Πρόβλεψη για ραγδαία άνοδο των καρδιαγγειακών νοσημάτων

Βαρύ φορτίο σε ό,τι αφορά τις καρδιαγγειακές νόσους θα «σηκώσουν» τα επόμενα 15 χρόνια οι Έλληνες.

Επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής Αθηνών εκτιμούν ότι η συχνότητα της στεφανιαίας νόσου, που σήμερα προσδιορίζεται στο  4,6%, θα εκτιναχθεί στο 18,5% ενώ εκείνη των εγκεφαλικών από το 1,9% θα αυξηθεί στο 15,4%, με όσα αυτό συνεπάγεται σε επιβάρυνση για τους ασθενείς και τον περίγυρό τους αλλά και το σύστημα υγείας.

Στους «κλασικούς» παράγοντες κινδύνου που ευθύνονται για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, δηλαδή την υπέρταση, τον σακχαρώδη διαβήτη, τη χοληστερίνη, το κάπνισμα  και  την παχυσαρκία προστίθενται πλέον και η οικονομική κρίση και η ανεργία.
 
Πρόκειται για ένα από τα συμπεράσματα της Εθνικής Μελέτης Νοσηρότητας  και   Παραγόντων Κινδύνου (Ε.ΜΕ.ΝΟ) με θέμα «Η Κατάσταση της Υγείας στην Ελλάδα του 2015: Χρόνια Νοσήματα- Πρόσβαση στο Σύστημα Υγείας- Πρόληψη» που εκπόνησε η Ιατρική Σχολή με επικεφαλής την αναπληρώτρια καθηγήτρια κυρία Γιώτα Τουλούμη, σε συνεργασία με όλες τις Ιατρικές Σχολές των Ελληνικών Πανεπιστημίων και το Πάντειο Πανεπιστήμιο.
 
Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 5.000 άτομα που επιλέχθηκαν τυχαία από τον μόνιμο ενήλικο πληθυσμό της Ελλάδας με βάση την απογραφή του 2011. Σε κάθε συμμετέχοντα πραγματοποιήθηκε ατομική συνέντευξη, έγιναν μετρήσεις βάρους, ύψους, περιφέρειας μέσης και βραχίονα, αρτηριακής πίεσης και σπιρομέτρηση ενώ, κατόπιν συγκατάθεσης, ελήφθη δείγμα αίματος για μέτρηση χοληστερίνης, γλυκόζης και, σε συνεργασία με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (δείκτης για διαβήτη). 
 
Το   40%   του   δείγματος   ήταν   απασχολούμενοι,   εκ   των   οποίων   12%   με   μερική απασχόληση. Το ποσοστό ανεργίας στο σύνολο των οικονομικά ενεργών εκτιμάται σε 28.5%, ήταν υψηλότερο σε γυναίκες (34% προς 24%), σε νεώτερους (18-29 ετών: 36,4%, ≥30 ετών περίπου 27%) και στα μεγάλα αστικά  κέντρα. Πάνω από 1 στους 4 (25,5%) έχει μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα <700 ευρώ ενώ μέτρια ή σοβαρή διατροφική ανασφάλεια αντιμετωπίζει το 4%. Περίπου το 10% είναι ανασφάλιστοι ενώ ένα επιπλέον 3% δεν έχει βιβλιάριο υγείας σε ισχύ.
 

Πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας
 
Οι επιστήμονες διαπιστώνουν ότι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην υγεία των Ελλήνων είναι εμφανείς και με τάση επιδείνωσης διαχρονικά. Παρατηρείται μικρή   σχετικά   ικανοποίηση του πληθυσμού από τις παρεχόμενες   υπηρεσίες   υγείας   του Δημόσιου τομέα,   ενώ   σημαντικό   ποσοστό   αντιμετώπισε πρόβλημα στην πρόσβαση   στις υπηρεσίες υγείας με κυριότερο φραγμό το οικονομικό κόστος.

Σχεδόν   ένας στους τρεις  (ποσοστό 28,5%) αυτοαξιολογεί την κατάσταση της υγείας του ως μέτρια  ή κακή. Τα ποσοστά των ατόμων με συμπτώματα άγχους (24%) ή κατάθλιψης (16%) είναι ανησυχητικά υψηλά και ενδεικτικά μεγάλης και συνεχούς διαχρονικής αύξησης ενώ συσχετίζονται με την ανεργία.
 
