Χοληστερόλη: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε - Ποιοι πρέπει να ελέγχονται

Η χοληστερόλη είναι ένα από τα λιπίδια που έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του οργανισμού. Όταν όμως τα επίπεδά της ξεπερνούν τα όρια, τότε η χοληστερόλη εξελίσσεται σε έναν επικίνδυνο ή και μοιραίο παράγοντα για την καρδιαγγειακή υγεία.

Δυστυχώς, η υψηλή χοληστερόλη δεν εκδηλώνεται με συγκεκριμένα συμπτώματα. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαίος ο αιματολογικός έλεγχος, ώστε να διαπιστωθεί εάν τα επίπεδα της χοληστερίνης βρίσκονται μέσα στα όρια του φυσιολογικού.

Άλλα σημαντικά λιπίδια του οργανισμού είναι τα τριγλυκερίδια, η υψηλή συγκέντρωση των οποίων συνδέεται επίσης με καρδιαγγειακά προβλήματα.

Τι είναι η χοληστερόλη

Η χοληστερόλη, κοινώς λεγόμενη χοληστερίνη, είναι ένα από τα λιπίδια (λιπαρά) του οργανισμού. Αποτελεί δομικό υλικό των κυττάρων και συμβάλλει στην παραγωγή ορισμένων ορμονών και στη σύνθεση βιταμινών. Διακρίνεται σε ενδογενή χοληστερόλη, δηλαδή σε εκείνη που παράγεται εσωτερικά στο συκώτι  και σε εξωγενή, δηλαδή σε χοληστερόλη που προσλαμβάνουμε από τη διατροφή.

Ο οργανισμός χρειάζεται το συγκεκριμένο λιπίδιο σε συγκεκριμένες ποσότητες για να λειτουργεί σωστά. Όταν υπάρχει «πλεόνασμα» χοληστερόλης, τότε αυτή να τείνει να κολλάει στα τοιχώματα των αρτηριών, δημιουργώντας αθηρωματικές πλάκες, οι οποίες εμποδίζουν την ομαλή ροή του αίματος.

Τι είναι τα τριγλυκερίδια

Τα τριγλυκερίδια είναι άλλα λιπίδια που κυκλοφορούν στο αίμα και μπορεί να προέρχονται από τις τροφές ή να συντίθενται από τον ίδιο τον οργανισμό. Η αύξησή τους μπορεί να οφείλεται σε διαταραχή του μεταβολισμού του οργανισμού αλλά και σε αυξημένη πρόσληψή τους μέσω των τροφών.

Ο αρρύθμιστος διαβήτης, η αύξηση του βάρους και η κατάχρηση αλκοόλ αυξάνουν τα τριγλυκερίδια.

Τα αυξημένα τριγλυκερίδια μπορούν να προκαλέσουν καρδιαγγειακά προβλήματα, αν και σε μικρότερο βαθμό από ό,τι η χοληστερίνη, καθώς και παγκρεατίτιδα  (πρόκειται για σοβαρή οξεία κατάσταση με δυνατό πόνο στην κοιλιά που χρειάζεται άμεση εισαγωγή στο νοσοκομείο).

Η «καλή» και η «κακή» χοληστερόλη

Η χοληστερόλη δεν κυκλοφορεί ελεύθερη στο αίμα, αλλά συνδεδεμένη με πρωτεΐνες σχηματίζοντας τις λιποπρωτεΐνες. Οι πιο γνωστές λιποπρωτεΐνες είναι η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας ((Ηigh Density Lipoproteins, HDL) και η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (Low Density Lipoproteins, LDL). Ανάλογα με το υψηλής ή χαμηλής πυκνότητας «φορτίο» χοληστερόλης που μεταφέρουν οι λιποπρωτεΐνες αυτές, διακρίνουμε τη χοληστερόλη σε «καλή» και «κακή»,  αντιστοίχως.

