Ανδρέας Μπελεγρής

Για να περιγραφούν οι άνθρωποι που είναι πρόθυμοι να υπηρετήσουν ένας σκοπό, θαμπωμένοι από την λάμψη της εξουσίας, κάποιας θρησκείας ή ιδέας, χρησιμοποιείται συχνά ο όρος «χρήσιμος ηλίθιος». Παλιότερα ο όρος αυτός περιέγραφε του υποστηρικτές της Σοβιετικής Ένωσης στην Ευρώπη, όμως στη συνέχεια πήρε επεκτάθηκε σε αμέτρητες περιπτώσεις. Στον αντίποδα των «χρήσιμων ηλιθίων» είναι όσοι βρίσκονται επίσης στις αυλές των κέντρων λήψης των αποφάσεων, έχουν στοιχειωδώς την αντίληψη της πραγματικότητας και παραμένουν στα μετόπισθεν για να μην «καούν».

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα στον καιρό της κρίσης έχει βρει τους δικούς του χρήσιμους ηλίθιους, για να πρωταγωνιστούν στα κανάλια και τις εφημερίδες ή για να υπογράφουν τις δύσκολες αποφάσεις με τους δανειστές. Μόνο να σκεφτεί κανείς πόσοι πολιτικοί παράγοντες τα τελευταία χρόνια που ενώ βρίσκονταν στο ζενίθ της κυριαρχίας τους σε μια νύχτα κατέρρευσαν, αφού πια δεν ήταν χρήσιμοι, παρά μόνο ηλίθιοι.  

Πρόκειται για ανθρώπους που συνήθως δεν κατάγονται από πολιτικό τζάκι ή από οικογένεια με οικονομική επιφάνεια, αλλά και αν συμβαίνει αυτό ο κύκλος ισχύς της οικογένειάς τους έχει κλείσει προ πολλού. Όταν εισβάλουν στην πολιτική σκηνή ή προκύπτει το ερώτημα: «ποιος είναι αυτός», ή ένα άλλο: «τι δουλειά έχει αυτός εδώ». Συνδέονται με μια ιστορική στιγμή σχεδόν από τύχη. Μέχρι τότε εξυπηρετούσαν μικρότερους σκοπούς με θέρμη και χωρίς να το καταλάβουν οι περισσότεροι από τους γύρω τους, αναδείχθηκαν σε πρωταγωνιστές του σύγχρονου δράματος.

Μιλάνε με στόμφο ιεροκήρυκα και επιδεικνύουν αυτοπεποίθηση ξεπεσμένου αριστοκράτη, καθώς πλην των ιδίων οι γύρω τους ξέρουν ποιο ακριβώς κενό καλύπτουν. Μαθαίνουν εύκολα τις οδηγίες που δίνει το γραφείο Τύπου του κόμματος και έχουν την ψευδαίσθηση ότι τις συνδιαμορφώνουν. Ωστόσο κάθε φορά που προσπαθούν να αυτοσχεδιάσουν δημιουργούν προβλήματα. Μια κατηγορία από αυτούς προσελκύουν το ενδιαφέρον των τηλεοπτικών καναλιών, αλλά είναι μάλλον αδιάφοροι για τις εφημερίδες. Κι αυτό γιατί έχουν συνδυάσει της παρουσία τους με το live θέαμα.

Δεν ακούν μόνο μιλάνε. Κι αν ορισμένοι αναγκαστούν να ακούσουν την κριτική, τότε δεν απαντάνε στο θέμα, αλλά σε αυτόν που έθεσε το θέμα με προσωπικές επιθέσεις. 

Τους ενδιαφέρει η μικροπολιτική, γιατί στην πραγματικότητα δεν έχουν όραμα για τη χώρα.

Κατά βάθος ξέρουν ότι αιωρούνται πιασμένοι από το κλαδί της συγκυρίας. Παρ’ ότι κοιτούν συνεχώς τα παπούτσια τους και όχι το δρόμο μπροστά τους, σκοντάφτουν επανειλημμένα στα μικρά μοιραία λάθη. Κολακεύονται να συνδιαλέγονται με ανθρώπους που παραδοσιακά κατέχουν εξουσία - πολιτική, επιχειρηματική, πνευματική. Εγκαταλείπονται όμως, γιατί φθείρονται γρήγορα• οι χρήσιμοι ηλίθιοι δεν μπορεί να είναι φθαρμένα πρόσωπα, αλλά άφθαρτα.

Όλοι οι πολιτικοί χώροι έχουν τέτοιους. Κυρίως όμως βρίσκουν πεδίο δράσης στα μεγάλα κόμματα. Κανένα κέντρο λήψης αποφάσεων δεν μπόρεσε να αντισταθεί στη χρησιμότητά τους. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι είναι ανίατη ασθένεια της εξουσίας.