Κάποιος μασάει έντονα ξηρούς καρπούς, μουρμουρίζει σε έναν ενοχλητικό τόνο, η συνάδελφός μας χτυπάει τα νύχια της στο πληκτρολόγιο, και κάποιος στο βάθος της αίθουσας ανοιγοκλείνει το στυλό του με μανία. Όλοι αυτοί οι ήχοι που παίζουνε σαν χορωδία στο υπόβαθρο της καθημερινότητάς μας, είναι φαινομενικά τόσο αθώοι. Ωστόσο, είναι ικανοί να πυροδοτήσουν τον έντονο εκνευρισμό μας ή ακόμα και την οργή μας, οδηγώντας μας στα όρια της «τρέλας».
Αυτό το φαινόμενο της αυξημένης ευαισθησίαςσε μικρούς θορύβους έχει ιντριγκάρει τους ψυχολόγους και τους ερευνητές, οδηγώντας σε μια προσπάθεια να διαλευκανθούν τα μυστήρια πίσω από το, γιατί τέτοιοι συνηθισμένοι ήχοι έχουν τη δύναμη να μας προβληματίζουν τόσο. Από τους ψυχολογικούς μηχανισμούς που μετατρέπουν τους καθημερινούς ήχους σε εναύσματα δυσφορίας και αγωνίας, έως την πάθηση της μισοφωνίας ή misophonia, εξερευνούμε το περίπλοκο αυτό φαινόμενο.
Συναισθήματα και μικροί θόρυβοι
Οι μικροί θόρυβοι, που συχνά απορρίπτονται ως απλοί ήχοι του περιβάλλοντός μας, έχουν μια αξιοσημείωτη ικανότητα να διαμορφώνουν τις συναισθηματικέςμας εμπειρίες. Από το ανεπαίσθητο θρόισμα των φύλλων, μέχρι το επίμονο βουητό των ηλεκτρονικών συσκευών, αυτά τα ακουστικά ερεθίσματα δημιουργούν ένα σταθερό σκηνικό στην καθημερινότητά μας. Για ορισμένους, ωστόσο, αυτή η συμφωνία των καθημερινών ήχων, ξεπερνά τη σφαίρα του θορύβου του περιβάλλοντος, αποτελώντας μια αμείλικτη πηγή εκνευρισμού και απογοήτευσης.
Μια βασική πτυχή που συμβάλλει σε αυτή την αυξημένη ευαισθησία είναι ο ρόλος της προσοχής και της εστίασης. Σε έναν κόσμο που ξεχειλίζει από ερεθίσματα, ο ανθρώπινος εγκέφαλος χρησιμοποιεί επιλεκτική προσοχή για να φιλτράρει και να ιεραρχεί τις πληροφορίες. Όταν ορισμένοι ήχοι αιχμαλωτίζουν την προσοχή μας, μπορεί να μεγεθυνθούν, να ξεχωρίσουν μέσα στον περιβαλλοντικό θόρυβο και να απαιτήσουν γνωστικούς πόρους. Ως αποτέλεσμα, ακόμη και δυσδιάκριτοι θόρυβοι μπορούν να διεισδύσουν στη συνείδησή μας, προκαλώντας συναισθηματικές αντιδράσεις που κυμαίνονται από ήπιο εκνευρισμό έως έντονη απογοήτευση.
Μεταξύ των παραγόντων που παίζουν ρόλο σε αυτή την αντίδρασή μας, είναι επίσης και η έννοια του sensory gating, ενός μηχανισμού που ρυθμίζει τη ροή των αισθητηριακών πληροφοριών προς τον εγκέφαλο. Τα άτομα διαφέρουν ως προς την ικανότητά τους να φιλτράρουν τα άσχετα ερεθίσματα, ενώ για όσους έχουν αυξημένη ευαισθησία στον θόρυβο, αυτός ο μηχανισμός gating μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματικός. Ως αποτέλεσμα, ακόμη και ανεπαίσθητοι ή συνηθισμένοι ήχοι που θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητοι από τους άλλους ενισχύονται, οδηγώντας σε αυξημένη ευαισθητοποίηση και συναισθηματικές αντιδράσεις.