Ποια τιμή είναι σημαντική για την υγεία

Η LDL είναι εκείνη που προσκολλάται στα τοιχώματα των αγγείων και προκαλεί την αρτηριοσκλήρυνση, συνεπώς ζητούμενο είναι να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.     Αντίθετα, η HDL είναι εκείνη που προσπαθεί να προστατέψει τα αγγεία απομακρύνοντας την «κακή» από τα τοιχώματά τους, γι’ αυτό και χρειάζεται να είναι σε υψηλό επίπεδο. Όταν μετράμε τη συγκέντρωση της χοληστερόλης στο αίμα,  μετράμε αφενός τη συνολική της συγκέντρωση και αφετέρου τη συγκέντρωση της HDL αλλά και της LDL.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές

Η συγκέντρωση της ολικής χοληστερόλης πρέπει να είναι κάτω από 200 mg/dl. Μέχρι τα 240 mg/dl χαρακτηρίζεται οριακή και από εκεί και πάνω υψηλή. Η HDL, δηλαδή η «καλή» χοληστερόλη πρέπει να είναι πάνω από 40 mg/dl για τους άνδρες και πάνω από 50 mg/dl για τις γυναίκες. Η LDL, η «κακή» χοληστερίνη πρέπει να είναι κάτω από 130 mg/dl. Μέχρι τα 160 mg/dl θεωρείται οριακή και από εκεί και πάνω υψηλή.

Η LDL χοληστερίνη πρέπει να είναι όσο χαμηλότερη γίνεται (κάτω από 100 mg/dl) όταν συνυπάρχει στεφανιαία νόσος ή άλλοι παράγοντες κινδύνου (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης).

Για τα παιδιά και τους εφήβους, οι επιθυμητές τιμές της «κακής» LDL χοληστερίνης είναι οι εξής: Φυσιολογική τιμή 120-180 mg/dl, Οριακή τιμή 180-200 mg/dl, Υψηλή τιμή 210 mg/dl και πάνω.

Τι επηρεάζει τα επίπεδα της χοληστερόλης

Η υψηλή συγκέντρωση χοληστερόλης στο αίμα οφείλεται είτε σε διατροφικούς παράγοντες είτε σε κληρονομικούς ή και σε συνδυασμό αυτών. Έχουν βρεθεί και απομονωθεί τα γονίδια στα οποία οφείλεται η κληρονομική προδιάθεση. Αυτό βεβαίως δεν αναιρεί τη σημασία της διατροφής, της άσκησης και γενικώς του ισορροπημένου τρόπου ζωής. Επίσης, η υψηλή τιμή της χοληστερόλης συσχετίζεται με τον υποθυρεοειδισμό, τις παθήσεις του ήπατος και των νεφρών, το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ και το άγχος.

Ποια συμπτώματα προειδοποιούν για την αυξημένη χοληστερόλη

Εάν τα επίπεδα της χοληστερίνης είναι αυξημένα, τότε συσσωρεύονται λίπη στα αιμοφόρα αγγεία. Αυτά παρεμποδίζουν την ομαλή κυκλοφορία του αίματος και επομένως η καρδιά δε λαμβάνει αρκετό αίμα πλούσιο σε οξυγόνο. Κατ' επέκταση, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφράγματος.

Από την άλλη, η μειωμένη παροχή αίματος στον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ωστόσο, η αρχόμενη επίπτωση στην καρδιαγγειακή υγεία του οργανισμού που σηματοδοτεί η αύξηση της χοληστερόλης, δεν εκδηλώνεται με συγκεκριμένα συμπτώματα.

Σε αντίθεση με άλλες δυσλειτουργίες που δίδουν σημάδια, πχ στην υψηλή αρτηριακή πίεση, και δημιουργούν το περιθώριο ώστε να ληφθούν κάποια κατασταλτικά μέτρα, η υψηλή χοληστερίνη δεν εκδηλώνεται με συγκεκριμένα συμπτώματα. Οι αιματολογικές εξετάσεις είναι μονόδρομος  ώστε να διαπιστωθεί εάν τα επίπεδα της χοληστερίνης βρίσκονται μέσα στα φυσιολογικά όρια.

Πώς ελέγχουμε τα επίπεδα χοληστερίνης και τα τριγλυκερίδια

Ο έλεγχος γίνεται με μια απλή εξέταση αίματος. Για την εξέταση των λιπιδίων (ολική χοληστερίνη, «κακή» LDL, «καλή» HDL, τριγλυκερίδια), πρέπει να έχει προηγηθεί αποχή από το φαγητό για 12 έως 14 ώρες, διαφορετικά επηρεάζεται η τιμή τους.

Ποιοι πρέπει να ελέγχονται για χοληστερόλη

Οι ειδικοί δέχονται πλέον ότι η αρτηριοσκλήρυνση είναι νόσος που αρχίζει από την βρεφική ηλικία. Συνεπώς οι γονείς πρέπει αφενός να εκπαιδεύουν τα παιδιά στον υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής, αφετέρου να ελέγχουν τις τιμές χοληστερόλης, εφόσον  υπάρχει οικογενειακό ιστορικό συγγενούς υπερχοληστερολαιμίας ή στεφανιαίας νόσου σε νεαρή ηλικία στους γονείς. Εάν δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, τότε οι εξετάσεις για χοληστερόλη και τριγλυκερίδια μπορούν να γίνουν περίπου στην ηλικία των 18 χρόνων.

