι γεωπολιτικές αναταράξεις και οι φυγόκεντρες δυνάμεις που ήδη εκδηλώνονται στην Ε.Ε. δεν προοιωνίζονται τίποτα το θετικό για την αναγκαία νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Η δε μείωση του δημόσιου χρέους είναι σχεδόν αποκλειστικά ονομαστική, αφού σε απόλυτους αριθμούς το ποσό που χρωστάει η χώρα μας μειώθηκε μόνο κατά 100 εκατ. ευρώ το 2023, αλλά συνολικά αντιστοιχεί σε μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ, το οποίο είχε ονομαστική αύξηση 6,6%, λόγω και του πληθωρισμού.

Το άλλο μεγάλο ζήτημα είναι ότι ναι μεν οι εξαγωγές αυξάνονται τα τελευταία χρόνια, αλλά συνολικά παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο ως προς το μέγεθος της οικονομίας, ενώ είναι μεγαλύτερη η αύξηση των εισαγωγών και συνολικά υπάρχει έλλειμμα με το εξωτερικό (έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 6,4% του ΑΕΠ το 2023). Εισάγουμε και καταναλώνουμε από το εξωτερικό περισσότερα από όσα παράγουμε, κάτι που καταδικάζει την οικονομία σε περιορισμένη απόδοση, με χαμηλά εγχώρια εισοδήματα και κέρδη.

Για να αλλάξει η τύχη της χώρας, χρειάζεται ένα στρατηγικό σχέδιο για ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι οι καθαρές ενεργειακές τεχνολογίες, οι διαμετακομιστικές και άλλες διεθνώς εμπορεύσιμες υπηρεσίες, αλλά και ο αγροδιατροφικός τομέας, όπου θα εκδηλωθεί η επόμενη μεγάλη παγκόσμια κρίση λόγω και της κλιματικής αλλαγής.

Διαφορετικά, οδεύουμε στο επόμενο αδιέξοδο.

Το γεγονός είναι ότι οι συζητήσεις για την οικονομία στην Ελλάδα κατά κανόνα περιορίζονται από έναν πολιτικό μανιχαϊσμό, όπου η μεν κυβέρνηση επαίρεται για τις θετικές εξελίξεις, ενώ η αντιπολίτευση μηδενίζει συνολικά την κατάσταση.

Το κλειδί, επομένως, για να γίνει ο αναγκαίος εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός είναι η αναβάθμιση της πολιτικής αντιπαράθεσης, η οποία προϋποθέτει όχι μόνο τεχνική επάρκεια του πολιτικού προσωπικού (η οποία δεν είναι πάντα δεδομένη), αλλά και αντιπαράθεση με στοιχεία, στρατηγική και προτάσεις.

Η πολιτική είναι μεν ανταγωνιστική διαδικασία, αλλά δεν αποδίδει όταν διεξάγεται με βάση το δόγμα του «μαύρου - άσπρου» με στόχο την αμοιβαία καταστροφή.