Μια performance - παράθυρο στον κόσμο

Από τους πίνακες του Τσέχου φωτογράφου Jan Saudek εμπνεύστηκε η Ματίνα Μέγκλα για να δημιουργήσει το δικό της «παράθυρο» στην τέχνη. Η εικαστική performance που υπογράφει η ίδια και ανεβαίνει από σήμερα, Σάββατο 28 Μαρτίου, έως την Τρίτη 31 Μαρτίου 2015 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης παρουσιάστηκε πρώτη φορά τον Ιούλιο του 2010 στο πλαίσιο της διπλωματικής της εργασίας στο Τμήμα Θεάτρου της Καλών Τεχνών του ΑΠΘ.

Το “Window” είναι στην ουσία μια προσπάθεια της Ματίνας να αποκρυπτογραφήσει τον κόσμο του Saudek και μέσα από αυτό να δημιουργήσει ενα δικό της παράθυρο. Η πρώτη της απόπειρα το 2010 έγινε υπό την εποπτεία της καθηγήτριας της και σκηνογράφου Λίλα Καρακώστα. Πέντε χρόνια μετά, ένα μεγαλύτερο παράθυρο ανοίγεται μπροστά της στο οποίο καλεί τους θεατές να παρακολουθήσουν τη συνεχόμενη ύπαρξη μιας γυναίκας που έζησε σε ένα δωμάτιο και δεν έφυγε ποτέ από αυτό. Στη σκηνή η Καλλιόπη Σίμου και ο Θανάσης Ακοκκαλίδης που είναι υπεύθυνοι για τη χορογραφία, θα παρουσιάσουν υπό την μουσική του Theodore την οφθαλμαπάτη ενός δισδιάστατου πίνακα ζωγραφικής που ζωντανεύει πάνω σε μια θεατρική σκηνή.



Σύμφωνα με τον ίδιο τον Saudek το “Window” είναι κάτι σαν όνειρο για αυτόν: «Τόσες φορές στάθηκα μπροστά από αυτό το παράθυρο! Πουλιά ρέαν κατά μήκος του ουρανού, πέραν από αυτό, αδιάκοπα και ο Θεός ξέρει που. Ένα σύννεφο, θυμίζει έντονα σαντιγί, μετατοπίστηκε εκεί, το φεγγάρι, ήταν γεμάτο και ένα λεπτό μετά ήταν ένα λεπτό σφυροδρέπανο. Ένα αεροπλάνο βιαζόταν για τον προορισμό των ονείρων του. Ένα παράθυρο στον κόσμο. Πιθανώς ονειρευόμουν. Όχι -οπωσδήποτε ονειρευόμουν! Το παράθυρο του υπογείου μου οδηγούσε σε μια βρώμικη φωτεινή πηγή -για χρόνια. Κοιτούσα τον υγρό καταρρέων τοίχο και τότε. Είχα βρει ελευθερία και σκαρφάλωσα έξω από αυτό το κελί. Είδα τα πάντα και είχα φανταστεί με έναν εκστασιασμένο μάτι...», αναφέρει ο ίδιος.



Στην παράσταση ο θεατής παρακολουθεί την, ακόμα και μετά θάνατον, συνεχόμενη ύπαρξη μιας γυναίκας που έζησε σε ένα δωμάτιο. Η γυναίκα εμφανίζεται ως μνήμη, πάντα νέα, κάποτε κομμάτι του χώρου. Θυμάται και ανακαλεί τον έρωτα της νιότης της, έναν άντρα, και έρχεται αντιμέτωπη με τη παρουσία του. Διαβάζουμε στην εισαγωγή της Daniela Mrzkova στο βιογραφικό λεύκωμα “Saudek”, έκδοσης Taschen, το εξής χαρακτηριστικό κείμενο: «O Jan Saudek είναι, μαζί με τους προγενέστερους φωτογράφους Joseph Sudek και Frantisek Drtikol, ο πιο διάσημος Τσέχος φωτογράφος, και συγχρόνως ο πιο προκλητικός. Συγχρόνως τον λατρεύουν και τον καταδικάζουν, υμνείται και απορρίπτεται. Γιατί; Ο Jan Saudek προκαλεί με κάθε τρόπο. Ο τρόπος που κοιτάει, ο τρόπος που συμπεριφέρεται, ο τρόπος που μιλάει, ακόμα και ο τρόπος που περπατάει, με χορευτικό βηματισμό. Προκαλεί με τη μη συμβατική συμπεριφορά του, με την επιτυχία του. Προκαλεί με τον επιδεικτικό ερωτισμό του. Αποπνέει μια παράξενη ανησυχία και άπαξ και βρεθείς στην ακτίνα δράσης του δεν ξεφεύγεις.

»Μας απορροφά με ένα συνδυασμό τρυφερότητας και βίας, με τα τετριμμένα και υπερβολικά, τον λυρισμό και την ειρωνεία, τον ρομαντισμό και την αισχρότητα. Οι γυναίκες συνήθως γοητεύονται, διότι γίνονται ανίσχυρες, και ηθελημένα επιτρέπουν τον εαυτό τους να συνταχθεί με το μαγικό κόσμο των παιχνιδιών τους. Οι άνδρες συνήθως αισθάνονται άβολα και κατόπιν γοητεύονται ή καταλαμβάνονται από έχθρα. Αλλά κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι το αμφιλεγόμενο έργο του Saudek, οι τολμηρές του εξερευνήσεις στο ανθρώπινο συναίσθημα, στο ένστικτο και στο πάθος, στο ενσυνείδητο και το υποσυνείδητο, μας βοηθούν να καταλάβουμε την πολυπλοκότητα του ανθρώπου και του μοντέρνου κόσμου. Και εάν οι φωτογραφίες του διερευνούν τις πιο ευαίσθητες και αμφιλεγόμενες πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης, αποτελούν στο σύνολο τους μια γιορτή της ανθρωπότητας. Μια γιορτή γεμάτη από μια παράξενη χαρά και ένα βαθιά κατανοητό χιούμορ. Και είναι αυτή η μοναδικά προκλητική προτροπή προς την ανθρωπότητα, στην οποία τίποτα ανθρώπινο δεν αποτελεί κάτι το ξένο, που κάνει τον Jan Saudek μία μοναδική προσωπικότητα στη σύγχρονη τέχνη της φωτογραφίας».