Χρ. Ι. Στεφανάδης

Εκτός όμως από την παρακμή, υπάρχει και το φαινόμενο της εξαφάνισης, εάν μια κοινωνία, ένα έθνος ή ένα κράτος πέσει σε παρακμή και αδυνατεί να προσαρμοστεί στο διεθνές περιβάλλον. Δηλαδή εξαφανίζεται, όπως συμβαίνει συνεχώς στη βιολογική εξέλιξη των έμβιων όντων. 

Στην Ιστορία υπάρχουν πολλές δεκάδες παραδείγματα κοινωνιών οι οποίες μετά από μια περίοδο μεγάλης ακμής ακολούθησαν τον δρόμο της φθοράς, φτάνοντας και μέχρι την τελική διάλυση. Η υπερεπάρκεια σε υλικά αγαθά είναι σίγουρο ότι φέρνει ευημερία σε έναν λαό, αλλά ταυτόχρονα οδηγεί σε αλαζονεία και εφησυχασμό και τελικά σε υποπαραγωγικότητα και παρακμή σε όλους τους τομείς. Την παρακμή ακολουθεί η οικονομική κατάρρευση και εντέλει η ηθική κατάρρευση και η διάλυση του κοινωνικού ιστού. Αλλά επειδή «ουδέν κακόν αμιγές καλού», η παρακμή διεγείρει απρόσμενες δυνάμεις που μπορεί να ωθήσουν την κοινωνία να βγει από το αδιέξοδο και να ακολουθήσει και πάλι τον δρόμο της προόδου.
Μετά τον σκοτεινό Μεσαίωνα, στην Ευρώπη ήρθε η Αναγέννηση.

Μετά την οικονομική και την ηθική εξαθλίωση στη Γαλλία μεταξύ του 1775 και του 1783, όπου το 1/3 του λαού μαστιζόταν από πείνα και ο ευτελισμός της ανθρώπινης ζωής ήταν το βασικότερο στοιχείο των δομών της εξουσίας, γεννήθηκε ο Διαφωτισμός, ο οποίος ενέπνευσε τη Γαλλική Επανάσταση και τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη το 1793.

Αλλά και οι επιστήμες έχουν να επιδείξουν άλματα προόδου μετά από περιόδους παρακμής. Η Μαρία Κιουρί μεγάλωσε σε δύσκολή εποχή για την Πολωνία, αφού δεν είχαν περάσει πολλά χρόνια από την αποτυχημένη επανάσταση του 1863. Σπούδασε με πολλές κακουχίες. Στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης της παραχωρήθηκε μια υπόγεια αποθήκη με στοιχειώδη εξοπλισμό για την έρευνά της. Σε αυτές, όμως, τις συνθήκες διεξήγαγε τις θεμελιώδεις έρευνές της και έθεσε τις βάσεις για τη ραδιοθεραπεία. Αλλο παράδειγμα είναι ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ, που κατά τον Μεσοπόλεμο, σε μια τραγική περίοδο για την ανθρωπότητα, έχοντας ζήσει αναρίθμητους θανάτους στρατιωτών από σηψαιμία, ανακάλυψε την πενικιλίνη.

Σήμερα στην πατρίδα μας ζούμε δύσκολους καιρούς. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την ολική καταστροφή και εξαθλίωση, τον Εμφύλιο που ακολούθησε και τη δικτατορία, υπήρξε αντικειμενικά οικονομική και πνευματική ανάπτυξη. Υπήρξαν κατακτήσεις σε όλους τους τομείς που κατέστησαν τη χώρα μας ισχυρή και ισότιμο μέλος της μεγάλης Ευρώπης. Της Ευρώπης που από την εποχή του Ομήρου φέρει το ελληνικό της όνομα.

Τα τελευταία χρόνια, όμως, η ομίχλη της παρακμής απλώθηκε στη χώρα. Η ευφορία και η παραγωγικότητα υποχώρησαν. Το εύκολο κέρδος με μικρή προσπάθεια θεωρήθηκε εξυπνάδα. Η αντιμετώπιση του κράτους ως αντίπαλο θεωρήθηκε υποχρέωση. Η ανάδειξη της μετριότητας ως αξία θεωρήθηκε στόχος. Η ταξική αντιπαράθεση, ως συλλογική πρακτική. Αποτελέσματα αναπόφευκτα ήταν η ολική οικονομική κατάρρευση και η μεγάλη κρίση της κοινωνικής συνοχής. Μέσα σε αυτή την τραγική κατάσταση και τη διεθνή απαξίωση της χώρας, αντί να πρυτανεύσει η σκληρή αυτοκριτική ενός εκάστου σε ατομικό, οικογενειακό, εργασιακό και κοινωνικό επίπεδο, παρατηρείται το φαινόμενο να υπερισχύουν ο εγωισμός, η άρνηση των γεγονότων και η οικοδόμηση μιας εικονικής πραγματικότητας.

Το αποτέλεσμα είναι στο ερώτημα «τις πταίει;» να επιχειρούνται διαφορετικές απαντήσεις. Για παράδειγμα, ότι ευθύνονται οι πολιτικοί μας, οι Ευρωπαίοι, τα συνδικάτα, οι λαθρομετανάστες ή ο καπιταλισμός… Την ίδια ώρα όμως η απάντηση είναι μία: ευθύνη έχουμε όλοι, σε διαφορετικό βέβαια βαθμό. 

Αυτή η συλλογική ευθύνη είναι αναγκαίο να καθοδηγήσει τις δράσεις όλων σε κάθε επίπεδο: πολιτικό, κοινωνικό και ατομικό.

Και να μας οδηγήσει σε ομοψυχία και διορθωτικές κινήσεις για τη σωτηρία της πατρίδας.
Τη σωτηρία σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Ακόμα και τη διαφύλαξη της εθνικής μας κυριαρχίας.