Γρίφος το «βουβό κύμα» θυμού που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις

Τους γιατρούς που έπειτα από μια κρίσιμη επέμβαση ζητούν από τους συγγενείς των ασθενών να αισιοδοξούν, αλλά και να προσεύχονται, θυμίζουν οι εκλογικοί αναλυτές με τις αμφίθυμες εκτιμήσεις που διατυπώνουν για τους επικείμενους δύο εκλογικούς γύρους, στους οποίους οι Ελληνες ψηφοφόροι κατευθύνονται μέσα σε ένα χωρίς προηγούμενο σκηνικό πολιτικής ρευστότητας.

«Η μόνη βεβαιότητα είναι η μεγάλη και πολλαπλή αβεβαιότητα», υπογραμμίζει σχεδόν το σύνολο των εκλογολόγων που βρίσκονται αντιμέτωποι με πρωτόγνωρα φαινόμενα, όπως το μεγαλύτερο από ποτέ ποσοστό αναποφάσιστων ψηφοφόρων που έχει παρατηρηθεί σε τόσο κοντινό με τις κάλπες χρονικό διάστημα, αλλά και η ιδιαίτερα χαμηλή βεβαιότητα τόσο για τη συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία όσο και για την τελική επιλογή που θα κάνει μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος που έχει έναν καταρχήν προσανατολισμό.

Μέσα σε αυτή τη ρευστή ατμόσφαιρα της πολιτικής βουβαμάρας, που εντείνεται από τον διαφαινόμενο μεγάλο κατακερματισμό των δυνάμεων, όπως αποτυπώνεται και μέσα από τον αριθμό ρεκόρ των ψηφοδελτίων που κατεβαίνουν τόσο στις αυτοδιοικητικές εκλογές όσο και στις ευρωεκλογές, πολιτικοί και οικονομικοί παρατηρητές εντός και εκτός Ελλάδας εκφράζουν τον σοβαρό προβληματισμό τους για το ενδεχόμενο ενός μείζονος πολιτικού ατυχήματος που μπορεί να προκύψει από την τελική έκβαση της εκλογικής μάχης τη μεθεπόμενη Κυριακή.

Παρά την αισιοδοξία που εκπέμπεται από την κυβέρνηση, ότι «οι κάλπες θα επιβεβαιώσουν την κυβερνητική σταθερότητα», η αμφιταλάντευση ενός σημαντικού μέρους του εκλογικού σώματος, σε συνδυασμό με τους πολλούς αστάθμητους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν το κλίμα πολιτικής απάθειας που παρατηρείται,  δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια πιθανή συνολική αποσταθεροποίηση.

Οι τρεις κίνδυνοι

Με δεδομένο τον διλημματικό χαρακτήρα που εκ των πραγμάτων αποκτά η αναμέτρηση της 25ης Μαΐου, οι κίνδυνοι που, όπως υποστηρίζουν αναλυτές, ελλοχεύουν από ένα αλλοπρόσαλλο εκλογικό αποτέλεσμα, χωρίς καθαρό νικητή, είναι τρεις:

■ Πρώτον, μέσα σε μια ατμόσφαιρα γενικευμένης πολιτικής κατάρρευσης, να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές, χωρίς να έχει προηγουμένως αντιμετωπιστεί η μεγάλη εκκρεμότητα της ρύθμισης του δημόσιου χρέους. Δεν είναι τυχαία ως προς αυτό η επισήμανση εκπροσώπου του ΔΝΤ ότι «στο ελληνικό πρόγραμμα, όπως και σε άλλα προγράμματα, η πολιτική σταθερότητα είναι σημαντικό ζήτημα». Τα διλήμματα, εξάλλου, για την «Ελιά» που έθεσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Ευάγγελος Βενιζέλος μπορεί από άλλους να χαρακτηρίζονται «εύλογα» και από άλλους «εκβιαστικά», στην πραγματικότητα όμως προβάλλουν ως υπαρκτά ενδεχόμενα, αφού είναι βέβαιο ότι τυχόν καταβαράθρωση του μοναδικού κυβερνητικού εταίρου στον οποίο μπορεί να ελπίζει σε αυτή τη φάση η Νέα Δημοκρατία θα έχει αναμφίβολα επιπτώσεις στη λειτουργία της κυβέρνησης και στον χρονικό της ορίζοντα. 

