ΕΕ: Δικαστική απόφαση κατά Πολωνίας για το όριο ηλικίας συνταξιοδοτήσεως των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο έκρινε ως αντίθετη με το Δίκαιο της ΕΕ την πρόθεση της κυβέρνησης της Πολωνίας να μειώσει το όριο συνταξιοδότησης των ανώτατων δικαστών.

Στις 3 Απριλίου 2018, τέθηκε σε ισχύ ο νέος πολωνικός νόμος περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Βάσει του νόμου αυτού, το όριο της ηλικίας συνταξιοδοτήσεως των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου μειώθηκε στα 65 έτη. Η εν λόγω απόφαση της πολωνικης κυβερνησης προκάλεσε πολλά σχόλια στην ΕΕ για προσπάθεια ελέγχου της Δικαιοσύνης και περιορισμού της ανεξαρτησιας της από την κυβέρνηση της χωρας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσέφυγε κατά της Πολωνιας στο Δικαστήριο της ΕΕ, το οποίο αποφάσισε ότι ο νομος παραβιάζει την αρχή της ισοβιότητας των δικαστών και την αρχή της δικαστικής ανεξαρτησίας.

Με τη σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο υπενθυμίζει, καταρχάς, ότι το δίκαιο της Ένωσης στηρίζεται στη θεμελιώδη παραδοχή ότι κάθε κράτος μέλος μοιράζεται τις κοινές αξίες που διαλαμβάνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ με όλα τα υπόλοιπα κράτη μέλη και αναγνωρίζει ότι και αυτά τις αποδέχονται όπως το ίδιο. Η παραδοχή αυτή συνεπάγεται και δικαιολογεί την ύπαρξη αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών και, ιδίως, των δικαστηρίων τους ως προς την αναγνώριση των αξιών αυτών στις οποίες στηρίζεται η Ένωση και μεταξύ των οποίων καταλέγεται η αρχή του κράτους δικαίου και, επομένως, ως προς την τήρηση του δικαίου της Ένωσης που υλοποιεί τις αξίες αυτές.

Το Δικαστήριο διαπιστώνει επίσης ότι η απαραίτητη ελευθερία των δικαστών από κάθε είδους εξωτερικές παρεμβάσεις ή πιέσεις επιτάσσει ορισμένες εγγυήσεις για την προστασία των προσώπων, στα οποία έχει ανατεθεί το δικαιοδοτικό έργο, όπως είναι η ισοβιότητα. Η αρχή της ισοβιότητας επιτάσσει, ιδίως, να έχουν οι δικαστές τη δυνατότητα να παραμένουν στη θέση τους ενόσω δεν έχουν συμπληρώσει το υποχρεωτικό όριο ηλικίας συνταξιοδοτήσεως ή έως τη λήξη της θητείας τους οσάκις αυτή έχει ορισμένη χρονική διάρκεια.

Το Δικαστήριο της ΕΕ απορρίπτει τα επιχειρήματα της Πολωνίας περί του ότι η μείωση του ορίου της ηλικίας συνταξιοδοτήσεως των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου στα 65 έτη είχε ως λόγο την πρόθεση εναρμονίσεως της ηλικίας αυτής με το γενικό όριο της ηλικίας συνταξιοδοτήσεως, το οποίο ισχύει για το σύνολο των εργαζομένων στην Πολωνία και βελτιστοποιήσεως, ταυτόχρονα, της ηλικιακής συνθέσεως των στελεχών του δικαστηρίου αυτού.

Πράγματι, η αιτιολογική έκθεση του σχεδίου του νέου νόμου περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η καθιέρωση νέου μηχανισμού ο οποίος παρέχει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δυνατότητα να αποφασίσει, κατά διακριτική ευχέρεια, να παρατείνει την ενεργό δικαστική υπηρεσία της οποίας η χρονική διάρκεια είχε συντομευθεί κατά τον ως άνω τρόπο και το γεγονός ότι το επίμαχο μέτρο εφαρμόσθηκε στην περίπτωση περίπου του ενός τρίτου των εν ενεργεία μελών του δικαστηρίου αυτού, περιλαμβανομένης και της πρώτης προέδρου του, της οποίας η εγγυημένη από το Σύνταγμα εξαετής θητεία συντομεύθηκε, μπορούν να προκαλέσουν εύλογες αμφιβολίες ως προς τους πραγματικούς σκοπούς της μεταρρυθμίσεως αυτής.

Επιπλέον, το μέτρο αυτό δεν είναι ούτε προσήκον για την επίτευξη των σκοπών που προβάλλει η Πολωνία ούτε αναλογικού χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η εφαρμογή του μέτρου της μειώσεως του ορίου ηλικίας συνταξιοδοτήσεως των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου στους εν ενεργεία δικαστές του δικαστηρίου αυτού δεν δικαιολογείται από θεμιτό σκοπό και θίγει την αρχή της ισοβιότητας των δικαστών η οποία είναι συμφυής της ανεξαρτησίας τους.