Μετά την ηλικία αυτή, κι εφόσον  οι τιμές της χοληστερόλης είναι μέσα στα επιθυμητά όρια, τότε αρκεί μια επανάληψη της μέτρησης κάθε 5 χρόνια. Αν οι τιμές είναι οριακά φυσιολογικές, τότε χρειάζεται μέτρηση νωρίτερα από την πενταετία – το ακριβές διάστημα του επαναληπτικού ελέγχου το κρίνει ο γιατρός.

Αν η τιμή είναι υψηλή, τότε χρειάζεται στενότερη παρακολούθηση από το γιατρό, που θα καθορίσει κάθε πότε θα υποβάλλεστε σε έλεγχο, ανάλογα και με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου. Απαιτείται, επίσης, λεπτομερής έλεγχος και των τριγλυκεριδίων.

Εκείνοι οι οποίοι ελέγχουν τη χοληστερόλη τους με δίαιτα και φάρμακο θα πρέπει να  κάνουν σχετική εξέταση αίματος κάθε έξι-δώδεκα μήνες. Επίσης, και οι διαβητικοί ασθενείς πρέπει να ελέγχουν τις τιμές της χοληστερόλης κάθε χρόνο.

Οι τιμές της χοληστερίνης πρέπει να επιβεβαιωθούν με επανειλημμένες μετρήσεις (χρειάζονται τουλάχιστον 2 μετρήσεις). Αν οι τιμές είναι υψηλές, τότε συνήθως οι ειδικοί συστήνουν δίαιτα και άσκηση. Όταν αυτά δεν αποδίδουν τότε χορηγείται φαρμακευτική αγωγή (υπολιπιδαιμικά φάρμακα).

Μεγάλη προσφορά υγείας από το Πρώτο ΘΕΜΑ

Αντιλαμβανόμενο τις απαιτήσεις των καιρών και τη δυσκολία των Ελλήνων να έχουν πάντα πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες Υγείας, το Πρώτο ΘΕΜΑ ξεκινάει από αυτήν την Κυριακή, 6 Δεκεμβρίου, μια μεγάλη προσφορά.

Έτσι, αυτήν την Κυριακή θα βρείτε στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας δύο κουπόνια υγείας:
• ένα για ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΩΡΕΑΝ Αιματολογικό Έλεγχο που περιλαμβάνει: Χοληστερίνη, Σάκχαρο, Τριγλυκερίδια, Ουρία, Ουρικό Οξύ, SGOT, SGPT) και
• ένα για έλεγχο των Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων ΣΕ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗ ΤΙΜΗ που περιλαμβάνει: HIV (type 1+2, HBsAg (αυστραλιανό αντιγόνο), ΑΝΤΙ –HCV ορού (HEP C ολικό αντίσωμα), RPR (Σύφιλη), με αφορμή την  Παγκόσμια Ημέρα κατά του HIV, την 1η Δεκεμβρίου 2015.

- Όλες οι παραπάνω εξετάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν κατ’ επιλογή του εξεταζόμενου:
* χωρίς προγραμματισμό ραντεβού,
* χωρίς παραπεμπτικό,
* όλες μαζί ή μεμονωμένα

Καλείτε στον ενιαίο Πανελλαδικό τηλεφωνικό αριθμό της Βιοιατρικής 210-9987877, προκειμένου να ενημερώνεστε για:

- Τα διαγνωστικά κέντρα που μπορούν να διενεργήσουν το πακέτο εξετάσεων ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ καθώς και τo πακέτο εξετάσεων ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ χωρίς προγραμματισμό ραντεβού.

- Επίσης, αναλυτικές πληροφορίες για τα σημεία και τη διαδικασία εξυπηρέτησης θα παρέχονται και στο site www.bioiatriki.gr

- Για κάθε πακέτο εξετάσεων αντιστοιχεί ξεχωριστό κουπόνι. Οι αναγνώστες μπορούν να διενεργούν και τα δύο πακέτα εξετάσεων, προσκομίζοντας αντίστοιχα και τα δύο κουπόνια.

Διαβάστε περισσότερα για τη μεγάλη προσφορά εδώ