■ Δεύτερον, το φάσμα της μελλοντικής ακυβερνησίας με το οποίο είναι δυνατόν να έρθει αντιμέτωπο ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Το ήδη δύσκολο κυβερνητικό σταυρόλεξο μπορεί να γίνει ακόμη πιο γριφώδες, εφόσον επιβεβαιωθούν κάποιες τάσεις που περιορίζουν το άθροισμα των δυνάμεων του νέου «δικομματισμού» (Ν.Δ. - ΣΥΡΙΖΑ) σε ποσοστά κάτω του 50%. Πολύ περισσότερο αν συνδυαστεί με ταυτόχρονη περαιτέρω αποδυνάμωση του τρίτου πόλου, καθώς, παρά τη φημολογία που πυροδότησε η πρόσφατη παρουσία του πρώην πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου σε εκδήλωση της ΔΗΜ.ΑΡ., το κόμμα του κ. Φώτη Κουβέλη δεν φαίνεται να αποκτά δυναμική και η ανασύνθεση του χώρου της Κεντροαριστεράς φαντάζει ανεκπλήρωτο όνειρο.    

■ Τρίτον, η ενδεχόμενη ενίσχυση των ακραίων αντικοινοβουλευτικών δυνάμεων και πρωτίστως της Χρυσής Αυγής, η οποία, παρά τις αποκαλύψεις για την εγκληματική δράση της ηγετικής της ομάδας και τις προφυλακίσεις στελεχών της, εμφανίζει αξιοσημείωτη δημοσκοπική αντοχή. Ειδικότερα, η επίδοση που εμφανίζεται να έχει ο υπόδικος βουλευτής Ηλίας Κασιδιάρης που διεκδικεί τον Δήμο Αθηναίων και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα να τον οδηγήσει στον δεύτερο γύρο, προκαλεί μεγάλη ανατριχίλα σε όλο το πολιτικό φάσμα. Εφόσον, μάλιστα, επιβεβαιωθεί, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια το ποσοστό που μπορεί να συγκεντρώσει η Χρυσή Αυγή στις ευρωεκλογές που ακολουθούν. Μπορεί στη συντριπτική πλειονότητα των δήμων, πλην της πρωτεύουσας, και των Περιφερειών, ακόμη και της Αττικής, το κόμμα των νεοναζιστών να κινείται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, ορισμένοι ειδικοί, ωστόσο, δεν αποκλείουν να οφείλεται σε πιθανή «απόκρυψη ψήφου» από οργισμένους πολίτες, κυρίως στην Περιφέρεια, που είτε δεν απαντούν στις έρευνες, είτε δεν δίνουν ειλικρινείς απαντήσεις. 
Με δεδομένη, λοιπόν, την υψηλότατη πολιτική ασάφεια, οι ειδικοί δεν είναι καθόλου βέβαιοι ότι μπορεί το έντονα ρευστό πεδίο που διαμορφώνεται να ξεδιαλύνει ως την προσεχή Κυριακή. Tο κοινό exit poll που θα κάνουν έξω από τα εκλογικά τμήματα οι πλέον σοβαρές εταιρείες «θα μας δώσει μια πιο ευκρινή εικόνα για τις τάσεις», εν όψει της επικείμενης δεύτερης εκλογικής Κυριακής, όπως λένε, αλλά και πάλι συμπληρώνουν ότι «δεν θα είναι εύκολο να προδικαστεί με απόλυτη ασφάλεια το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών».     

Η ψυχολογία της δεύτερης ψήφου

Κοινή συνισταμένη των εκτιμήσεων που γίνονται από εκλογικούς αναλυτές είναι οι πιθανολογούμενες επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στις ευρωεκλογές τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών και ειδικά οι αναμετρήσεις στις πολύ μεγάλες πόλεις, αλλά και στις Περιφέρειες, στις οποίες η ψήφος είναι περισσότερο πολιτική. Η διαχείριση του αποτελέσματος του πρώτου γύρου από τις βασικές πολιτικές δυνάμεις που προσδοκούν εκλογικά κέρδη από αυτή την εκλογική διαδικασία, δηλαδή τη Ν.Δ., τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, σε συνδυασμό με την ψυχολογία της δεύτερης ψήφου, συνιστούν, σύμφωνα με τους ειδικούς, δύο παράγοντες που δεν επιτρέπουν την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για τις επιδόσεις των κομμάτων στις ευρωκάλπες.



«Είναι εξίσου πιθανό το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου να δημιουργήσει εντυπώσεις “παράστασης νίκης” υπέρ των δυνάμεων που θα έχουν σαφές προβάδισμα την πρώτη Κυριακή, όπως και να λειτουργήσει το εκλογικό σώμα εξισορροπητικά, ενισχύοντας τους αποδυναμωμένους σχηματισμούς και με την αίσθηση ότι η ψήφος των ευρωεκλογών δεν κρίνει τη διακυβέρνηση», επισημαίνει έμπειρος αναλυτής. 

