Τελετές μνήμης 70 χρόνια μετά την απελευθέρωση των ναζιστικών στρατοπέδων

Οι Eυρωπαίοι ηγέτες τίμησαν την Κυριακή τα θύματα των ναζιστικών ωμοτήτων και προειδοποίησαν ότι "το χειρότερο μπορεί ακόμη να συμβεί" στην Ευρώπη, κατά τη διάρκεια τριών τελετών για την απελευθέρωση των στρατοπέδων συγκέντρωσης του Μπέργκεν-Μπέλσεν (Γερμανία), του Γιασένοβατς (Κροατία) και του Στρούτχοφ (Γαλλία).

"Το χειρότερο μπορεί ακόμη να συμβεί και γνωρίζοντάς το μπορούμε να το προλάβουμε", προειδοποίσε ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ κατά την επίσκεψή του στο στρατόπεδο του Στρούτχοφ στην Αλσατία μαζί με ευρωπαίους ηγέτες. "Ο αντισημιτισμός και ο ρατσισμός είναι ακόμη εδώ και οφείλουμε να κινητοποιηθούμε για να προστατεύσουμε εκείνους που ακόμη και σήμερα μπορεί να είναι θύματα".

Οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο πρωθυπουργός της Λετονίας και προεδρεύων της Ευρωπαϊκής Ενωσης Λαϊμντότα Στραουζούμα, ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Τόρμπγιορν Γιάγκλαντ, βρίσκονταν στο πλευρό του προέδρου της Γαλλίας κατά την τελετή μνήμης στο μοναδικό ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στο γαλλικό έδαφος με την ευκαιρία της αφιερωμένης στον εκτοπισμό ημέρας στη Γαλλία.

Ο Φρανσουά Ολάντ κάλεσε επίσης την Ευρώπη να επιδείξει αλληλεγγύη προς τους πρόσφυγες στη Μεσόγειο λέγοντας ότι δεν έχει το δικαίωμα "να αποστρέψει το βλέμμα από τα τρομακτικά δράματα". Ωστόσο πρόσθεσε ότι η Ευρώπη πρέπει να επιβάλει τον σεβασμό των συνόρων της.
Το στρατόπεδο του Στρούτχοφ ήταν ο τόπος κράτησης 52.000 ανθρώπων, 22.000 από τους οποίους χάθηκαν εκεί. Ενας θάλαμος αερίων λειτουργούσε στο στρατόπεδο για την πραγματοποίηση δοκιμών χημικών όπλων στους κρατούμενους. Απελευθερώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις στις 23 Νομεβρίου 1944.

Στο Μπέργκεν-Μπέλσεν, στην Κάτω Σαξονία, όπου χάθηκαν 50.000 εκτοπισμένοι και 20.000 αιχμάλωτοι πολέμου από το 1941 μέχρι το 1945, ο πρόεδρος της Γερμανίας Γιοακίμ Γκάουκ ευχαρίστησε τη Βρετανία για την απελευθέρωση του στρατοπέδου στις 15 Απριλίου 1945.
Οι βρετανοί στρατιώτες συνέβαλαν στην επιστροφή της ανθρωπιάς στη Γερμανία, είπε ο γερμανός πρόεδρος παρουσία 70 επιζώντων του στρατοπέδου συγκέντρωσης.

Μετά τον πόλεμο, οι σύμμαχοι ήσαν οι πρεσβευτές του δημοκρατικού πολιτισμού και δεν επιζητούσαν την εκδίκηση κατά του εχθρού, δήλωσε ο Γιοακίμ Γκάουκ. "Εγιναν έτσι το ηχηρό αντιπαράδειγμα εκείνων των Γερμανών που κατά τη διάρκεια των προηγουμένων ετών είχαν κατακτήσει, υποτάξει, υποδουλώσει και λεηλατήσει την Ευρώπη".

Μεταξύ των θυμάτων του Μπέργκεν-Μπέλσεν και η μικρή Αννα Φρανκ, που πέθανε από τύφο, και το ημερολόγιό της έδωσε μία από τις εμβληματικές περιγραφές της μοίρας των εβραίων κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής.

Ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συμβουλίου Ρόναλντ Λόντεν απήθυνε έκκληση για επιφυλακή απέναντι στην επανεμφάνιση των αντισημιτικών επιθέσεων στην Ευρώπη και την άνοδο κομμάτων της άκρας δεξιάς σε ορισμένες χώρες, όπως η Ουγγαρία και η Ελλάδα.
Στο Γιασένοβατς, το επονομαζόμενο "κροατικό Αουσβιτς", εκατοντάδες άνθρωποι ήσαν παρόντες, αξιωματούχοι και επιζώντες, στην σημερινή τελετή, 70 χρόνια μετά την διάλυση του στρατοπέδου που είχε συσταθεί από το φασιστικό καθεστώς των Ούστασι.

"Οι θηριωδίες του Γιασένοβατς αποτελούν προειδοποίηση και μάς υπενθυμίζουν ότι δεν πρέπει ποτέ πια να επιτρέψουμε την εφαρμογή διακρίσεων και διώξεων με βάση τις εθνικές, θρησκευτικές, ιδεολογικές ή σεξουαλικές διαφορές", δήλωσε ο πρόεδρος το κροατικού κοινοβουλίου Γιόσιπ Λέκο.

Ο πρωθυπουργός της Κροατίας Ζόραν Μιλάνοβιτς δήλωσε ότι η σύγχρονη Κροατία, μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης από το 2013, έχει πάρει τις αποστάσεις της, μέσα από το Σύνταγμά της, από το καθεστώς των Ούστασι.

"Για μένα, δεν υπάρχει παρά ένας κροατικός στρατός κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο στρατός των παρτιζάνων Κροατών" που πολέμησαν το ναζιστικό καθεστώς", πρόσθεσε.

Οι ιστορικοί δεν έχουν κατορθώσει να συμφωνήσουν για τον αριθμό των ανθρώπων που χάθηκαν στο Γιασένοβατς, ένα από τα 80 στρατόπεδα συγκέντρωσης που λειτουργούσαν στο κροατικό έδαφος. Τα θύματα, Σέρβοι, εβραίοι, αλλά και αντιφασίστες Κροάτες. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 82.000, σύμφωνα με το Μουσείο του Γιασένοβατς, μέχρι 700.00, σύμφωνα με σερβικές πηγές. Το μουσείο του Μνημείου του Ολοκαυτώματος στην Ουάσινγκτον τοποθετεί στις 100.000 τους νεκρούς του Γιασένοβατς.