Επιπλέον, οι συναισθηματικοί μας συσχετισμοί με συγκεκριμένους ήχους παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της ευαισθησίας στον θόρυβο. Εάν για παράδειγμα, ένας συγκεκριμένος ήχος έχει συνδεθεί με αρνητικές εμπειρίες ή συναισθήματα στο παρελθόν, ο εγκέφαλος δημιουργεί μια εξαρτημένη αντίδραση, συσχετίζοντας αυτόν τον ήχο με δυσφορία ή αγωνία, ή οποιοδήποτε άλλο αρνητικό αίσθημα. Κάθε φορά που ο ήχος επαναλαμβάνεται, το αρνητικό συναίσθημα επιστρέφει και μας αφήνει στο έλεός του. Πολλοί συνδέουν το χτύπημα του κινητού τους με άσχημα νέα που κάποιος τους είπε κάποτε σε μια κλήση, ή ακόμα και το σφύριγμα ενός ανθρώπου με κάποιο παιδικό τραύμα.
Το φαινόμενο της Μισοφωνίας
Πέρα όμως από τις παραπάνω συναισθηματικές μας συνδέσεις με τα ηχητικά ερεθίσματα της καθημερινότητας, οι επιστήμονες πρότειναν κάποτε ότι μπορεί να υπάρχει μια ακόμα πιο σοβαρή εξήγηση για την τόσο μεγάλη δυσανεξία μας. Την ονόμασαν μισοφωνία, μια έντονη συναισθηματική αντίδραση σε συγκεκριμένους ήχους, οδηγώντας τα άτομα σε μια κατάσταση δυσφορίας που μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοήσουν όσοι δεν επηρεάζονται από αυτή.
Κλείσιμο
Η μισοφωνία περιγράφτηκε αρχικά από τον P. J. Jastreboff το 2001 και συγκαταλέγεται μαζί με την υπερακουσία και τη φωνοφοβία στις διαταραχές ευαισθησίας σε ήχους (Decreased Sound Tolerance). Ορίζεται ως η ασυνήθιστα αρνητική αντίδραση σε ένα ήχο με συγκεκριμένο μοτίβο ή νόημα. Σε αντίθεση με την υπερακουσία, στη μισοφωνία τα φυσικά χαρακτηριστικά του ήχου - ένταση, συχνότητα κτλ. - είναι δευτερεύουσας σημασίας, καθώς αυτό που πυροδοτεί τα έντονα αρνητικά συναισθήματα είναι το περιβάλλον που βρίσκεται κάποιος, το άτομο που παράγει τον ενοχλητικό ήχο, οι παρελθοντικές εμπειρίες που συνδέονται με το συγκεκριμένο μοτίβο ήχου και η συναισθηματική του κατάσταση εκείνη τη δεδομένη στιγμή.
Οι ήχοι που συχνά πυροδοτούν τη μισοφωνία μπορεί να είναι: το μάσημα, η κατάποση, το ροχαλητό, η φωνή ενός συγκεκριμένου ατόμου ή και η ανάσα του, τα ζάρια, το χτύπημα των κλειδιών, το κλάμα ενός μωρού κτλ.. Σχετικά με την επιδημιολογική εμφάνιση της μισοφωνίας στο γενικό πληθυσμό, τα στοιχεία που υπάρχουν είναι φτωχά. Σε μελέτη όμως της κλινικής του πανεπιστημίου Emory της Ατλάντα, υπολογίζεται πως περίπου το 3,2% του γενικού πληθυσμού αντιμετωπίζει κάποιου βαθμού μισοφωνία.