Προς επίρρωση, μάλιστα, της επιχειρηματολογίας του υποδεικνύει και το «καμπανάκι» προς τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας που χτύπησε ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς. «Ο χειρότερος εχθρός μας είναι η χαλαρότητα, το να μην πάνε κάποιοι να ψηφίσουν καθόλου ή να ψηφίσουν με αίσθηση χαλαρότητας», είναι η φράση που χρησιμο-ποιεί συχνότερα τις τελευταίες ημέρες ο κ. Σαμαράς και την επανέλαβε στην τελευταία συνεδρίαση της Κ.Ο. του κόμματός του που συνήλθε γι’ αυτό τον σκοπό. 

«Να εξηγήσετε την κρισιμότητα αυτής της στιγμής», προέτρεψε ο πρωθυπουργός τους βουλευτές του. «Την κρισιμότητα της επόμενης μέρας. Την κρισιμότητα των επόμενων μηνών. Οτι τίποτε δεν είναι δεδομένο, τίποτε δεν είναι προαποφασισμένο, ότι η χώρα έχει αρχίσει να σηκώνεται, αλλά πολύ μικρά λάθη μπορούν να κάνουν ακόμα και τώρα μεγάλη ζημιά. Και ότι καθένας κρατά στα χέρια την ψήφο του για να μην επιτρέψει να γίνει μια τέτοια ζημιά».  
   
Αλλος αναλυτής σημειώνει ότι «αν η συγκυβέρνηση ή το ΠΑΣΟΚ, που μπορεί να διασωθεί εξαιτίας του ισχυρού αυτοδιοικητικού δυναμικού που εξακολουθεί να διαθέτει, δώσουν πανηγυρικό τόνο στο πολύ πιθανό προβάδισμα που μπορεί να αποσπάσουν στον πρώτο γύρο, τίποτε δεν αποκλείει ένα μέρος του εκλογικού σώματος να θελήσει να ενισχύσει στις ευρωεκλογές τον ΣΥΡΙΖΑ». Δεν αποκλείει, ωστόσο, και την πιθανότητα παλιοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ που θα επιλέξουν «πράσινους» αυτοδιοικητικούς, επηρεασμένοι από το ενδεχόμενο μιας ηττοπαθούς επίδοσης του ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο προτίμησαν στις βουλευτικές εκλογές, να αλλάξουν συμπεριφορά, ακολουθώντας το ρεύμα.  

Ποιους θα παρασύρει «Το Ποτάμι»        

 
Με αυτά τα δεδομένα, ως βασικά ερμηνευτικά κλειδιά για το κλίμα που θα δημιουργηθεί στην εβδομάδα που θα μεσολαβήσει ανάμεσα στα δύο ραντεβού των πολιτών με την κάλπη είναι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πρωτίστως τα εξής:

■ Η έκταση της αποχής από τον δεύτερο γύρο, που δεν μπορεί να εκτιμηθεί, καθώς εξαρτάται από τους «μονομάχους», ενώ, ιδιαίτερα στην Περιφέρεια, θα εξαρτηθεί και από τη δυνατότητα ή και διάθεση για δεύτερη μετακίνηση που θα έχουν οι ετεροδημότες ψηφοφόροι.

■ Η μάχη στον Δήμο Αθηναίων και οι πιθανοί διεκδικητές του θώκου στην πρωτεύουσα. «Εντελώς διαφορετική θα είναι η πολιτική ατμόσφαιρα που θα δημιουργηθεί αν ο Κασιδιάρης επικρατήσει στον χώρο της εν τη ευρεία εννοία δεξιάς παράταξης και άλλες οι επιπτώσεις αν ο εκλεκτός του ΣΥΡΙΖΑ Γαβριήλ Σακελλαρίδης ανέβει τόσο πολύ την τελευταία εβδομάδα που να του επιτρέψει να αφήσει εκτός δεύτερου γύρου τον νυν δήμαρχο Γιώργο Καμίνη, ο οποίος αντλεί ψήφους από την ίδια δεξαμενή», σημειώνεται.

■ Ο αριθμός των Περιφερειών στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι στον δεύτερο γύρο, όπως και η απόσταση που θα χωρίζει τους εκλεκτούς της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τους υποψηφίους των κυβερνητικών κομμάτων.



Σε όλα τα παραπάνω, οι περισσότεροι αναλυτές προσθέτουν έναν επιπλέον καθοριστικό παράγοντα που είναι από τη μία η εμφάνιση αφενός πολύ μεγάλου αριθμού ευρωψηφοδελτίων που δεν σχετίζονται με τις αυτοδιοικητικές εκλογές και αφετέρου η παρουσία του νέου κόμματος του Σταύρου Θεοδωράκη. Το «Ποτάμι», από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στο πολιτικό προσκήνιο, στο τέλος του περασμένου Φεβρουαρίου, συγκέντρωσε υψηλές δημοσκοπικές επιδόσεις, εδραιώνοντας τη θέση του ως τρίτη δύναμη στη σειρά κατάταξης των κομμάτων. Τρεις μήνες μετά και παρά τις επιθέσεις που δέχεται, το κόμμα του γνωστού τηλεδημοσιογράφου διατηρεί το «γκελ» στην κοινή γνώμη και προβάλλεται ως ένας από τους παίκτες στο νέο σκηνικό που αναμφίβολα θα δημιουργηθεί την επομένη των ευρωεκλογών.  