Η έρευνα καταγράφει αύξηση της προσέλευσης στις υπηρεσίας υγείας του δημόσιου τομέα αλλά ταυτόχρονα και μικρή ικανοποίηση απ τους χρήστες των υπηρεσιών (μέτρια/κακή/πολύ κακή ικανοποίηση δήλωσε περίπου το 42%). Σημαντικό ποσοστό (22%) δήλωσε ότι είχε πρόβλημα στην πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα παροχής υγείας με κύριο αναφερόμενο   φραγμό το οικονομικό κόστος.   
 
Άγνοια και σύγχυση για την αξία του προληπτικού ελέγχου
 
Οι γυναίκες αποδεικνύονται ενημερωμένες σε ό,τι αφορά τις προληπτικές εξετάσεις που πρέπει να κάνουν. Σχεδόν επτά στις 10 Ελληνίδες έχουν κάνει μαστογραφία, ενώ για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, 8 στις 10 γυναίκες έχουν κάνει Pap-test.
 
Πολύ χαμηλό είναι το ποσοστό όσων έχουν υποβληθεί σε έλεγχο για την πρόληψη καρκίνου του παχέος εντέρου: μόλις το 20% του πληθυσμού άνω των 50 ετών έχει κάνει κολονοσκόπηση.
 
Από διάφορες επιμέρους αναλύσεις γίνεται φανερό ότι υπάρχει σύγχυση στον πληθυσμό, και ίσως και στους επαγγελματίες υγείας, σχετικά με τις αρχές του προσυμπτωματικού ελέγχου   καθώς μία από τις βασικές αιτίες που οι συμμετέχοντες δεν έκαναν τις σχετικές εξετάσεις ήταν η έλλειψη συμπτωμάτων.
 
Καρδιαγγειακά νοσήματα και παράγοντες κινδύνου
 
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα (κυρίως έμφραγμα της καρδιάς και εγκεφαλικό επεισόδιο) ευθύνονται για περίπου το 40% των θανάτων στην Ευρώπη. Η Ελλάδα θεωρείται χώρα μέσου κινδύνου, με μεγαλύτερη συχνότητα από την Ιταλία, Πορτογαλία και Γαλλία.
 
Τα   καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλονται σε γονιδιακούς (κληρονομικούς) παράγοντες, αλλά και σε τροποποιήσιμους παράγοντες όπως υπέρταση, διαβήτης,   χοληστερίνη,   κάπνισμα και παχυσαρκία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ΕΜΕΝΟ, ποσοστό 45% των ανδρών και 30% των γυναικών ήταν υπέρβαροι και 31% των ανδρών και 34%  των γυναικών παχύσαρκοι. 
 
Στην ηλικιακή ομάδα 18-29   ετών, τα ποσοστά παχυσαρκίας είναι ακόμη [πιο απογοητευτικά: το  51% των ανδρών και το 31% των γυναικών ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
 
Ποσοστό 39% των ανδρών και 33% των γυναικών είχαν υπέρταση. Αξίζει να σημειωθεί ότι   40% των υπερτασικών ήταν αδιάγνωστοι, 15% είχαν διαγνωσθεί αλλά δεν έπαιρναν θεραπεία, 27% έπαιρναν θεραπεία αλλά ήταν αρρύθμιστοι και μόνο 18% ήταν ρυθμισμένοι υπό   θεραπεία.  
 
Το 12,5% των ανδρών και το 10% των γυναικών είχαν διαβήτη (11% στο σύνολο). Από τους διαβητικούς, 14% ήταν αδιάγνωστοι, 4% είχαν διαγνωσθεί αλλά δεν έπαιρναν θεραπεία, 41% έπαιρνε θεραπεία αλλά ήταν αρρύθμιστοι και 41% ήταν ρυθμισμένοι υπό θεραπεία.  
 
Το 37% των ανδρών και το 34% των γυναικών είχαν αυξημένη χοληστερίνη (35% συνολικά) ενώ πάνω από τα 2/3 ατόμων ηλικίας κάτω από 50 ετών με αυξημένη χοληστερίνη είναι αδιάγνωστοι.
 
Το 38% του γενικού ενήλικου πληθυσμού της Ελλάδας είναι ενεργοί καπνιστές και 16% πρώην καπνιστές. Η μέση ηλικία έναρξης καπνίσματος είναι τα 18,9 έτη. Σημαντική διαφορά παρατηρείται μεταξύ των ηλικιακών ομάδων με τους νεότερους να αρχίζουν το κάπνισμα  σε   μικρότερες  ηλικίες.  Οι   άνδρες, τα άτομα ηλικίας μικρότερης των 50 ετών, άτομα μη πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, όσοι καταναλώνουν αλκοόλ και οι άνεργοι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι καπνιστές.