Για τους πάσχοντες, η έκθεση σε ήχους που πυροδοτούν τη μισοφωνία μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα έντονου άγχους, θυμού ή μια ακατανίκητη επιθυμία να ξεφύγουν από την πηγή του θορύβου. Η αντίδραση του εγκεφάλου σε αυτούς τους ήχους είναι αρνητική καθώς φαίνεται να τους ερμηνεύει ως απειλές, ενεργοποιώντας τον μηχανισμό μάχης ή φυγής του οργανισμού και βυθίζοντας το άτομο σε κατάσταση αυξημένης διέγερσης. Αυτή η έντονη εστίαση μπορεί να συμβάλει στην αντίληψη ότι οι ήχοι δεν είναι μόνο ενοχλητικοί αλλά και πανταχού παρόντες, κάνοντας το άτομο να αισθάνεται ότι πολιορκείται από έναν αμείλικτο καταιγισμό ερεθισμάτων. Επιπλέον, οι συναισθηματικοί συνειρμοί που δημιουργούνται, σε απόκριση στους ήχους που πυροδοτούν το συναίσθημα, συμβάλλουν σημαντικά στην αγωνία που βιώνουν τα άτομα με μισοφωνία. Κατά συνέπεια, αυτό που μπορεί να φαίνεται σαν ένας ασήμαντος ήχος σε ένα άτομο γίνεται καταλύτης για βαθιά συναισθηματική αναταραχή για κάποιον με αυτή την πάθηση.
Πώς να σταματήσω τον ενοχλητικό θόρυβο;
Η αντιμετώπιση των ενοχλητικών και ενοχλητικών θορύβων, μπορεί να είναι πρόκληση, αλλά υπάρχουν διάφορες στρατηγικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να αναλάβετε δράση και να μετριάσετε τις επιπτώσεις τους στην ευημερία σας. Ακολουθούν ορισμένες πρακτικές συμβουλές:
Προσδιορίστε την πηγή:
Προσδιορίστε τη συγκεκριμένη πηγή του ενοχλητικού θορύβου. Η κατανόηση του από πού προέρχεται ο θόρυβος μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το ζήτημα πιο αποτελεσματικά.
Επικοινωνήστε το:
Εάν ο θόρυβος προέρχεται από κάποιον γείτονα, συνάδελφο ή κάποιον από το περιβάλλον που ζείτε, σκεφτείτε να κάνετε μια ανοιχτή και με σεβασμό συζήτηση μαζί του. Μπορεί να μην γνωρίζουν ότι ο θόρυβος σας ενοχλεί και ένα ευγενικό αίτημα για εξέταση μπορεί συχνά να οδηγήσει σε θετική λύση.
Χρησιμοποιήστε συσκευές ακύρωσης θορύβου:
Επενδύστε σε ακουστικά ή ωτοασπίδες που εξουδετερώνουν τον θόρυβο. Αυτά μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα σε καταστάσεις όπου έχετε ελάχιστο έλεγχο της πηγής του θορύβου, όπως σε δημόσιους χώρους ή κατά τη διάρκεια ταξιδιού.
Χρησιμοποιήστε την τεχνολογία:
Εξετάστε το ενδεχόμενο χρήσης εφαρμογών ηχοκάλυψης ή συσκευών που παράγουν ήχους ή μουσική που ηρεμούν. Αυτά μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός πιο ευχάριστου ακουστικού περιβάλλοντος και να μειώσουν τον αντίκτυπο των κακών θορύβων.
Αλλάξτε το περιβάλλον σας:
Εάν ο ενοχλητικός θόρυβος επιμένει και επηρεάζει σημαντικά την ευημερία σας, ίσως χρειαστεί να διερευνήσετε το ενδεχόμενο να μετακομίσετε σε έναν πιο ήσυχο χώρο ή να κάνετε αλλαγές στις ρυθμίσεις διαβίωσης ή εργασίας σας.
Έκφραση αγάπης και λόγος απόλαυσης, αναπόσπαστο κομμάτι των γαστρονομικών εθίμων που λατρεύουν μικροί και μεγάλοι, τα σοκολατένια αυγά είναι σημείο αναφοράς για το Πάσχα.
Η Coca-Cola στην Ελλάδα ανακοίνωσε ένα καινούριο έργο που θα δημιουργήσει ανθεκτικές υποδομές απέναντι στην κλιματική αλλαγή και θα συμβάλλει στην αποκατάσταση της περιοχής που επλήγη από την κακοκαιρία Ντάνιελ.