Στην Αθήνα η μητέρα των μαχών κατά της Χρυσής Αυγής

Ο κατακερματισμός της Κεντροδεξιάς με την τριπλή υποψηφιότητα ευνοεί τις συνθήκες για άνοδο της υποψηφιότητας Κασιδιάρη που μπορεί να αποτελέσει την οδυνηρή έκπληξη των δημοτικών

Ενα φάντασμα πλανάται πάνω από την κάλπη της ερχόμενης Κυριακής. Είναι η μαύρη σκιά που ρίχνει στην αναμέτρηση για τον Δήμο Αθηναίων η υποψηφιότητα του πιο προβεβλημένου Χρυσαυγίτη, του βουλευτή Ηλία Κασιδιάρη, ο οποίος στην τελική ευθεία προς το παραβάν αποκτά δυναμική που, σε συνδυασμό με την πολυδιάσπαση της ψήφου, μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να τον οδηγήσει στον δεύτερο γύρο.

Ο κατακερματισμός των δυνάμεων στον χώρο της Κεντροδεξιάς, με την τριπλή υποψηφιότητα του Αρη Σπηλιωτόπουλου, ο οποίος έχει το επίσημο χρίσμα της Ν.Δ., του πρώην δημάρχου Νικήτα Κακλαμάνη, που κατεβάζει δικό του ψηφοδέλτιο, καθώς και του υποψήφιου των Ανεξάρτητων Ελλήνων Βασίλη Καπερνάρου, δημιουργεί τις συνθήκες ώστε να διεμβολίσει τον χώρο και να αποτελέσει τη μεγάλη έκπληξη των εκλογών η υποψηφιότητα του Ηλία Κασιδιάρη.
Χωρίς να είναι δυνατόν να γίνουν ασφαλείς προγνώσεις, λόγω της μεγάλης ρευστότητας του εκλογικού σώματος, του βουβού κλίματος που επικρατεί, αλλά και των ειδικών εκλογικών συνθηκών στην πρωτεύουσα, όπου ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους κατοικεί σε άλλη περιοχή, στις τελευταίες μετρήσεις ο εκλεκτός του νεοναζιστικού μορφώματος εμφανίζεται να διεκδικεί με αξιώσεις τη δεύτερη θέση, πίσω από τον νυν δήμαρχο Γιώργο Καμίνη. Ο τελευταίος διατηρεί μεν το προβάδισμα στην πρόθεση ψήφου, αλλά με μικρότερη δυναμική από εκείνη που είχε στην αφετηρία της εκλογικής μάχης.

Συναγερμός για Κασιδιάρη
Κίνδυνος από την άνοδο των ναζιστών στις Δημοτικές

Η προοπτική αυτή που καταγράφηκε σε ορισμένες από τις τελευταίες έρευνες, στις οποίες ο Χρυσαυγίτης υποψήφιος εμφανίζεται να έχει ελάχιστη διαφορά από τη δύναμη που συγκεντρώνουν ο κ. Σπηλιωτόπουλος και ο υποστηριζόμενος από τον ΣΥΡΙΖΑ Γαβριήλ Σακελλαρίδης, σήμανε συναγερμό στα εκλογικά επιτελεία όλων των κομμάτων, καθώς, αν επιβεβαιωθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το πολιτικό σκηνικό θα ανατραπεί άρδην και οι επιπτώσεις του στη διπλή κάλπη της μεθεπόμενης Κυριακής θα είναι, όπως όλοι αναγνωρίζουν, πολύ σοβαρές.

Ακόμη και αν στον δεύτερο γύρο ο κ. Κασιδιάρης καθηλωθεί στο ποσοστό της πρώτης Κυριακής από μια πιθανολογούμενη δημοκρατική πανστρατιά, ανάλογη με εκείνη των γαλλικών εκλογών του 2001 όταν πέρασε στον δεύτερο γύρο ο ακροδεξιός πολιτικός Ζαν Μαρί Λεπέν και ψηφίστηκε μαζικά από όλο το υπόλοιπο πολιτικό φάσμα ο Ζακ Σιράκ, είναι δύσκολο να εκτιμηθούν οι πολιτικές εντυπώσεις που θα δημιουργηθούν και η διάσταση που θα πάρει ένα τέτοιας εμβέλειας πολιτικό γεγονός.



