Πρόοδος στη θεραπεία του καρκίνου της ουροδόχου κύστης

Επιστήμονες στη Βρετανία ανακοίνωσαν ότι πέτυχαν σημαντική πρόοδο στην αντιμετώπιση του προχωρημένου (μεταστατικού) καρκίνου της ουροδόχου κύστης, μιας νόσου για την οποία εδώ και 30 περίπου χρόνια δεν είχε υπάρξει καμία αξιόλογη θεραπευτική εξέλιξη. Η πρώτη κλινική δοκιμή μιας νέας ανοσοθεραπευτικής προσέγγισης άφησε πολλές ελπίδες, καθώς πέτυχε τη συρρίκνωση έως και εξαφάνιση των όγκων σε αρκετούς ασθενείς.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Κουίν Μέρι (Queen Mary) του Λονδίνου, με επικεφαλής τον ογκολόγο Τομ Πάουλς, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», σύμφωνα με το BBC και το «Science», χρησιμοποίησαν ένα αντίσωμα (MPDL3280A), το οποίο μπλοκάρει τη δράση μιας πρωτεΐνης (PD-L1) που βοηθά τα καρκινικά κύτταρα να «καμουφλάρονται» και έτσι να αποφεύγουν την ανίχνευσή τους από το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς, με συνέπεια αυτά να πολλαπλασιάζονται στον οργανισμό του.

Κατά την πρώτη αυτή κλινική δοκιμή του φαρμάκου που παράγεται από την αμερικανική Genentech, θυγατρική της φαρμακοβιομηχανίας Roche, 68 ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο της ουροδόχου κύστης, που δεν είχαν ανταποκριθεί στη χημειοθεραπεία, πήραν το νέο φάρμακο με το εν λόγω αντίσωμα.

Μετά από έξι εβδομάδες θεραπείας, υπήρξε συρρίκνωση των όγκων στο 26% των ασθενών. Το φάρμακο είχε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε εκείνους τους ασθενείς, των οποίων οι όγκοι ανταποκρίνονται θετικά στη δράση της συγκεκριμένης πρωτεΐνης PD-L1 (η οποία φυσιολογικά χρησιμεύει στον οργανισμό για να αποφεύγει τις αυτοάνοσες παθήσεις). Το 43% αυτής της υποκατηγορίας των ασθενών αντέδρασε θετικά στο φάρμακο, ποσοστό που αυξήθηκε στο 52% μετά από επέκταση της θεραπείας στις 12 εβδομάδες. Σε δύο ασθενείς υπήρξε μάλιστα πλήρης εξαφάνιση των όγκων τους.

Όμως και μεταξύ των ασθενών με όγκους που δεν ανταποκρίνονται θετικά στην εν λόγω πρωτεΐνη, το 11% αντέδρασε θετικά στη νέα φαρμακευτική θεραπεία και εμφάνισε επίσης συρρίκνωση των όγκων τους.

Η θεραπεία φαίνεται ασφαλής και οι συχνότερες παρενέργειές της είναι ένα αίσθημα κόπωσης και η έλλειψη όρεξης. Επειδή τα αποτελέσματα της δοκιμής κρίθηκαν άκρως ελπιδοφόρα, το νέο φάρμακο πρόκειται να εξεταστεί επειγόντως από την αρμόδια εποπτική Αρχή των ΗΠΑ, την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), για να λάβει τη σχετική άδεια. Το φάρμακο είναι πιθανό να κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ έως το τέλος του 2015, αν και οι νέες μελέτες είναι θετικές. Παράλληλα, διεξάγονται ήδη άλλες κλινικές δοκιμές του στην Ευρώπη, όπου η κυκλοφορία του αναμένεται να καθυστερήσει περισσότερο.

«Η νέα μελέτη αποτελεί ένα ιδιαίτερα μεγάλο βήμα προόδου στην έρευνα για μια εναλλακτική και αποτελεσματική θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Επί δεκαετίες η χημειοθεραπεία έχει υπάρξει ουσιαστικά η μόνη επιλογή, με μικρή όμως επιτυχία, ενώ πολλοί ασθενείς είναι ήδη πολύ άρρωστοι για να την αντέξουν», δήλωσε ο Τομ Πάουλς και επεσήμανε ότι χρειάζονται μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές που θα επιβεβαιώσουν τα αρχικά αποτελέσματα.

Περίπου ένα στα δέκα άτομα μαθαίνει πως έχει καρκίνο της ουροδόχου κύστης, όταν πια η νόσος βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο στάδιο και έχει ήδη κάνει μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος. Αυτό καθιστά δύσκολη την αντιμετώπισή της με χημειοθεραπεία. Κατά μέσο όρο, αυτοί οι ασθενείς ζουν 12 έως 18 μήνες μετά την αρχική διάγνωση, ενώ πολλοί επιλέγουν να μην κάνουν καν χημειοθεραπεία, δεδομένης της πρόσθετης επιβάρυνσης που θα τους προκαλέσει.

Η ανοσοθεραπεία του καρκίνου αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο πεδίο και συνεχώς νέα φάρμακα δοκιμάζονται για διάφορα είδη της νόσου. Πρόκειται για ένα ελπιδοφόρο «όπλο», αν και δεν αντιδρά εξίσου καλά το ανοσοποιητικό σύστημα όλων των ασθενών.

Αν και οι επιστήμονες αποφεύγουν να μιλήσουν για κανονική θεραπεία, ευελπιστούν ότι, χάρη στη ανοσοθεραπεία, στο μέλλον αρκετοί καρκινοπαθείς θα ζουν πλέον αρκετά για να πεθάνουν από άλλη ασθένεια. Έτσι, ο καρκίνος θα γίνει άλλη μια διαχειρίσιμη χρόνια νόσος, όπως ο διαβήτης ή το AIDS.