Κέλλυ Σταμούλη: «Οι Γερμανοί θα πληρώσουν!»

Σάββατο 10 Ιουνίου 1944. Τα νέα από μέτωπο είναι καλά. Η μέρα της λευτεριάς  πλησιάζει. Οι Γερμανοί κατακτητές βλέποντας να φτάνει το τέλος της αυτοκρατορίας τους καταλαμβάνονται από αμόκ καταστροφής.

Το ίδιο πρωινό, μια φάλαγγα επτά αυτοκινήτων με Γερμανούς στρατιώτες ξεκινάει από την Λιβαδειά με κατεύθυνση προς το Δίστομο. Στη διασταύρωση Διστόμου-Αράχοβας συναντιούνται με άλλα 60 αυτοκίνητα γεμάτα Γερμανούς στρατιώτες που έρχονταν από την Άμφισσα με κατεύθυνση το Δίστομο. Μπαίνουν στο χωριό. Και κάπου εδώ, αρχίζει η τραγωδία: Οι κάτοικοι κλείνονται έντρομοι στα σπίτια τους. Τους έρημους δρόμους του χωριού διατρέχουν εξαγριωμένοι στρατιώτες. Μπαίνουν στα σπίτια. Βιάζουν, σκοτώνουν, καίνε, σφάζουν: Γυναίκες, άνδρες, παιδιά, γέρους, γριές ακόμα και βρέφη λίγων ημερών.

Μέσα στη νύχτα ένα καραβάνι παιδιών γυρεύει ένα ανθρώπινο χέρι για να στηριχτεί και μία απάντηση για να συνεχίσει: «Γιατί τους σκότωσαν;» 

Λίγα χιλιόμετρα μακριά, στη Θήβα, ο νεαρός Γιάννης Σταμούλης βοηθάει τον πατέρα στη δουλειά. Το δικό τους χαρτοπωλείο που λειτουργούσε κυρίως ως «δανειστική βιβλιοθήκη», απόρροια «της δίψας του πατέρα για μάθηση και σπουδή…».

Κάπου εκεί, ανάμεσα σε βιβλία και κούτες τσιγάρων, ο πιτσιρικάς Σταμούλης θα ανακαλύψει τον μεγάλο του έρωτα που θα ακούει στο όνομα «Νομική». Κάπου εκεί, ανάβοντας το ένα τσιγάρο μετά το άλλο θα αισθανθεί ότι τίποτα πιο μεγάλο, τίποτα πιο ιερό από έναν κόσμο δικαίου.

Και κάπου εκεί, θα πάρει όρκο πως κάποτε θα απαντήσει στα ορφανά του Διστόμου: «Τους σκότωσαν γιατί είναι τέρατα. Και ορκίζομαι. Θα φτάσει η μέρα που θα πληρώσουν γι’ αυτό…»     



Τα χρόνια περνούν. Και είναι πάλι κάποιο Σάββατο του Ιούνη όταν μια γυναίκα με την κοιλιά στο στόμα ανεβαίνει τα σκαλοπάτια του μαιευτηρίου «Έλενα» φωνάζοντας: «Βοηθήστε με, γεννάω…» «Ο σύζυγός σας;», ρωτούν με απορία οι γιατροί… «Μα τι ρωτάτε; Στο δικαστήριο…», θα απαντήσει εκείνη με μία φυσικότητα που τους αφήνει άναυδους.

Την επόμενη το πρωί, η πόρτα του δωματίου 207 του μαιευτηρίου Έλενα, θα ανοίξει διάπλατα, ακριβώς όπως και η αγκαλιά του Γιάννη Σταμούλη για να κλείσει μέσα της μια για πάντα την δεύτερη κόρη του, το «πουλάκι του». 

Μια δικηγόρος με καλλιτεχνική φλέβα

Την Κέλλυ Σταμούλη την πρωτογνώρισα στο Πανεπιστήμιο στις Βρυξέλλες όταν ετοιμαζόταν για  εξετάσεις στο δικηγορικό σύλλογο Λονδίνου, ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια της Νομικής στο δίκαιο αέρος και θαλάσηης, κι ακόμη και τώρα, χρόνια μετά, έχω στο μυαλό μου, εκείνη την πρώτη της εικόνα: Φευγάτη, διαφορετική, παθιασμένη με οτιδήποτε καταπιανόταν. Εάν την κοιτούσες καλύτερα, εάν έμπαινες λίγο στο μυαλό της προσεγγίζοντας την υπό μία φροϋδική σκοπιά, δεν θα αργούσες να καταλάβεις ότι για αυτό το «περίεργο» κορίτσι ευθυνόταν «ο μπαμπάς». Σύμπλεγμα Οιδιπόδειο, έρωτας βαθύς.