Ο δήμος της πρωτεύουσας, άλλωστε, που ταυτίζεται εκλογικά με την Α’ Αθήνας, αποτελεί ένα από τα βαρόμετρα της γενικότερης συμπεριφοράς του εκλογικού σώματος, όπως καταδείχθηκε στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές, όταν η σειρά κατάταξης των κομμάτων ήταν αντίστοιχη με εκείνη του συνόλου της ελληνικής επικράτειας, και μάλιστα με τις ποσοστιαίες επιδόσεις των πολιτικών δυνάμεων να είναι πολύ κοντά στις αντίστοιχες πανελλαδικές.
Η Χρυσή Αυγή, τον Ιούνιο του 2012, ήταν τέταρτη στην Α’ Αθήνας, πίσω από την πρώτη Ν.Δ., τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ και το τρίτο ΠΑΣΟΚ, με ποσοστό 7,81% (22.486 ψήφοι), όταν στο σύνολο της επικράτειας η επίδοσή της ήταν 7,51%. Εναν μήνα νωρίτερα, στις εκλογές του Μαΐου, είχε καταταγεί στην πέμπτη θέση, αν και το ποσοστό της ήταν ελαφρώς υψηλότερο και είχε φτάσει στο 8,77% (25.578 ψήφοι), ενώ η πανελλαδική της επίδοση ήταν στο 6,97%.
Για να βρεθεί, λοιπόν, στον δεύτερο γύρο ο κ. Κασιδιάρης θα πρέπει να υπερδιπλασιάσει την προηγούμενη επίσημα καταγεγραμμένη επίδοση των Χρυσαυγιτών και να συγκεντρώσει ένα ποσοστό που να υπερβαίνει το 15%, κάτι που αρκετοί αναλυτές το αποκλείουν, χωρίς να απορρίπτουν την πιθανότητα να καταγραφεί στην πρωτεύουσα το εκλογικό limit up των νεοναζιστών -όπως συνέβη και στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές όπου ο αρχηγός Νίκος Μιχαλολιάκος συγκέντρωσε το 5,29% (10.222 ψήφους)-, ανεξαρτήτως του τι θα γίνει σε άλλες περιοχές της χώρας.


Το δίλημμα «Ελιά ή εκλογές»

Ρώσικη ρουλέτα για τον Βενιζέλο

Κίνηση υψηλού ρίσκου από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ στην τελική ευθεία προς την αναμέτρηση της 25ης Μαΐου - Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν άνοδο του ποσοστού της παράταξης

Αγρια ομορφιά, που αυξάνει όμως τον κίνδυνο ατυχήματος για την κυβέρνηση, προσέδωσε στη μάχη των ευρωεκλογών ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Ευάγγελος Βενιζέλος με το δραματικό δίλημμα «‘‘Ελιά’’ ή πτώση της κυβέρνησης» που έθεσε στην τελική ευθεία προς την αναμέτρηση της 25ης Μαΐου.

Πρόκειται για κίνηση υψηλού ρίσκου, καθώς το ΠΑΣΟΚ έχει αποδειχτεί ο αδύναμος κρίκος στον κυβερνητικό συνασπισμό και η ανάδειξη της εκλογικής του επίδοσης σε καθοριστικό βαρόμετρο για τις πολιτικές εξελίξεις μοιάζει σαν να μπαίνει η τύχη της σημερινής κυβέρνησης σε μια ιδιότυπη πολιτική ρουλέτα. Είναι λογικό, λένε έμπειροι πολιτικοί παρατηρητές, να αναδεικνύεις το ισχυρό σου χαρτί -που στην προκειμένη περίπτωση για την κυβέρνηση είναι ο κ. Αντώνης Σαμαράς και η Ν.Δ.-, αλλά παρακινδυνευμένο να προτάσσεις τη σημασία της πιο αδύναμης πλευράς, που μέχρι τώρα αποδείχτηκε το ΠΑΣΟΚ.

Πολλοί λένε ότι με την ενέργειά του αυτή ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης εξήγαγε το εσωκομματικό του πρόβλημα -καθώς οι αντίπαλοί του στο ΠΑΣΟΚ απειλούν ευθέως ότι θα θέσουν θέμα ηγεσίας μετά τις κάλπες- στο ευρύτερο πολιτικό σκηνικό προκαλώντας τριγμούς στο κυβερνητικό σχήμα. Για τον κ. Βενιζέλο και το ΠΑΣΟΚ, όμως, ήταν μια αναγκαία κίνηση απελπισίας, αλλιώς κινδύνευε να θυμίσει τη ρήση «σφάξε με, αγά μου, να αγιάσω» - όπου αγάς μπορεί να θεωρηθεί ο πρωθυπουργός. Για την κυβέρνηση τα πράγματα περιπλέκονται καθώς ο κ. Βενιζέλος έβαλε στο πολιτικό πεδίο μία ακόμη παράμετρο. Η επιβίωση της σημερινής κυβέρνησης από τη δοκιμασία των ευρωεκλογών φαίνεται τώρα να μην εξαρτάται από την επίδοση της Ν.Δ. ή έστω από το άθροισμα των ποσοστών της με εκείνο της «Ελιάς», αλλά και από αυτό καθαυτό το ποσοστό της «Ελιάς», που ουσιαστικά είναι το ΠΑΣΟΚ.

Ο κ. Βενιζέλος εκτίμησε όμως και κάτι άλλο, που μάλλον βρήκε τελικά κατανόηση στο Μέγαρο Μαξίμου: ακόμη κι αν τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πάρει μεγάλη διαφορά, ίσως το πρόβλημα για την κυβέρνηση να προκύψει εξ αντανακλάσεως από τις εξελίξεις εντός του ΠΑΣΟΚ. Μια κατάρρευση της «Ελιάς» στις ευρωεκλογές θα οδηγήσει σε ευθεία αμφισβήτηση της επιλογής του κ. Βενιζέλου να είναι στην κυβέρνηση με τον κ. Σαμαρά - αμφισβήτηση που δεν κρύβουν κεντρικά στελέχη, όπως ο κ. Γιώργος Παπανδρέου, ο κ. Κώστας Σκανδαλίδης κ.ά. Ενώ δηλαδή οι κάλπες μπορεί να δώσουν ανάσα στην κυβέρνηση, η αναταραχή στο ΠΑΣΟΚ, σε περίπτωση συντριβής, να τορπιλίσει τη συμμαχία με τη Δεξιά και άρα να μην αποφευχθεί τελικά η κρίση.
Βέβαια, ακόμη κι αν δεν υπήρχε τέτοια πρόθεση ή τέτοια δυνατότητα από την πλευρά της εσωκομματικής αντιπολίτευσης του ΠΑΣΟΚ, με την κίνησή του ο κ. Βενιζέλος επιβεβαίωσε ότι, εάν δεν πάει καλά η «Ελιά», είναι σίγουρο το πρόβλημα για την κυβέρνηση. Σε όσους από το εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, και ιδίως την παπανδρεϊκή πλευρά, επικρίνουν τον κ. Βενιζέλο για το δίλημμα, οι συνεργάτες του αντιπροέδρου υπενθυμίζουν τον ανάλογο εκβιασμό που έκανε το 2010 ο τότε πρωθυπουργός με τις περιφερειακές εκλογές, στις οποίες προσέδωσε χαρακτήρα δημοψηφίσματος για την πολιτική του μνημονίου!

Πιάνει το δίλημμα

Σημάδια ζωής παρουσιάζει το ΠΑΣΟΚ μετά το σκληρό δίλημμα που έθεσε ο κ. Βενιζέλος για τις ευρωεκλογές, προειδοποιώντας ότι, εάν αποδοκιμαστεί η κεντροαριστερή συμμαχία της «Ελιάς», τότε θα απειληθεί η πολιτική σταθερότητα, με πιθανή διάλυση του σημερινού κυβερνητικού σχήματος, ακόμη και προσφυγή σε πρόωρες εκλογές.

Παρότι ο κ. Βενιζέλος εμφανίστηκε μάλλον ήπιος το τελευταίο τριήμερο, ως προς την ένταση με την οποία έθεσε το δίλημμα, οι πρώτες μετρήσεις από την ώρα που δραματοποίησε την αναμέτρηση της 25ης Μαΐου δείχνουν ότι η κίνησή του έχει θετικά αποτελέσματα στην επανασυσπείρωση της πράσινης εκλογικής βάσης. Σύμφωνα με τις κυλιόμενες δημοσκοπήσεις που έχει στη διάθεσή της η Χαριλάου Τρικούπη και με τα ευρήματα των οποίων συμφωνούν και άλλα κομματικά επιτελεία, το ΠΑΣΟΚ προσεγγίζει πλέον ή και ξεπερνά το 7%, όταν προ δεκαημέρου κινούνταν ουσιαστικά κάτω από το 5% στα περισσότερα γκάλοπ.