Σήμερα, χρόνια μετά, δεν έχει αλλάξει τίποτα σε εκείνη. Πόσο μάλλον ο έρωτάς της για τον «Θεό-μπαμπά» και το πείσμα της να μην ξεχάσει λέξη απ’ όσα της είχε πει: «“Η μέρα, πουλάκι μου έχει 24 ώρες. Τις έξι κοιμόμαστε και τις δεκαοχτώ δουλεύουμε”», μου έλεγε. Τον πατέρα μου δεν τον θυμάμαι ποτέ σπίτι. Μόνο στο γραφείο. Ακόμη και στις διακοπές ήταν κλεισμένος σ’ ένα γραφείο που του στήνανε όπου κι αν πηγαίναμε, έγραφε και διάβαζε πάντοτε μέσα στο σύμπαν της Νομικής. Όχι. Δεν έπαιζε μαζί μου, ούτε με κανάκευε στην αγκαλιά του. Κατά ένα περίεργο τρόπο όμως, ο Σταμούλης, είχε μια προσωπικότητα ικανή να σε καθηλώνει ακόμη και δια της απουσίας της. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, θυμάμαι κι έναν περίγυρο να τον αποθεώνει. Το να σπουδάσω νομικά ήταν κάτι σαν θέλημα του «Θεού-μπαμπά». Το να ακολουθήσω τα χνάρια του ήταν για μένα κάτι παραπάνω από δεδομένο…».

Γυρνάω το χρόνο πίσω. Την θυμάμαι να αριστεύει στη Νομική και λίγο αργότερα να «μπουκάρει» στο γραφείο του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ τότε πατέρα της στις Βρυξέλλες και να του ανακοινώνει: «Μπαμπά, θα παρακολουθήσω και Σχολή Θεάτρου. Θα με βοηθήσει στα ακροατήρια!» Την θυμάμαι να χάνεται σε δικόγραφα και αμέσως μετά να ζωγραφίζει παθιασμένα πουκάμισα, σωστά έργα τέχνης, που θα φορέσει όλη η κολωνακιώτικη πιάτσα. Την θυμάμαι να παρουσιάζει στον ισχυρό Σταμούλη τον υποψήφιο γαμπρό του, κάποιον Ιταλό ταξιδευτή. Την θυμάμαι, κι εκείνη γελάει: «Ξέρεις, ο πατέρας μου, μου είχε δώσει την εξής συμβουλή: “Ποτέ να μην συμβιβαστείς με την καρδιά σου”. Κι αυτό έκανα. Οι σπουδές θεάτρου, η ζωγραφική, η ζωή μου δίπλα σε ανθρώπους διαφορετικούς από εμένα, ήταν ξεχωριστά μαθήματα ζωής. Ο Σταμούλης, λάτρευε τους ανθρώπους που είχαν τη δύναμη να τον τραβούν ενίοτε έξω από το στενό κλοιό της νομικής και να τον πηγαίνουν αλλού. Και μαζί πηγαίναμε πάντα πολύ μακριά…» 



Ιούνιος 1995: Η Κέλυ ταξιδεύει με τον πατέρα της για Δίστομο. Εκείνος με τον τίτλο του νομάρχη Βοιωτίας, εκείνη με τον ρόλο της γυναίκας που βρίσκεται δίπλα του κάθε στιγμή. Στο δρόμο, της αφηγείται για πρώτη φορά ένα «παραμύθι», για κάποιο  πιτσιρικά που κάποτε πήρε όρκο να εκδικηθεί τους «κακούς Γερμανούς». Εκείνη καταλαβαίνει.

Η νομική του διάνοια είχε για άλλη μια φορά «εκτροχιαστεί»  στοιχηματίζοντας να βγάλει από το αδιέξοδο μία μεγάλη αδικία: «Όταν φτάσαμε στο Δίστομο, είχε ήδη πάρει το λόγο ένας Γερμανός πάτερ, απολογούμενος για το κακό που είχαν κάνει οι συμπατριώτες του: ‘Η Γερμανία ζητάει την συγχώρεσή σας’, είπε και την στιγμή εκείνη, ο πατέρας μου, πήρε το λόγο απαντώντας του: ‘Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την συγνώμη που μας μεταφέρετε από την κυβέρνησή σας, να ξέρετε όμως ότι οι Διστομίτες δεν συγχωρούν με ένα τυπικό μνημόσυνο και πως θα διεκδικήσουν όλα όσα τους επιτρέπει ο νόμος’».