Ο κ. Βενιζέλος μάλιστα φοβήθηκε προ εβδομάδων ότι η όξυνση της σύγκρουσης ανάμεσα στο δίπολο Ν.Δ. - ΣΥΡΙΖΑ θα συρρίκνωνε απελπιστικά τον ενδιάμεσο χώρο και κυρίως το ΠΑΣΟΚ. Τα μηνύματα που έφταναν στη Χαριλάου Τρικούπη και μιλούσαν ακόμη και για εκλογική επίδοση κάτω από το 4% (!) προκάλεσαν πανικό. Καταλυτικό ρόλο έπαιξε και η στάση του κ. Παπανδρέου, ο οποίος με τις κινήσεις του και ιδίως με τις γέφυρες φιλίας που έριξε προς τη ΔΗΜ.ΑΡ. εμφάνισε ένα ΠΑΣΟΚ να καταρρέει και να φυλλορροεί.

Με το δίλημμα που έθεσε ο κ. Βενιζέλος, αποδεχόμενος ουσιαστικά τον δημοψηφισματικό χαρακτήρα των ευρωεκλογών, όπως το προσδιόρισε από την αρχή ο ΣΥΡΙΖΑ, άλλαξε το προεκλογικό πεδίο. Εκεί που το ΠΑΣΟΚ ήταν άφαντο και απασχολούσε τους πάντες μόνο με τα εσωκομματικά του προβλήματα, άρχισε να επηρεάζει την κεντρική πολιτική ατζέντα. Καταρχάς, άνοιξε μέτωπο με τον ΣΥΡΙΖΑ και είναι ενδεικτικό ότι στις τελευταίες ομιλίες του ο κ. Αλέξης Τσίπρας στοχοποίησε ιδιαίτερα τον κ. Βενιζέλο και το ΠΑΣΟΚ. Επίσης εκφράστηκε δυσφορία και εκνευρισμός αρχικά από το Μέγαρο Μαξίμου, το οποίο ήθελε ο κ. Σαμαράς να προσδιορίσει τα διλήμματα των ευρωεκλογών και όχι ο κ. Βενιζέλος. Αμηχανία εκδηλώθηκε και από την πλευρά της ΔΗΜ.ΑΡ., με τον κ. Φώτη Κουβέλη να επικρίνει τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, ενώ για πρώτη φορά ασχολήθηκε έντονα με το Κίνημα και ο κ. Σταύρος Θεοδωράκης, που ένιωσε ότι η αντεπίθεση και η πίεση που ασκούν πλέον ο κ. Βενιζέλος στους κεντροαριστερούς ψηφοφόρους έχει ως στόχο εκείνους που ακολουθούν το «Ποτάμι».



Στο νέο τοπίο φαίνεται ότι ο στόχος να περάσει το ΠΑΣΟΚ το 7% είναι εφικτός. Πρόκειται για έναν στόχο που απέχει μεν από το διψήφιο ποσοστό, το οποίο έχουν θέσει πολλοί ως τον πήχη των ευρωεκλογών για το ΠΑΣΟΚ, είναι όμως δυνατόν να περιορίσει τις ανεξέλεγκτες εσωκομματικές αντιδράσεις, αλλά και να λειτουργήσει ως ασπίδα για το κυβερνητικό σχήμα. Η εκτίμηση των επιτελών της Χαριλάου Τρικούπη είναι ότι η διαφορά του ΣΥΡΙΖΑ από τη Ν.Δ. δεν μπορεί να ξεπεράσει σε καμία περίπτωση τις πέντε μονάδες, άρα με ένα 7% της «Ελιάς» δεν τίθεται γενικό πρόβλημα για την κυβέρνηση, αφού η αξιωματική αντιπολίτευση θα υπολείπεται του αθροίσματος των κυβερνητικών κομμάτων.

Με αυτό το όριο του 7% διαψεύδονται και οι δημοσκοπήσεις που έδιναν για καιρό εικόνα ισοπέδωσης των «πράσινων» ποσοστών, ενώ ο κ. Βενιζέλος δύσκολα θα αμφισβητηθεί ευθέως, με δεδομένο ότι και συνολικά η κυβέρνηση θα έχει ξεφύγει από τη μέγγενη των ευρωεκλογών. Τα προβλήματα θα παραμένουν, αλλά ο κ. Βενιζέλος δεν θα είναι με την πλάτη στον τοίχο και υπ’ ατμόν, όπως θα συμβεί αν πέσει κάτω από 5%.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αποδεχόμενος ουσιαστικά τον δημοψηφισματικό χαρακτήρα των ευρωεκλογών, όπως το προσδιόρισε από την αρχή ο ΣΥΡΙΖΑ, άλλαξε το προεκλογικό πεδίο

Ωστόσο, το πρόβλημα του αντιπροέδρου της κυβέρνησης για την εξασφάλιση μιας καλής εκλογικής επίδοσης είναι ότι δεν μπορεί στην παρούσα φάση να ελέγξει το εσωτερικό μέτωπο, ούτε καν τους δικούς του βουλευτές. Δεν είναι μόνο οι αμφισβητίες του οι οποίοι διαμηνύουν ότι την επομένη των εκλογών θα τεθεί θέμα ηγεσίας, αλλά και βενιζελικής επιρροής στελέχη, όπως οι κύριοι Λεωνίδας Γρηγοράκος και Παναγιώτης Ρήγας, που μπαίνουν με ευκολία στη συζήτηση για την επόμενη μέρα, τροφοδοτώντας σενάρια καταστροφολογίας.

Οι τέσσερις στόχοι

Το δίλημμα «“Ελιά” ή εκλογές», που έθεσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Βενιζέλος για τις ευρωεκλογές, δεν είναι μια τουφεκιά στον αέρα, έχει συγκεκριμένους στόχους για την επιστροφή μέρους των παλιών ψηφοφόρων του Κινήματος. Μέχρι πρόσφατα οι μετρήσεις έδειχναν ότι η συσπείρωση της εκλογικής βάσης που είχε το 2012 το ΠΑΣΟΚ κυμαινόταν γύρω στο 40% -ποσοστό 5% δηλαδή-, με πτωτικές όμως τάσεις. Οι υπόλοιποι ψηφοφόροι κινούνται προς πέντε διαφορετικές κατευθύνσεις και το δίλημμα στοχεύει στις τέσσερις από αυτές.

Η πέμπτη αφορά σε ένα 10% «πράσινων» ψηφοφόρων που φαίνεται να κατευθύνονται στον ΣΥΡΙΖΑ και φυσικά όχι μόνο δεν θα μεταπειστούν από το δίλημμα, αλλά ίσως αποκτήσουν ένα επιπλέον κίνητρο για να επιλέξουν την αξιωματική αντιπολίτευση μετά την παρέμβαση του κ. Βενιζέλου. Ωστόσο οι άλλοι στόχοι είναι εφικτοί, καθώς είναι οι ψηφοφόροι που προσανατολίζονται στο «Ποτάμι», στη Ν.Δ., στη ΔΗΜ.ΑΡ. και στην αποχή. Συγκεκριμένα:
Προς το «Ποτάμι» εκτιμάται ότι κινείται το 20% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ το 2012, με εντελώς «χαλαρό» τρόπο και με γενική διάθεση για κάτι «νέο», χωρίς όμως να έχουν θεμελιώδεις διαφορές με το Κίνημα και τις επιλογές του. «Είναι αδιανόητο να υποστούμε ζημιά επειδή κάποιοι παίρνουν την πολιτική στο σορολόπ», λέει χαρακτηριστικά στενός συνεργάτης του κ. Βενιζέλου.

Προς τη Ν.Δ. η διαρροή είναι της τάξης του 10% και αποδίδεται σε... παρεξήγηση, όπως λένε στη Χ. Τρικούπη, που πρέπει να λυθεί γρήγορα. «Κάποιοι μπερδεύουν τις ευρωεκλογές με τις εθνικές, όπου πράγματι έχει σημασία το ποιος θα αναδειχθεί πρώτος, γιατί κρίνεται το μπόνους των 50 εδρών και έτσι πιστεύουν ότι πρέπει να ενισχύσουν τη Ν.Δ. Είναι λάθος λογική, δεν έχει σημασία να είναι μία μονάδα πάνω η Ν.Δ., αλλά να μην αποδοκιμαστεί το ΠΑΣΟΚ με την επιλογή του να στηρίξει την κυβέρνηση», σημειώνουν.

Προς την αποχή φεύγει τουλάχιστον ακόμη ένα 10% των ψηφοφόρων του 2012, για λόγους απογοήτευσης και γενικότερης απαρέσκειας. «Είναι θέμα ευθύνης», σημειώνουν από το περιβάλλον του κ. Βενιζέλου, θεωρώντας ότι οι συγκεκριμένοι ψηφοφόροι επίσης δεν έχουν αγεφύρωτες διαφορές με το ΠΑΣΟΚ και άρα μπορούν να επιστρέψουν.

Προς τη ΔΗΜ.ΑΡ. εκτιμούν ότι φεύγει επίσης ένα ποσοστό, όχι ιδιαίτερα μεγάλο, παρά την... όψιμη αγάπη κάποιων παπανδρεϊκών για τον κ. Κουβέλη. Στη Χαριλάου Τρικούπη πιστεύουν ότι πρέπει να πιεστούν αυτοί οι ψηφοφόροι, αλλά δεν έχουν και μεγάλες προσδοκίες, καθώς πιστεύουν ότι μέρος από αυτούς έχει κάνει την επιλογή του και επίσης ότι δεν πρόκειται για ογκώδη τμήματα που μπορούν να κάνουν τη διαφορά.