Μετά από λίγο ο Γιάννης Σταμούλης θα χτυπήσει την πόρτα του φίλου του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος θα βρει την νομική ιδέα του ευφυέστατη: ‘Εγώ, Γιάννη είμαι μαζί σου’ θα του πει. Όπως θα δείξει ωστόσο η συνέχεια της ιστορίας, ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ο μόνος πρόθυμος να σταθεί στο πλευρό του Σταμούλη. «Η πρωτόδικη απόφαση δικαιώνει τους Διστομίτες.




Η Γερμανία ασκεί αναίρεση στον Άρειο Πάγο και χάνει. Όταν ο Σταμούλης πήγε να εκτελέσει την απόφαση συναντάει το μεγάλο εμπόδιο: Το άρθρο 923, ένα νόμο που έφερε ο Μεταξάς, μιμούμενος τον Μουσολίνι, σύμφωνα με τον οποίο ‘για την αναγκαστική εκτέλεση κατά αλλοδαπού δημοσίου  χρειάζεται η άδεια του (΄Ελληνα) υπουργού δικαιοσύνης’. Εδώ και 14 χρόνια κανείς υπουργός δεν αποφασίζει να... στενοχωρήσει την Γερμανία».

Όταν ο Σταμούλης αντιλαμβάνεται  ότι το νομικό του εγχείρημα κινδυνεύει να πέσει στον Καιάδα, τρελαίνεται. Και τότε, κάνει κάτι που κανείς δεν είχε σκεφτεί. Το 2002 με την απόφαση του Αρείου Πάγου στα χέρια επιχειρεί την εκτέλεση της θρυλικής αποφάσεως της Λιβαδειάς στην Ιταλία. Και την πετυχαίνει με την πολύτιμη βοήθεια του ιταλού συναδέλφου του κ.Λάου. Οι Ιταλοί δικαστές κηρύσσουν την απόφαση των Διστομιτών εκτελεστή στην Ιταλία!!. Και τότε η Μέρκελ ζητάει να συναντήσει τον Μπερλουσκόνι: «Λίγο μετά το θάνατο του πατέρα μου, το 2007, ο Μπερλουσκόνι εκδίδει διάταγμα σύμφωνα με το οποίο όλες οι ιταλικές αποφάσεις κατά αλλοδαπού δημοσίου αναστέλλονται. Ακολούθεί το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, στο οποίο η Ελλάδα εκπροσωπείται από τον κορυφαίο καθηγητή Περράκη.  



Οι δικαστές της Χάγης αποφαίνονται οτι πρέπει να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις αναδεικνύοντας την υποχρέωση της Γερμανίας να συνομιλήσει με το ελληνικό  κράτος.  Τώρα είναι πιο επιτακτικό από ποτέ ο υπουργός να δώσει την άδεια.  Η Γερμανία είναι σίγουρο ότι θα αντιδράσει, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εμείς θα φοβηθούμε. Θα αντιδράσουμε και εμείς».

Και πράγματι... ο νυν υπουργός Δικαιοσύνης, καθηγητής Παρασκευόπουλος  έκανε σαφές πριν λίγες μέρες στην ομιλία του στη Βουλή ότι θα υπογράψει προκειμένου να εκτελεστεί η δικαστική απόφαση, μου λέει η Κέλυ που το πείσμα της φαίνεται να ξεπερνά ακόμη κι εκείνο του μεγάλου νομικού: «Οι Γερμανοί θα πληρώσουν! Όποιος εφορμά, δολοφονεί και λεηλατεί οφείλει να επανορθώνει. Τα θύματα των μαρτυρικών χωριών δεν είναι απλά ονόματα στα Αρχεία των Μουσείων. Είναι ήρωες που η μνήμη τους είναι ζωντανή.  Η σύγχρονη Ευρώπη δεν επιτρέπεται να έχει τέτοιες αιματοβαμένες ηθικές εκκρεμότητες».

Το «περίεργο κορίτσι» που «κάνει για πέντε γιους» δεν άλλαξε ποτέ. Και στο μοναδικό «παραμύθι» που της διηγήθηκε κάποτε ο πατέρας της στο δρόμο προς το Δίστομο θέλει να βάλει το τέλος που εκείνος οραματίστηκε. «Θα 'ρθει η στιγμή κάποτε  μικρή μου, που ο Δαυίδ θα νικήσει τον Γολιάθ. Αυτό μην το ξεχάσεις ποτέ...»